Strategia rozwoju Unii Europejskiej Europa 2020 z punktu widzenia małej gminy lub powiatu wydaje się punktem odniesienia tak dalekim, że może się wydawać, że aż abstrakcjnym. Jednak możliwości pozyskiwania funduszy na dofinasowanie projektów rozwojowych, jakie będa miały polskie gminy i powiaty przez najbliższe 8 lat, zależa w dużym stopniu od zapisów tego właśnie dokumentu. Bowiem strategii tej podporządkowane zostały priorytety (cele tematyczne) unijnej polityki spójnośći.
Cele
Strategii rozwoju UE wyznaczono trzy podstawowe priorytety: (-) wzrost inteligentny, czyli rozwój oparty na wiedzy i innowacjach; (-) wzrost zrównoważony, czyli dążenie do gospodarki niskoemisyjnej, efektywnie korzystającej z zasobów i konkurencyjnej; (-) wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu, czyli wspieranie gospodarki charakteryzującej się wysokim poziomem zatrudnienia i zapewniającej spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną.
Wskaźniki
Określono pięć makro-wskaźników mierzących poziom osiągnięcia założonych priorytetów:
- zatrudnienie na poziomie 75 proc.;
- poprawa warunków prowadzenia działalności badawczo-rozwojowej, w tym przeznaczanie 3 proc. PKB UE na inwestycje w badania i rozwój;
- zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 20 proc. w porównaniu z poziomami z 1990 r., zwiększenie do 20 proc. udziału energii odnawialnej w ogólnym zużyciu energii; dążenie do zwiększenia efektywności energetycznej o 20 proc.;
- podniesienie poziomu wykształcenia, zwłaszcza poprzez zmniejszenie odsetka osób przedwcześnie kończących naukę do poniżej 10 proc. oraz zwiększenie do co najmniej 40 proc. odsetka osób w wieku 30−34 lat mających wykształcenie wyższe;
- wspieranie włączenia społecznego, zwłaszcza poprzez ograniczanie ubóstwa, mając na celu wydźwignięcie z ubóstwa lub wykluczenia społecznego 20 milionów obywateli.
Monitoring
Każdy kraj członkowski ma obowiązek opracowania dokumentu nakreślającego sposób i harmonogram wdrażania postanowień Strategii Europa 2020. Dokument ten nazywa się Krajowym Programem Reform. Kraj członkowski raportuje Komisji Europejskiej postępy wdrażania unijnej strategii, biorąc pod uwagę średniookresowe zalecenia ekonomiczne Komisji. W opublikowanych 13 maja br. zaleceniach dla Polski ich autorzy zwrócili uwagę na kilka kwestii:
- Niższy deficyt. Podkreślono, że na podstawie prognozy z wiosny 2015 r. można uznać, że korekta nadmiernego deficytu nastąpiła już w 2014 r., czyli jeden rok przed wyznaczonym terminem, uwzględniając fakt, że przekroczenie wartości referencyjnej wynoszącej 3 proc. PKB jest skutkiem kosztu netto systemowej reformy emerytalnej dla budżetu. W 2015 r. relacja długu sektora instytucji rządowych i samorządowych do PKB osiągnie szczytowy poziom 51,7 proc. W następnych latach rząd planuje jej zmniejszanie, tak aby sprowadzić ją do poziomu 49,1 proc. w 2018 r. Scenariusz makroekonomiczny na rok 2015, stanowiący podstawę tych prognoz budżetowych, jest zdaniem urędników unijnych wiarygodny, a w odniesieniu do 2016 r. - odzwierciedla korzystne założenia. Na podstawie ogólnej oceny przewiduje się, że Polska dokona w 2015 r. wymaganej korekty prowadzącej do osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego.
- Utrudnienia mobilności zawodowej. W opinii komisyjnych analityków, preferencyjne systemy zabezpieczenia społecznego rolników i górników utrudniają w dalszym ciągu mobilność zawodową i stanowią poważne obciążenie dla finansów publicznych. Te preferencyjne systemy zniechęcają ich beneficjentów do przechodzenia do bardziej produktywnych sektorów, prowadzą do zwiększenia ukrytego bezrobocia, a ze względu na niskie składki muszą być bardzo silnie dotowane przez podatników.
- Negatywne cechy rynku pracy. Jak zauważa raport Komisji, w Polsce odsetek osób zatrudnionych na czas określony jest najwyższy w UE, natomiast odsetek osób przechodzących od zatrudnienia na czas określony do stałego zatrudnienia jest niski. Z kolei dysproporcje płacowe są najwyższe w UE. Sztywne przepisy dotyczące zwalniania z pracy, długotrwałość postępowań sądowych oraz inne obciążenia nakładane na pracodawców skłaniają ich do stosowania umów na czas określony oraz nietypowych umów o pracę. Wysokie koszty związane z "kodeksowymi" umowami o pracę prowadzą do nadmiernego wykorzystywania umów cywilnoprawnych, które są atrakcyjne dla pracodawców ze względu na niższe składki na zabezpieczenie społeczne. Ale rozpowszechnienie umów cywilnoprawnych, od których odprowadzane są niskie składki, może pogorszyć jakość zatrudnienia dostępnego na rynku pracy, zwłaszcza w przypadku młodych osób. Bezrobocie młodzieży jest wysokie, co wynika po części z niedopasowania kwalifikacji i umiejętności kandydatów do potrzeb rynku pracy. Wciąż niski jest też współczynnik aktywności zawodowej kobiet. Aby rozwiązać ten problem, Polska zwiększyła dostępność edukacji przedszkolnej, lecz wciąż zajmuje jedno z ostatnich miejsc w UE pod względem dostępności usług opieki nad małymi dziećmi.
Wnioski
Komisja sformułowała wobec Polski następujące zalecenie:
- Po dokonaniu korekty nadmiernego deficytu – osiągnięcie korekty budżetowej w wysokości 0,5 proc. PKB prowadzącej do osiągnięcia celu średniookresowego w latach 2015 i 2016. Ustanowienie niezależnej rady budżetowej. Ograniczenie stosowania obniżonych stawek podatku VAT.
- Rozpoczęcie procesu dostosowania systemów emerytalnych dla rolników i górników do systemów emerytalnych przeznaczonych dla innych grup zawodowych oraz przyjęcie harmonogramu stopniowych działań prowadzących do ich pełnego ujednolicenia; stworzenie systemu szacowania i rejestracji dochodów rolników.
- Podjęcie działań w celu ograniczenia nadmiernego wykorzystywania umów na czas określony i umów cywilnoprawnych na rynku pracy.
- Usunięcie przeszkód utrudniających projekty inwestycyjne w kolejnictwie.
Źródło: europa.eu
