Resorty administracji i rozwoju regionalnego przychylają się do propozycji Unii Metropolii Polskich, zaakceptowanej przez pozostałe korporacje samorządowe, powołania terenowych, doraźnych zespołów Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.

Jak piszą inicjatorzy, pomysł MKW polega na tym, aby przy budowaniu polskich metropolii do już rozwijanego lokalnego układu poziomego dodać układ pionowy, rządowo-samorządowy. „To próba wykreowania nowego typu podmiotów metropolitalnych i miejskich – opartych na uzgodnieniach między terenową administracją rządową a głównymi aktorami samorządowymi.”

Cel i zadania MKW

Celem powołania MKW jest optymalizacja współdziałania terenowych organów administracji rządowej i samorządów, w szczególności miast, gmin i powiatów tworzących funkcjonalne obszary metropolitalne i miejskie - zarówno w układzie poziomym czyli aglomeracyjnym, jak i pionowym czyli regionalnym, zgodnie z zasadą wielopoziomowego rządzenia, mając na względzie korzyści gospodarcze i obywatelskie dla wszystkich mieszkańców kraju.

Pomysłodawcy zaproponowali katalog zadań dla tych gremiów. Mają one odzwierciedlać i konkretyzować zadania stałego zespołu KWRiST ds. Funkcjonalnych Obszarów Metropolitalnych i Miejskich. W deklaracji podpisanej przez władze korporacji 24 kwietnia br. czytamy, iż "podstawowym zadaniem MKW będzie opracowanie Syntezy Metropolitalnych Strategii. Wszystkich, jakie w odniesieniu do danego obszaru metropolitalnego formułuje świat biznesu, wiedzy, civitas i władze publiczne - od gmin po Komisję Europejską. Jak wskazuje skrót SMS, w syntezie tej nie chodzi o jeszcze jeden obszerny elaborat. SMS-u można by nie zapisywać, byle by MKW działała według jednej myśli strategicznej.". Pozostałe zadania:

• Koordynacja, monitorowanie i ewaluacja działań oraz poddziałań programów operacyjnych (krajowych i regionalnego), lokalizowanych na danym funkcjonalnym obszarze metropolitalnym (miejskim) w perspektywie UE 2014-2020 - w ramach kontraktu terytorialnego dla tego obszaru. Będzie to rzeczywiście sterowanie wielopoziomowe i partnerskie, a nie dotychczasowy klientelizm tworzący pozory masowych konsultacji. Ograniczony liczbowo, a mimo to reprezentatywny skład MKW daje duże szanse na efektywne uzgadnianie. A ostateczne decyzje będą należeć do instytucji zarządzających programami operacyjnymi, czyli m.in. do zarządu województwa;
• Prowadzenie stałej obserwacji kondycji finansowo-majątkowej (dług, deficyt, PKB) w ujęciu prognoz wieloletnich, w porozumieniu z RIO, pod kątem zdolności JST do absorpcji środków unijnych;
• Przeprowadzenie diagnoz podziału kosztownych zadań publicznych (transport, zdrowie, oświata, sprawy środowiskowo-klimatyczne), wraz z projektem zmian, pod kątem zdolności wykonywania zadań przez poszczególne jednostki administracji publicznej działające na obszarze metropolitalnym (miejskim);
• Ciągłe diagnozowanie efektywności wydatkowania środków publicznych pod kątem podziału zadań, wraz z propozycjami zmian w zakresie kompetencji;
• Uzgadnianie wspólnej polityki transportowej, wraz z rekomendacjami (wytycznymi) do uchwał poszczególnych JST, zwłaszcza w sprawie taryf w przewozach pasażerskich;
• Koordynacja planów i działań JST wdrażających nowy system gospodarki odpadami komunalnymi. Identyfikacja głównych problemów, zagrożeń i konfliktów ekologicznych, w tym wodnych i klimatycznych. Koordynacja prac nad "zieloną mapą obszaru";
• Diagnozowanie i rekomendowanie sposobów poprawy stanu szeroko rozumianego bezpieczeństwa publicznego na obszarze metropolitalnym;
• Przygotowanie i przeprowadzenie kampanii edukacyjno-promocyjnej, pokazującej gospodarcze i obywatelskie korzyści z integracji administracji na całym obszarze metropolitalnym (miejskim). Koordynacja działań promocyjnych administracji rządowej i samorządowej obszaru metropolitalnego (miejskiego) w świecie;
• Stałe obserwatorium prometropolitalnych działań miejscowych NGO’s oraz innych form aktywności obywatelskiej, w tym w Internecie;
• Reagowanie na postulaty środowisk wiedzy i biznesu, wnoszone m.in. poprzez Kolegium Metropolitalne;
• Bieżące opiniowanie projektów aktów normatywnych i planistycznych Rządu i samorządu województwa, odnoszących się

Obszar działania

Obszar działalności MKW ma być tożsamy z regionami wyodrębnionymi przez Eurostat, jako pojedyncze lub złożone regiony statystyczne NUTS-3. Takich regionów Eurostat wyodrębnił w Polsce 22 (przy tym do Katowickiego Obszaru Metropolitalnego włączył Rybnicki Obszar Miejski, które UMP rozdziela). Obszary miejskie, których Eurostat nie wyodrębnił - np. elbląski, gorzowski, koniński, koszaliński, legnicki, nowosądecki, pilski, płocki, stalowowolski, zielonogórski - zostaną wyodrębnione przez KWRiST zgodnie z unijnymi przepisami w sprawie NUTS-3. Będą składać się z miasta głównego oraz z funkcjonalnie z nim związanych powiatów. Do Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego proponuje się dodać powiązany funkcjonalnie powiat Vorpommern-Greifswald - na wzór analogicznego rozwiązania metropolitalnego funkcjonującego w Strasburgu (na pograniczu Francji i Niemiec).

Skład

Jak inne zespoły KWRiST, MKW będzie liczyć po 7 członków po stronie rządowej i samorządowej. We wszystkich zespołach KWRiST jest zachowywana zasada "jedna organizacja samorządowa = jeden głos".

Po stronie samorządowej będą to przedstawiciele 6 ogólnopolskich organizacji tworzących stronę samorządowa KWRiST, terytorialnie związani z danym obszarem metropolitalnym (miejskim), oraz prezydent głównego miasta obszaru jako Współprzewodniczący MKW. Unia Metropolii Polskich nie ma reprezentantów w niemetropolitalnych obszarach miejskich. Do takiego MKW będzie przez UMP wyznaczony przedstawiciel z tej metropolii, z którą dany obszar miejski jest najsilniej powiązany funkcjonalnie (np. w MKW Elbląga, działającej pod współprzewodnictwem prezydenta Elbląga, będzie uczestniczył przedstawiciel Gdańska). W posiedzeniach MKW uczestniczyliby wszyscy starostowie powiatów ziemskich z danego obszaru (lub ich przedstawiciele), choć formalnie będą mieć tylko jeden głos przypadający dla ZPP.

Po stronie rządowej przedstawiciele terenowych organów administracji rządowej: wojewoda jako współprzewodniczący MKW, dyrektor Oddziału Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska, dyrektor Izby Skarbowej, Komendant Wojewódzkiego Policji (w przypadku Warszawy - Komendant Stołecznego Policji), dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej. Na zasadzie merytorycznej będą na posiedzenia MKW zapraszani przez Współprzewodniczących inni niż wyżej wymienieni przedstawiciele organów administracji rządowej, zarówno terenowej, jak i centralnej.

Komisja nie zastąpi powiatu metropolitalnego

Inicjatorzy zapowiadają, że metropolitalna komisja wspólna nie powstanie zamiast powiatu metropolitalnego. Po jego utworzeniu nadal będzie potrzebne forum uzgodnień między administracją samorządową i rządową. Co więcej, powiat metropolitalny wesprze MKW swym zapleczem biurowym, którego wcześniej może brakować. Bo członkowie MKW są na co dzień zaabsorbowani innymi problemami niż strategiczne wyzwania metropolii.

Współdziałanie i partnerstwo

Uzasadnienie dla powołania miejskich komisji wspólnych samorządowcy z UMP dopatrują się w Konstytucji RP. Już w preambule mówi ona o "współdziałaniu władz, dialogu społecznym oraz o zasadzie pomocniczości umacniającej uprawnienia obywateli i ich wspólnot." . Samrządowcy oczekują, iż rząd włączy się w utworzenie forum zinstytucjonalizowanego dialogu władz samorządowych i rządowych na obszarach metropolitalnych.

Projekt powołania MKW będzie rozpatrywany na  najbliższym posiedzeniu Zespołu ds. Funkcjonalnych Obszarów Metropolitalnych i Miejskich KWRiST 20 maja.

Źródło: materiał dla KWRiST