Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z 14 marca 2007 r. zawiera przepisy ogólne służące ustanowieniu Infrastruktury informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE ) dla celów polityk wspólnotowych w zakresie ochrony środowiska oraz polityk lub działań mogących oddziaływać na środowisko. INSPIRE opiera się na infrastrukturach informacji przestrzennej, ustanowionych i prowadzonych przez państwa członkowskie. Artykuł 24 dyrektywy stanowi, że państwa członkowskie wprowadzają w życie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy najpóźniej w terminie do 15 maja 2009 r.
W ramach implementacji dyrektywy INSPIRE uchwalono ustawę z dnia 4 marca 2010 r. o infrastrukturze informacji przestrzennej.
NIK sprawdziła prawidłowość prowadzenia baz danych, jako podstawy do tworzenia infrastruktury przestrzennej.
NIK pozytywnie, pomimo stwierdzonych nieprawidłowości, oceniła realizację zadań z zakresu prowadzenia baz danych, jako podstawy do tworzenia infrastruktury informacji przestrzennej.
Główny Geodeta Kraju podejmował działania w zakresie zakładania i prowadzenia baz danych zawierających dane przestrzenne, doprowadzając w szczególności do założenia baz danych ewidencyjnych umożliwiających tworzenie rejestru gruntów dla obszaru całego kraju, pokrycia cyfrową mapą ewidencyjną 91 proc. powierzchni terenów miast (wg stanu na dzień 31 grudnia 2010 r.), dostosowywania państwowego rejestru granic i powierzchni jednostek podziału terytorialnego kraju do wymogów infrastruktury, rozbudowy bazy danych obiektów topograficznych w ramach realizowanego od 2009 r. projektu „Georeferencyjna Baza Danych Obiektów Topograficznych wraz z krajowym systemem zarządzania", prowadzenia rejestru podstawowych osnów geodezyjnych, grawimetrycznych i magnetycznych, opracowania oraz aktualizacji ortofotomapy i numerycznego modelu terenu dla całej powierzchni kraju. W ramach prowadzenia prac dotyczących założenia krajowej bazy danych geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu opracował projekt rozporządzenia w sprawie bazy danych geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu, bazy danych obiektów topograficznych oraz mapy zasadniczej. Zgłosił także do Planu informatyzacji państwa na lata 2011-2015 projekt o nazwie Krajowa Baza Geodezyjnej Sieci Uzbrojenia Terenu.
Ponadto, Główny Geodeta Kraju powołał stosowne zespoły oraz rady zajmujące się działaniami wspierającymi rozwój infrastruktury informacji przestrzennej oraz rozpoczął realizację Ramowego Programu Tworzenia Infrastruktury Informacji Przestrzennej w latach 2009-2010. Program ten przewidywał m.in. utworzenie w GUGiK odpowiednio wysokiego szczebla jednostki organizacyjnej ds. infrastruktury informacji przestrzennej (np. Departament Koordynacji Infrastruktury Informacji Przestrzennej GUGiK) w terminie do sierpnia 2009 r. W GUGiK nie utworzono jednak odrębnej jednostki organizacyjnej realizującej zadania wynikające z ustawy o infrastrukturze informacji przestrzennej.
Nie zapewniono też pełnej obsady kierownictwa departamentów prowadzących sprawy związane z budową Infrastruktury.
Działania podjęte w celu doprowadzenia do terminowego zakończenia modernizacji ewidencji gruntów i budynków były nieskuteczne. Termin zakończenia zakładania komputerowych baz danych ewidencyjnych dla terenów wiejskich nie został dotrzymany. Skutkuje to brakiem możliwości automatycznego sporządzania zestawień zbiorczych danych objętych ewidencją gruntów i budynków.
Główny Geodeta Kraju dokonywał corocznych ocen realizacji zadań podejmowanych w ramach modernizacji ewidencji gruntów i budynków, jednak sprawozdania za 2008 i 2009 rok zawierały błędne dane. Nie podjął on też wystarczających działań koordynacyjnych w celu realizacji zadań wykonywanych przez organy prowadzące bazy danych zawierające informacje przestrzenne, co spowodowało m.in., że nie założono geodezyjnej sieci uzbrojenia terenu dla znacznej powierzchni kraju. Stopień zaawansowania prac dotyczących zakładania geodezyjnych sieci uzbrojenia terenu był znikomy, szczegółowe osnowy geodezyjne prowadzone były nierzetelnie. Stopień zagęszczenia punktów osnowy był niewystarczający, a punkty osnowy nie spełniały wymogów określonych w standardach technicznych w zakresie dokładności. Nie wykonywano również przeglądów i konserwacji punktów osnowy. Rejestry punktów osnowy nie zawierały wszystkich punktów oraz nie były aktualizowane na bieżąco.
Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska nierzetelnie prowadził Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody. Baza danych przestrzennych form ochrony przyrody nie zawierała pełnych i aktualnych danych. Nie zgłosił do ewidencji Głównego Geodety Kraju zbiorów danych przestrzennych objętych Centralnym Rejestrem Form Ochrony Przyrody oraz Europejską Siecią Ekologiczną Natura 2000. Ponadto nie opracował metadanych dla zbiorów danych przestrzennych, obejmujących wszystkie formy ochrony przyrody.
Prezydenci miast i starostowie kontynuowali działania na rzecz zakładania i prowadzenia baz danych zawierających informacje przestrzenne oraz utworzenia metadanych dla zbiorów i usług danych przestrzennych, jednak były one niewystarczające.
W trakcie kontroli stwierdzono, że ewidencja gruntów i budynków prowadzona była nierzetelnie, zaawansowanie prac dotyczących modernizacji ewidencji gruntów i budynków było niedostateczne, geodezyjna ewidencja sieci uzbrojenia terenu została założona dla niewielkiej powierzchni powiatów, w rejestrze szczegółowych osnów geodezyjnych nie ujęto wszystkich istniejących punktów osnów geodezyjnych, topograficzna baza danych nie została założona dla części skontrolowanych starostw i urzędów miast, rejestr cen i wartości nieruchomości nie był prowadzony na bieżąco, ewidencję miejscowości, ulic i adresów prowadzono niewłaściwie.
Stwierdzone ryzyko: Aktualne tempo zakładania i aktualizowania baz danych oraz nieprawidłowe ich prowadzenie znacznie opóźni proces budowy infrastruktury informacji przestrzennej, a w tym powszechne, jednolite i szczegółowe opisanie i zarejestrowanie istniejących zasobów danych przestrzennych, objętych kompetencjami różnych organów i instytucji rządowych i samorządowych. Również opóźnione zostanie utworzenie jednolitych zintegrowanych systemów, umożliwiających korzystanie z tych zbiorów danych.
Źródło: "Sprawozdaniu z działalności NIK w 2012 roku", NIK, 2013
