Oświadczenie majątkowe osoby wydającej decyzje administracyjne w imieniu wójta złożone w dniu odwołania ze stanowiska lub rozwiązania umowy o pracę podlega obowiązkowi udostępnienia w Biuletynie Informacji Publicznej. Fakt rozwiązania stosunku pracy lub odwołania ze stanowiska nie stanowi przy tym podstawy do usuwania z Biuletynu Informacji Publicznej wcześniej złożonych (i udostępnionych w BIP) przez tę osobę oświadczeń majątkowych orzekają eksperci MAiC w ramach projektu „Dobre prawo sprawne rządzenie”.
Ustawodawca określił termin składania oświadczeń przez osoby w ten sposób, że, zgodnie z art. 24h ust. 5, osoby te składają pierwsze oświadczenie majątkowe w terminie 30 dni od dnia powołania na stanowisko lub od dnia zatrudnienia. Kolejne oświadczenia majątkowe składane są przez osoby co roku do dnia 30 kwietnia, według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedniego, oraz w dniu odwołania ze stanowiska lub rozwiązania umowy o pracę. Należy w tym miejscu podkreślić, że zgodnie z ust. 6 omawianego artykułu oświadczenia majątkowe przechowuje się przez okres 6 lat. Oświadczenia te mają kategorię archiwalną B, co oznacza, że w świetle regulacji normujących problematykę zasobów archiwalnych i archiwów po tym okresie podlegają one brakowaniu. Z powyższego wynika jednoznacznie, że stanowiące rezultat odwołania ze stanowiska lub rozwiązania umowy o pracę wygaśnięcie możliwości wydawania decyzji w imieniu wójta przez osoby rodzi ex lege złożenia oświadczenia majątkowego (formalnie rzecz ujmując w dniu zaistnienia tych zdarzeń i według stanu na ten dzień). W kontekście dalszych rozważań podkreślić należy, że ustawodawca nie związał z oświadczeniem składanym w powyższych okolicznościach szczególnych skutków prawnych. Jedynym mogącym pojawić się problemem jest ustalenie sankcji wobec niedopełnienia obowiązku złożenia tego oświadczenia. Ze względów oczywistych nie znajdzie tu zastosowanie przewidziana w art. 24k ust. 1 pkt 2 sankcja utraty wynagrodzenia od dnia, w którym powinno być złożone oświadczenie majątkowe do dnia jego złożenia.
Podkreślony wyżej brak szczególnych regulacji związanych z oświadczeniami majątkowymi składanymi przez osoby odwoływane ze stanowiska lub z którymi rozwiązano umowę o pracę ma kluczowe znaczenie dla interpretacji wprowadzającego zasadę jawności oświadczeń majątkowych art. 24i u.s.g. Zgodnie z tym przepisem, informacje zawarte w oświadczeniu majątkowym są jawne, z wyłączeniem informacji o adresie zamieszkania składającego oświadczenie oraz o miejscu położenia nieruchomości (ust. 1). Ponadto, jawne informacje zawarte w oświadczeniach majątkowych są udostępniane w Biuletynie Informacji Publicznej (dalej - BIP), o którym mowa w u.d.i.p. (ust. 3). Nie ulega wątpliwości, że wprowadzenie zasady jawności oświadczeń majątkowych (co nastąpiło, jak wspomniano, od 1 stycznia 2003 r.) stanowi jeden z aspektów realizacji konstytucyjnej zasady obywatelskiego prawa do uzyskania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne (art. 61 ust. 1 Konstytucji RP) skonkretyzowanego postanowieniami u.d.i.p. Powszechnie akceptowana jest teza, iż jawność oświadczeń majątkowych jest istotnym aspektem kontroli społecznej sprawowanej nad organami władz publicznych i osób pełniących funkcje publiczne.
Ustawodawca wprowadzając jawność oświadczeń majątkowych przesądził jednocześnie, że informacje w nich zawarte, stanowiąc niewątpliwie informację publiczną w rozumieniu u.d.i.p., udostępniane są w podstawowy, przewidziany tą ustawą sposób, jakim jest ogłoszenie informacji w BIP. Sposób ten zapewnić ma najszerszy i najprostszy zarazem dostęp do informacji publicznej. Uszczegółowienie tego sposobu ogłaszania informacji publicznej dokonane zostało rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 stycznia 2007 r. w sprawie Biuletynu Informacji Publicznej (Dz,U. Nr 10, poz. 68). Za udostępnienie informacji zawartych w oświadczeniach majątkowych osób odpowiada wójt.
Obowiązkowi ogłoszenia w BIP podlegają informacje zawarte zarówno w pierwszym oświadczeniu osoby, oświadczeniach składanych corocznie jak i oświadczeniu składanym w związku z odwołaniem ze stanowiskiem lub rozwiązaniem stosunku pracy ("ostatnim" oświadczeniu). Wszystkie te oświadczenia mają ten sam status prawny, a ich składanie następuje w związku z realizacją tego samego przedmiotowo obowiązku, któremu przyświeca ten sam cel. Nie ma żadnego racjonalnego powodu, aby z obowiązku udostępnienia w BIP informacji zawartych w oświadczeniu majątkowym wyłączyć te zawarte w "ostatnim" oświadczeniu osoby uniemożliwiając tym samym zainteresowanym weryfikację sytuacji majątkowej osób na ostatni dzień pełnienia przez nie funkcji wymagającej składania oświadczeń majątkowych i porównanie jej z sytuacją wykazaną we wcześniejszym (wcześniejszych) oświadczeniu. Nie wydane się, aby fakt zaprzestania pełnienia tej funkcji przez osoby (zaprzestania pełnienia funkcji publicznej) uzasadniał wyłącznie obowiązku publikacji informacji zawartych w oświadczeniach wykazujących sytuację majątkową z okresu jej pełnienia. Gdyby zamiarem ustawodawcy było wyłączenie obowiązku upubliczniania informacji zawartych w "ostatnim" oświadczeniu osób, pod znakiem zapytania stanęłaby racjonalność wprowadzenia obowiązku składania tych oświadczeń. Na marginesie tylko podnieść można, że w kontekście nie podlegającej dyskusji tezy kwalifikującej wszystkie oświadczenia majątkowe (w tym również "ostatnie" oświadczenia) składane przez osoby jako informacje publiczne w rozumieniu u.d.i.p., ich jawność (przesądzona w art. 24i ust. 1 u.s.g.) i droga dostępu do nich wynikałaby z treści art. 10 ust. 1 tej ustawy, zgodnie z którym informacja publiczna, która nie została udostępniona w BIP lub centralnym repozytorium, jest udostępniona na wniosek. Raz jeszcze podkreślić jednak trzeba, iż nie wydaje się, aby ustawodawca przewidział dwie drogi (dwa sposoby) udostępniania informacji zawartych w oświadczeniach majątkowych osób. Z pewnością nie wskazuje na taką wolę art. 24 u.s.g.
Dodatkowo wskazać należy na podnoszony w literaturze przedmiotu brak regulacji (zarówno w u.s.g., u.d.i.p. jak i w przywołanym wyżej rozporządzeniu w sprawie BIP) dotyczących temporalnych aspektów upubliczniania w BIP informacji zawartych w oświadczeniach majątkowych. W szczególności podkreśla się, że wobec braku regulacji określających procedury umożliwiające usuwanie danych z archiwum, przyjąć należy, że nie będą one usuwane w ogóle. Przede wszystkim podnieść jednak należy, że nie ma przekonujących argumentów, aby w kontekście zasady jawności oświadczeń majątkowych szczególnie traktować (poprzez usuniecie ich z BIP) oświadczenia osób tylko z tego względu, że przestały pełnić funkcje skutkujące powstaniem obowiązku składania tych oświadczeń. Jawności oświadczeń majątkowych nie należy, w aspekcie temporalnym, wiązać bowiem z faktem aktualnego (bieżącego) pełnienia funkcji przez osobę zobowiązaną do składania takich oświadczeń w tym znaczeniu, że ustanie pełnienia tych funkcji wyłącza jawność wcześniej złożonych oświadczeń. Wręcz przeciwnie, nie ograniczając literalnej wykładni art. 24i u.s.g. zasadą jawności informacji zawartych w oświadczeniach majątkowych składanych przez podmioty do tego zobowiązane materializującą sie w formie udostępnienia ich w BIP objąć należy informacje zawarte we wszystkich złożonych w wyniku realizacji tego obowiązku oświadczeniach.
Szczegółowe wyjaśnienia można znaleźć w bazie dobrych praktyk prowadzonej przez MAiC w ramach projektu "Dobre prawo sprawne rządzenie". Resort administracji zamieszcza tam odpowiedzi ekspertów na zapytania ze strony jednostek samorządu terytorialnego. System doradztwa prawnego przewidziany jest dla jednostek biorących udział w projekcie, jednak przygotowane porady prawne dostępne są dla wszystkich. Bazę dobrych praktyk można znaleźć tutaj.
Źródło: www.administracja.mac.gov.pl
