Oszczędny, nowoczesny i przyjazny dla środowiska transport miejski to wyzwanie, któremu powinny sprostać samorządy. Nowy program GAZELA może pomóc najaktywniejszym samorządom w osiągnięciu celu.
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przeznaczy 80 mln zł z na działania wspierających rozwój niskoemisyjnego transportu miejskiego. Oferta obejmuje zarówno inwestycje w zakup i modernizację taboru transportowego, jak i infrastrukturę, szkolenia oraz systemy zarządzania transportem miejskim. Program realizowany jest w ramachSystemu Zielonych Inwestycji (GIS – Green Investment Scheme), co oznacza, że oprócz środków NFOŚiGW, współfinansowane będą z pieniędzy zgromadzonych na rachunku klimatycznym. W tym przypadku środki te pochodzą ze sprzedaży nadwyżek praw do emisji CO2 rządowi Hiszpanii. Umowa podpisana w październiku br. z rządem Hiszpanii, była dziesiątą polską transakcją sprzedaży praw do emisji. Łączny przychód uzyskany przez Polskę do dziś w ramach tych transakcji to blisko 780 mln złotych.W ramach GIS realizowany będzie także program SOWA, o którym pisaliśmy już na łamach naszej gazety - SOWA rozświetli ulice – nowy program dla samorządów
Celem programu GAZELA jest ograniczenie lub uniknięcie emisji dwutlenku węgla (docelowo o 828 ton rocznie) poprzez dofinansowanie przedsięwzięć polegających na obniżeniu zużycia energii i paliw w transporcie miejskim. Można to osiągnąć zarówno przez stosowanie nowoczesnych, niskoemisyjnych silników w pojazdach transportu publicznego, jak i przez stosowanie zachęt dla mieszkańców miast do rezygnowania z podróżowania samochodami na rzecz transportu zbiorowego (buspasy) lub rowerowego (drogi dla rowerów).
Beneficjentami mogą zostać gminy miejskie, spółki komunalne lub inne podmioty wykonujące zadania gmin miejskich związane z lokalnym transportem zbiorowym np. spółki przewozowe. Dotacja umożliwi pokrycie do 100% kosztów kwalifikowanych, z uwzględnieniem przepisów dotyczących pomocy publicznej w przypadku przedsiębiorstw. Minimalna wartość projektu to 8 milionów zł. Przedsięwzięcia możliwe do realizacji w ramach programu:
- dotyczące taboru
a. zakup nowych autobusów hybrydowych zasilanych gazem CNG
b. szkolenie kierowców z obsługi nowego, niskoemisyjnego taboru
- dotyczące infrastruktury
a. modernizacji lub budowy stacji obsługi tankowania pojazdów transportu zbiorowego zasilanego gazem CNG,
b. modernizacji lub budowy tras rowerowych,
c. modernizacji lub budowy buspasów,
d. modernizacji lub budowy parkingów „Parkuj i Jedź”,
Nabór wniosków rozpocznie się jeszcze w I kwartale 2013 roku.
Używane w Polsce autobusy miejskie w zdecydowanej większości napędzane są silnikami wysokoprężnymi (diesla). Charakteryzują się one dużymi przebiegami i stosunkowo niskimi kosztami eksploatacji ze względu na niewielkie zużycie paliwa. Ich zdecydowaną wadą jest natomiast zwiększona emisja szkodliwych związków powstających podczas spalania w komorach silników o dużym stopniu sprężenia – tlenek węgla, tlenki azotu, cząstki stałe (sadze) i rakotwórcze związki organiczne. Nowoczesne autobusy, wykorzystywane w transporcie publicznym na świecie napędzane są natomiast coraz częściej gazem – zarówno dobrze znanym w Polsce LPG (propan-butan), jak i gazem ziemnym (LNG, CNG, HCNG) lub biogazem uzyskiwanym m.in. ze ścieków. Najnowocześniejsze są autobusy hybrydowe, których napęd spalinowy uzupełniony jest napędem elektrycznym, zdolnym m.in. odzyskiwać energię, najczęściej bezpowrotnie traconą podczas hamowania pojazdu. Technologia CNG, czyli sprężonego gazu ziemnego, charakteryzuje się bardzo niewielką ilością emitowanych zanieczyszczeń i wysokim bezpieczeństwem (również w razie wypadków). Autobusy napędzane gazem CNG spotkać można na ulicach m.in. Gdyni, Elbląga, Inowrocławia, Krakowa, Mielca, Mysłowic, Przemyśla, Radomia, Rzeszowa, Słupska, Tarnowa, Torunia, Wałbrzycha, Wrocławia i Zamościa. Do wad tej technologii należy zaliczyć stosunkowo jeszcze niewielką w Polsce liczbę stacji tankowania paliwa CNG. Dlatego też w programie GAZELA wprowadzono możliwość m.in. rozbudowy infrastruktury niezbędnej do obsługi takiego taboru.
Podstawową barierą popularyzacji technologii niskoemisyjnych w transporcie publicznym, jest wysoki koszt zakupu, brak zaplecza technicznego oraz brak wiedzy na ten temat. To jednej z wniosków badań przeprowadzonych na zlecenie NFOŚiGW, poprzedzających opracowanie programu GAZELA. Miejmy nadzieję, że nowy program stanie się bodźcem do zmian i ulicami miast będą mknęły niskoemisyjne autobusy.
Źródło: mos.gov.pl, nfosigw.gov.pl
