Sąd Najwyższy wypowiedział się w przedmiocie ponoszenia przez powiat odpowiedzialności odszkodowawczej za szkody wynikające z wykonywania zadań zastrzeżonych dla powiatowego inspektora nadzoru budowlanego. W wyroku z dnia 5 marca 2015 roku (sygn. akt: V CSK 304/14, wskazał, że zadania i kompetencje powiatowego inspektora nadzoru budowlanego nie stanowią zadań powiatu, lecz zadania z zakresu administracji rządowej wykonywane samodzielnie i we własnym imieniu przez ten organ. A zatem na to na Skarbie Państwa (a nie na powiecie) ciąży odpowiedzialność za ewentualne szkody wynikające z wykonywania zadań przez PINB.
Charakter podporządkowania PINB
PINB jest podwójnie podporządkowany - z jednej strony organom rządowym, z drugiej samorządowym. Problem ten zidentyfikował już SN, chociażby w wyroku z dnia 9 stycznia 2013 r., sygn. akt: III CSK 89/12, w którym to stwierdził, że zespolenie rządowych służb, inspekcji i straży na szczeblu powiatu występuje łącznie z tzw. podwójnym podporządkowaniem, charakteryzującym się podległością zespolonych organów zwierzchnictwu zarówno władz rządowych, jak i samorządowych.
Sąd Najwyższy określił jednocześnie charakter podporządkowania PINB staroście - starosta jest zwierzchnikiem PINB w tym znaczeniu, że wytycza ogólne kierunki działania zespolonych organów, koordynuje ich działania oraz powołuje i odwołuje kierowników tych organów. Nie dysponuje on jednak prawem wydawania decyzji administracyjnych w zakresie działania powiatowego inspektora nadzoru budowlanego, to znaczy w zakresie nadzoru budowlanego (merytorycznych). Starosta, jako organ I Instancji, i wojewoda, jako organ II Instancji, wykonują zadania terenowych organów administracji architektoniczno-budowlanej, natomiast zadania nadzoru budowlanego, wykonuje odpowiednio powiatowy inspektor nadzoru budowlanego.
Rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego
Na podstawie powyższego wskazać należy, że powiatowy inspektor nadzoru budowlanego jest samodzielnym organem administracji rządowej, podejmującym działania i wydającym decyzje, jako organ Państwa, a nie jednostki samorządu terytorialnego szczebla powiatowego.
Jak zauważył Sąd Najwyższy, istotą powiatowej administracji zespolonej jest połączenie pod zwierzchnictwem starosty jednostek wykonujących zadania administracji rządowej i samorządowej. Należący do zadań powiatu na podstawie art. 4 ust. 2 s. pow. obowiązek zapewnienia wykonywania określonych w ustawach zadań i kompetencji kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży przyjmuje formę obowiązku zorganizowania dla nich aparatu pomocniczego w postaci komend i inspektoratów (art. 33a s. pow.) stanowiących strukturalnie powiatowe jednostki budżetowe działające w ramach powiatowej administracji zespolonej (art. 33b s. pow.).
Usytuowanie ww. aparatu pomocniczego nie decyduje jednak o charakterze obowiązków wykonującego je organu, ani o jego przyporządkowaniu. Nie ma znaczenia także fakt przejmowania przez powiat zobowiązań inspektoratu w razie jego likwidacji - jest to konsekwencją zorganizowania go jako jednostki budżetowej powiatu.
Sąd Najwyższy wskazał, że zadania i kompetencje powiatowego inspektora nadzoru budowlanego nie stanowią zadań powiatu, lecz zadania z zakresu administracji rządowej wykonywane samodzielnie i we własnym imieniu przez ten organ, a starosta, jako organ administracji samorządowej nie uzyskuje w tym zakresie jakiejkolwiek kompetencji do wydawania indywidualnych decyzji administracyjnych.
Źródło: Lex
