Po kilku latach przygotowań woj. śląskie i opolskie oraz czeski kraj morawsko-śląski i kraj żyliński na Słowacji zakończyły prace nad powołaniem wspólnej organizacji - Europejskiego Ugrupowania Współpracy Terytorialnej "Tritia". Formalnie zaczęła ona działać 3 grudnia.
To największa i jedna z dwóch pierwszych takich inicjatyw w Polsce - równolegle finalizowane są prace nad EUWT Tatry z siedzibą w Nowym Targu, prowadzone przez tatrzańskie euroregiony z Polski i Słowacji. Polsko-czesko-słowackie ugrupowanie ma jednak objąć znacznie większy obszar. Jego siedzibą będzie Cieszyn.
Projekt ma służyć wspólnemu rozwojowi pogranicza Polski, Czech i Słowacji. Jego efektem ma być docelowo utworzenie spójnego obszaru transgranicznego, realizacja wspólnych projektów, a także ułatwienie życia mieszkańcom tych terenów.
Instytucję EUWT wprowadzono do unijnego prawa na przełomie 2006 i 2007 r. Dzięki niej miasta, powiaty czy regiony z dwóch stron granicy państwowej mogą - za zgodą swoich ministerstw spraw zagranicznych - powołać w jednym z krajów wspólną instytucję o osobowości prawnej, która będzie dla nich świadczyć usługi o charakterze transgranicznym, podlegając przepisom kraju, w którym mieści się jej siedziba. W Polsce nie było dotąd EUWT, podczas gdy np. na pograniczu słowacko-węgierskim jest już osiem takich organizacji.
Regiony powołujące do życia wspólną organizację pod nazwa "Tritia" zajmują powierzchnię ok. 34 tys. metrów kw.; mieszka tu ok. 8 mln ludzi. Pomysłodawcy wzmożenia współpracy powołują się m.in. na wspólne tradycje historyczne i kulturowo-językowe tego terenu. Nad powołaniem EUWT pracują od 2009 r.
Główne obszary współpracy w ramach organizacji to energia i środowisko, transport, gospodarka oraz turystyka. Pod uwagę bierze się też zarządzanie kryzysowe, zasoby ludzkie, edukację, w tym zacieśnienie współpracy między uczelniami i instytucjami publicznymi, kulturę oraz sport. Rolą EUWT ma być m.in. organizowanie działań w zakresie współpracy transgranicznej, transnarodowej i międzyregionalnej oraz kierowanie nimi – przy udziale finansowym UE lub bez jej wsparcia.
Wcześniej przygraniczne regiony uczestniczyły we wspólnych projektach w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej; np. na polsko-czeskie projekty w latach 2007-2013 przeznaczono blisko 220 mln euro, głównie na projekty infrastrukturalne, ale także np. na zadania dotyczące ochrony środowiska, przeciwdziałanie zagrożeniom czy edukację.
EUWT to ciało ponadnarodowe z osobowością prawną, której zadaniem jest wspieranie i ułatwianie współpracy terytorialnej w ramach Unii Europejskiej. Do ugrupowania mogą należeć m.in. samorządy, państwa członkowskie UE oraz uniwersytety. Dzięki osobowości prawnej EUWT będzie mogło rozwinąć znacznie szerszą działalność niż np. istniejące już od dawna euroregiony. Będzie również mogło ubiegać się o większe środki z funduszy strukturalnych. Z EUWT korzystają np. regiony francuskie współpracujące z regionami ościennymi, otrzymując unijne dofinansowania wielu projektów.
źródło: samorzad.lex.pl
