NSA: Zmiana zakresu finansowych możliwości organu pomocy społecznej zmienia stan faktyczny, w którym załatwia on sprawę obywatela ubiegającego się o pomoc.

Naczelny Sąd Administracyjny wydał wyrok, w którym oddalił skargę kasacyjną na rozstrzygnięcie WSA, w którym ten uznał za prawidłowe stanowisko, zgodnie z którym oczekiwania wnioskodawców nie muszą być uwzględniane w razie ograniczonych możliwości finansowych organu. Sprawa dotyczyła wnioskodawcy, który niespodzianie otrzymał pomoc w kwocie wyraźnie niższej niż ta przyznawana mu w poprzednich miesiącach - w najniższej dopuszczalnej wysokości. Jak wynikało z odpowiedzi organu, niekorzystna dla skarżącego zmiana kwoty zasiłku wynikała z ograniczonych możliwości finansowych i stale rosnącej liczby osób ubiegających się o przyznanie różnego rodzaju świadczeń, co nie pozwalało na uczynienie zadość oczekiwaniom wszystkich beneficjentów pomocy społecznej.

Mimo zarzucenia organowi nadmiernej uznaniowości i niepotraktowania skarżącego w sposób indywidualny, poprzez dostosowanie kwoty zasiłku do jego potrzeb, Naczelny Sąd Administracyjny orzekł, że organ miał prawo postąpić w taki sposób. Nawet gdy dana osoba spełnia wszelkie przesłanki otrzymania świadczeń z pomocy społecznej, nie może oczekiwać, że ich wysokość zawsze pozostanie na stałym lub wyższym poziomie. Wynika to chociażby z podstawowych założeń - otóż zasiłków nie traktuje się jako stałego źródła dochodu. Do tego budżet organów pomocy społecznej nie jest nieograniczony i konieczność udzielenia pomocy coraz większej liczbie osób wymusza na takim organie odpowiednie dostosowanie skali wydatkowanych środków.

NSA odniósł się także do przepisu art. 8 § 2 k.p.a., zgodnie z którym organy administracji publicznej bez uzasadnionej przyczyny nie odstępują od utrwalonej praktyki rozstrzygania spraw w takim samym stanie faktycznym i prawnym. W ocenie skarżącego, zasada ta została złamana i powołując się na argument innych uwarunkowań finansowych, organ nie uwzględnił niezmienionych uwarunkowań po jego stronie. Zdaniem Sądu, możliwości organu pomocy społecznej stanowią integralną część stanu faktycznego, o którym mowa w kodeksie. Oznacza to, że zmiana środków przeznaczanych na wypłatę w formie zasiłków, a także zmiana ilości osób oczekujących takiej pomocy, zmieniają stan faktyczny. Nie można zatem oczekiwać, że organ rozpozna sprawę nie uwzględniając tych zmian, lecz trzymając się już nieaktualnych uwarunkowań.

Wyrok NSA z 12 września 2025 r. (sygn. I OSK 2551/24)

Źródło: CBOSA