Brak określenia w statucie związku międzygminnego zasad występowania członków, mimo przepisu art. 67 ust. 2 pkt 7 ustawy o samorządzie gminnym nie wyklucza podjęcia przez radę gminy uchwały o wystąpieniu gminy ze związku.
Skoro ustawa o samorządzie gminnym stanowi jedynie wprost o podejmowaniu przez radę gminy uchwały o utworzeniu związku i przyjęciu jego statutu, to nie może ulegać wątpliwości, że również przystąpienie gminy do związku oraz wystąpienie gminy ze związku wymaga podjęcia uchwały przez radę gminy. Skoro bowiem wystąpienie ze związku jest odwrotnością uchwały o utworzeniu związku lub przystąpieniu do związku, to już z tych przepisów należy wyprowadzić prawo rady gminy do podjęcia uchwały o wystąpieniu ze związku. Sprawa ta należy do spraw z zakresu współdziałania z innymi gminami w rozumieniu art. 18 ust. 2 pkt 12 ustawy o samorządzie gminnym.
Nie można podzielić stanowiska, że w przypadku gdy statut związku międzygminnego nie określa zasad występowania członków, gmina nie może wystąpić ze związku dopóki nie zostanie zmieniony statut związku i nie zostaną do niego wprowadzone postanowienia określające zasady występowania członków. Przyjęcie takiego stanowiska oznaczałoby bowiem przyznanie prymatu statutu nad przepisami ustawy, co byłoby sprzeczne z podstawową zasadą systemu prawnego, według której akt niższej rangi nie może być stosowany w zakresie w jakim jest sprzeczny z ustawą. Inaczej mówiąc wadliwy statut nie może stanowić przeszkody do stosowania przepisów ustawy.
Inna kwestia to określone konsekwencje w sferze stosunków prawnych między gminą, która występuje ze związku, a pozostałymi gminami i związkiem międzygminnym, spowodowane wystąpieniem gminy ze związku międzygminnego, w sytuacji gdy statut związku nie określa zasad występowania członków oraz związanych z tym zasad rozliczeń majątkowych. Konsekwencje te, a w szczególności wzajemne roszczenia nie mogą być jednak argumentem przemawiającym za stanowiskiem, iż w takim przypadku gmina nie może wystąpić ze związku.
Źródło: Orzecznictwo NSA
