Efektem spotkania starostów 25 maja w Ciechocinku było m.in. przyjęcie stanowiska w sprawie finansów publicznych, przygotowanego przez zespół skarbników. Odnieśli się oni do kilku zagadnień: dochodów powiatów z udziału w PIT, limitów na finansowanie wynagrodzeń w PUP, finansowania zespołów do spraw orzekania o niepełnosprawności oraz projektu budżetu państwa na 2012 rok.
Starostowie informują, iż w okresie koniunktury gospodarczej minister finansów na etapie planowania zaniżał wielkości prognozowanych dochodów z tytułu udziału w PIT, a w okresie dekoniunktury je zawyżał. Skarbnicy zwracają uwagę, iż poziom przeszacowania i niedoszacowania jest w zasadzie identycznych w przypadku wszystkich analizowanych jednostek, co może budzić pewne zdziwienie i wymaga wyjaśnienia. Ogółem wpływy z tytułu PIT w 2010 r. są mniejsze niż w roku 2008 o kwotę 8.599.542 zł, co stanowi spadek o blisko 8 proc. Biorąc pod uwagę inflację oraz nakładanie coraz to nowych zadań na samorządy tak istotny ubytek podstawowego dochodu własnego dla powiatów jest bardzo bolesny. Dlatego starostowie widzą pilną potrzebę nowelizacji ustawy o dochodach JST, zmierzającą nie tyle do zwiększenia udziału w podatkach bezpośrednich, a przyznaniu nowej kategorii dochodów w postaci udziału w podatkach pośrednich. Jest to bardzo istotne z punktu widzenia dywersyfikacji źródeł finansowania zadań samorządowych. Podatek VAT, jak również akcyza, to ta grupa dochodów, która w przeciwieństwie do podatków bezpośrednich nie spadała w latach 2009-2010. Posiadanie takiego dochodu z jednej strony zwiększyłoby wolumen dochodów, a z drugiej strony ograniczyłoby ryzyka gwałtownego spadku dochodów w przyszłości.
Powiaty Województwa Kujawsko-Pomorskiego otrzymają w 2012 roku w porównaniu z rokiem bieżącym blisko 11 mln zł mniejszą dotację na sfinansowanie wynagrodzeń w powiatowych urzędach pracy. Jednocześnie Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 14 września 2010 r. w sprawie standardów i warunków prowadzenia usług rynku pracy nakłada na powiaty obowiązki zmierzające do zwiększenia zatrudnienia w obliczu rosnącego bezrobocia. Dodatkowo powiaty dysponują coraz mniejszymi środkami na aktywne formy walki z bezrobociem. Starostowie wnoszą o wprowadzenia na stałe do systemu – pieniędzy na finansowanie wynagrodzeń w powiatowych urzędach pracy – (dotychczasowe przepisy stracą moc w 2013 r.). Ponadto postulują utrzymanie w przyszłym roku finansowania na podobnym poziomie, co oznacza wzrost odpisu do ok. 24 proc. Nie można bowiem nakładać kolejnych obowiązków związanych z zatrudnianiem przy jednoczesnym radykalnym zmniejszaniu funduszy na finansowanie tego zadania. Alternatywnym rozwiązaniem może być odejście od sztywnych algorytmów przeliczeniowych określających normy zatrudnieniowe w urzędach pracy.
W latach 2005-2011 powiaty województwa kujawsko-pomorskiego dołożyły ok. 3 mln zł do tego zlecone zadania, jakim jest orzekanie o niepełnosprawności. Zadania te realizowane są w bardzo różnorodnym standardzie, co wiąże się z mocno zróżnicowanymi kosztami. Dla przykładu skarbnicy podają koszt jednego orzeczenia w roku 2010 - wahał się w przedziale od 61,90 zł w Powiecie Brodnickim do 104,76 zł w Powiecie Nakielskim. Zaobserwować można też tendencję zwiększonej liczby orzeczeń, która w okresie ostatnich 7 lat wzrosła o blisko 30%. Należy zatem opracować standardy realizacji tego zadania przy uwzględnieniu specyfiki lokalnego rynku pracy oraz wielkości zespołu. W poszczególnych budżetach należy pokazywać wszystkie koszty związane z realizacją zadania (do tej pory przerzucano niektóre koszty na starostwa lub powiatowe centra pomocy rodzinie, np. wynagrodzenia, opłaty za energię elektryczną, cieplną, opłaty pocztowe). Od 2012 roku finansować zadania rządowe tylko dotacją celową. Ponadto należy dążyć do pilnego zwiększenia dotacji jeszcze w 2011 r., a ponadto zmienić przepisy umożliwiające wydawanie orzeczeń na czas nieokreślony w przypadkach nie rokujących wyzdrowienia.
Skarbnicy kujawsko-pomorscy odnieśli się także do sprawy poruszonej przez Związek Powiatów Polskich na ostatnim posiedzeniu zespołu edukacji Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu. Z niepokojem przyjęli sposób skalkulowania dla w projekcie budżetu na 2012 r. kwot części wyrównawczej i części równoważącej subwencji dla powiatów. Z uzasadnienia do ustawy wynika, że ogółem fundusze części wyrównawczej spadną o 4,9 proc. w porównaniu z rokiem 2011, natomiast części równoważącej spadają o 6%. - To będzie już kolejna kategoria dochodowa po dotacji na urzędy pracy, gdzie odnotowujemy spadek. A to w połączeniu z faktem rosnącej presji inflacyjnej (dane podawane przez GUS znacznie różnią się od rzeczywistych wzrostów) oraz planami Ministra Finansów zmierzającymi do ograniczenia możliwości zadłużania się przez samorządy może doprowadzić do całkowitego zaniechania inwestycji. W dalszej kolejności zahamowany zostanie proces pozyskiwania funduszy europejskich. Takie podejście do konstrukcji budżetu, gdzie z jednej strony ogranicza się dochody, a z drugiej strony zwiększa się wydatki jest niedopuszczalne, bo w ostateczności może doprowadzić nie tylko do zaniechania inwestycji, ale również do problemów w częściach bieżących naszych budżetów. Niezrozumiała jest również kolejna podwyżka wynagrodzeń dla nauczycieli przy jednoczesnym zamrożeniu płac w całym państwowym sektorze finansów publicznych. Obawiamy się, że środki zaplanowane na sfinansowanie tej podwyżki mogą być niewystarczające. – alarmuje Konwent w oświadczeniu podpisanym przez przewodniczącego, Starostę Świeckiego Marzenę Kempińską.
