Z dniem 1 stycznia 2012 r. weszła w życie ustawa z dnia 28 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. W tym samym dniu weszło w życie nowe brzmienie art. 25 ustawy o działalności leczniczej, które wprowadza po stronie szpitali obowiązek ubezpieczenia się od odpowiedzialności z tytułu zdarzeń medycznych. Niezależnie od tego podmioty lecznicze nadal są zobowiązane do zawierania umów o odpowiedzialności cywilnej.
Przez zdarzenie medyczne rozumie się zakażenia pacjenta biologicznym czynnikiem chorobotwórczym, uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia pacjenta albo śmierci pacjenta będącego następstwem niezgodnych z aktualną wiedzą medyczną:
- diagnozy, jeżeli spowodowała ona niewłaściwe leczenie albo opóźniła właściwe leczenie, przyczyniając się do rozwoju choroby,
- leczenia, w tym wykonania zabiegu operacyjnego,
- zastosowania produktu leczniczego lub wyrobu medycznego.
Pacjent będzie miał wybór – będzie mógł dochodzić roszczenia odszkodowawczego bądź w postępowaniu o ustalenia zdarzenia medycznego bądź w postępowaniu sądowym. Pomiędzy tymi dwoma trybami istnieją jednak znaczące różnice. Ta sama osoba nie może otrzymać odszkodowania lub zadośćuczynienia z tytułu tego samego zdarzenia medycznego korzystając z obu trybów jednocześnie.
Podmioty uprawnione do wystąpienia z wnioskiem o ustalenie zdarzenia medycznego to:
- pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy w przypadku zakażenia, uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia,
- spadkobiercy w przypadku śmierci pacjenta.
Postępowanie toczy się przed wojewódzką komisją do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych. Siedzibą wojewódzkiej komisji jest siedziba właściwego urzędu wojewódzkiego. W ustawie zawarto zapis zgodnie, z którym wykonywanie zadań wojewódzkiej komisji nie stanowi wykonywania władzy publicznej. Ten nieistotny na pozór zapis ma istotne znaczenie z punktu widzenia odpowiedzialności Skarbu Państwa za działania lub zaniechania komisji, wyłącza bowiem odpowiedzialność Skarbu Państwa na działania lub zaniechania komisji na podstawie art. 417 kodeksu cywilnego. W skład wojewódzkiej komisji wchodzi 16 członków, w tym:
- 8 członków posiadających co najmniej wyższe wykształcenie i tytuł magistra lub równorzędny w dziedzinie nauk medycznych, którzy wykonują zawód medyczny przez okres co najmniej 5 lat albo posiadają stopień naukowy doktora w dziedzinie nauk medycznych,
- 8 członków posiadających co najmniej wyższe wykształcenie i tytuł magistra w dziedzinie nauk prawnych, którzy przez okres co najmniej 5 lat byli zatrudnieni na stanowiskach związanych ze stosowaniem lub tworzeniem prawa albo posiadają stopień naukowy doktora w dziedzinie nauk prawnych, którzy posiadają wiedzę w zakresie praw pacjenta oraz korzystają z pełni praw publicznych.
