W obowiązującym stanie prawnym nieruchomości wywłaszczone przed 1998 rokiem, które stały się zbędne na cel wywłaszczenia, podlegają – na wniosek byłego właściciela – zwrotowi. Możliwość ta jest jednak ograniczona wyłącznie do nieruchomości wywłaszczonych na podstawie konkretnie wskazanych przepisów i na rzecz Skarbu Państwa. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 19 maja 2011 roku, sygn. akt SK 9/08 uznał przedmiotowe przepisy za niekonstytucyjne w zakresie, w którym pomijają niektóre podstawy wywłaszczenia stosowane przed rokiem 1998. Eliminacja niekonstytucyjności ma nastąpić na podstawie senackiego projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomości (druk nr 496). Projektodawcy postanowili jednocześnie – w odpowiedzi na wskazanie Rzecznika Praw Obywatelskich – rozciągnąć zasadę zwrotu również na nieruchomości wywłaszczone w latach 1990-1997 na rzecz gmin.
Na zakończenie należy dodać, że analogiczne zasady obowiązują dla nieruchomości wywłaszczonych na rzecz dowolnego podmiotu publicznego począwszy od 1 stycznia 1998 rokuOznacza to, że jeśli we wskazanych latach nastąpiło wywłaszczenie nieruchomości na rzecz gmin, a cel wywłaszczenia nie został osiągnięty, na żądanie byłego właściciela (lub jego spadkobiercy) nieruchomość ma być zwracana. W takim przypadku po stronie poprzedniego właściciela lub jego spadkobiercy powstaje obowiązek zwrotu zwaloryzowanego odszkodowania lub nieruchomości zamiennej.
