W celu przyspieszenia i uproszczenia funkcjonowania systemu ewidencji stanu cywilnego oraz procesów administracyjnych, ustawą – Prawo o aktach stanu cywilnego wprowadzono obowiązek ewidencjonowania wszystkich zdarzeń z zakresu stanu cywilnego od dnia 1 stycznia 2015 r. w elektronicznym systemie rejestracji akt stanu cywilnego. Wpisów w rejestrze będą dokonywać kierownicy urzędu stanu cywilnego lub ich zastępcy.
Dane zarejestrowane przez kierownika urzędu stanu cywilnego w rejestrze stanu cywilnego automatyczne zaktualizują dane zawarte w pozostałych rejestrach publicznych (np. w rejestrze PESEL). Akty stanu cywilnego sporządzone wcześniej w postaci papierowej będą stopniowo przenoszone do nowego systemu.
Prowadzenie rejestru w systemie informatycznym pozwoli obywatelom na uzyskanie odpisu aktu stanu cywilnego w każdym urzędzie stanu cywilnego na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, a nie jedynie w urzędzie, w którym przechowywany jest akt oraz zwolnienie z obowiązku przedkładania odpisów aktów stanu cywilnego przy realizacji czynności dotyczących rejestracji stanu cywilnego. Nie będzie także potrzeby przekazywania przez kierowników urzędu stanu cywilnego pocztą informacji o zmianach stanu cywilnego. Nowa ustawa podniesie jakość rejestracji oraz ułatwi obywatelom dostęp do akt stanu cywilnego, co przełoży się na podniesienie bezpieczeństwa i pewności obrotu prawnego.
Ustawa wprowadza ponadto zaświadczenie o stanie cywilnym, które jako jeden dokument zastąpi przekładanie wielu odpisów aktów stanu cywilnego dotyczących jednej osoby, co uprości postępowanie oraz zmniejszy koszty po stronie obywatela. W związku z podnoszoną w toku prac nad ustawą wątpliwością, że zaświadczenie o stanie cywilnym będzie mogło zostać wykorzystane do zawarcia związku jednopłciowego poza granicami RP uznawanego w Polsce, należy podkreślić, że nie ma możliwości rejestracji lub uzyskania wpisu w polskich księgach stanu cywilnego małżeństwa, które nie spełnia wymogów prawa polskiego (np. małżeństwa jednopłciowego czy poligamicznego). Kierownik urzędu stanu cywilnego albo konsul odmawia bowiem rejestracji zdarzenia, czy też przeniesienia do rejestru stanu cywilnego zagranicznego dokumentu stanu cywilnego (transkrypcji) lub odtworzenia jego treści, jeżeli byłoby to sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej (art. 102, art.106 pkt 3 i art. 111 ustawy). Z uwagi zaś na umiejscowienie art. 18 w I rozdziale Konstytucji, podstawową zasadą porządku prawnego RP jest postanowienie, że małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny znajduje się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej.
Nowa ustawa ma zastąpić obowiązującą obecnie ustawę z dnia 29 września 1986 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz. U. z 2011 r., nr 212, poz. 1264 oraz z 2012 r. poz. 1529). Szereg zawartych w ustawie rozwiązań stanowi powtórzenie obowiązujących przepisów dotyczących prowadzenia akt stanu cywilnego i funkcjonowania urzędów stanu cywilnego. Akty stanu cywilnego będą dalej prowadzone przez urzędy stanu cywilnego, będące częścią urzędu gminy, jako zadanie zlecone z zakresu administracji publicznej i stanowić będą wyłączny dowód zdarzeń w nim stwierdzonych. W aktach stanu cywilnego nadal odnotowywane będzie urodzenie, zgon i zawarcie małżeństwa w postaci oddzielnych aktów dla każdego rodzaju zdarzenia.
Ustawa wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2015 r. z wyjątkiem przepisów określających nowe zasady przekazywania danych na potrzeby statystyki publicznej, które będą obowiązywały od 1 stycznia 2018 r.
Źródło: KPRP
