W Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS) trwają prace nad realizacją projektu „Working and living in Poland”. Celem jest stworzenie wielokanałowej platformy, która będzie skierowana zarówno do cudzoziemców przyjeżdżających do Polski, jak i obsługujących ich urzędników. Projekt zakłada modernizację i integrację istniejących kanałów, jak również wprowadzenie nowych rozwiązań. Ostateczny produkt ma być intuicyjny oraz umożliwiać cudzoziemcom załatwienie spraw w sposób maksymalnie zdalny i bezbłędny.

Pod koniec marca 2025 roku odbyło się pierwsze spotkanie merytoryczne z przedstawicielami instytucji publicznych i innych jednostek, zorganizowane przez MRPiPS, dotyczące współpracy przy tworzeniu treści na portalu „Working and living in Poland”. Jego celem było zaprezentowanie istniejących kanałów obsługi cudzoziemców, takich jak „Zielona Linia”, platforma „Migrant.pl” oraz „Powroty”, a także omówienie propozycji ich modernizacji. Zmiany są konieczne ze względu na zachodzące zmiany demograficzne oraz coraz większą liczbę cudzoziemców osiedlających się w naszym kraju. Modernizacja ma polegać między innymi na wykorzystaniu sztucznej inteligencji i umożliwieniu załatwiania spraw związanych z legalizowaniem pobytu w Polsce w sposób zdalny.

„Zielona Linia”

Jednym z projektów, dedykowanym między innymi cudzoziemcom przyjeżdżającym do Polski w celach zarobkowych jest „Zielona Linia Centrum Informacyjno-Konsultacyjne Służb Zatrudnienia”. Powstała w 2008 roku, od 2013 roku prowadzona przez Ochotnicze Hufce Pracy (OHP) jest w istocie ogólnopolską infolinią urzędów pracy. Do jej głównych zadań należy udzielanie informacji na temat spraw, które można załatwić w wojewódzkich i powiatowych urzędach pracy i jest dedykowana zarówno osobom poszukującym pracy, jak i pracodawcom.

Beata Golec Kierownik Projektu „Working and Living in Poland” ze strony Komendy Głównej OHP przedstawiła propozycje zmian funkcjonalności tego kanału, przygotowanych właśnie z myślą o cudzoziemcach przyjeżdżających do Polski. Zaplanowane przedsięwzięcia mają obejmować modernizację lub stworzenie nowego systemu, który będzie stanowić wielokanałowe, inteligentne rozwiązanie contact centre (CC). System będzie miał na celu integrację i dostarczanie kompleksowych, wielojęzycznych informacji klientom (w tym voicebot). W ramach projektu przewiduje się połączenie najważniejszych danych z różnych obszarów działalności urzędów i instytucji samorządowych.

Serwis informacyjny „Powroty”

Serwis informacyjny powroty.gov.pl został stworzony w 2008 roku, w ramach „Zielonej Linii”, aby wspierać osoby, które planują powrót do Polski po okresie emigracji. Jego głównym celem jest dostarczenie rzetelnych informacji, które są niezbędne do prawidłowego zaplanowania procesu przenosin oraz ponownej organizacji życia w Polsce. Serwis oferuje ekspercką pomoc w sprawach dotyczących zagadnień prawnych, finansowych oraz administracyjnych związanych z powrotem, ułatwiając tym samym ponowne osiedlenie się w kraju.

Najczęściej zadawane pytania dotyczą kwestii związanych ze świadczeniami socjalnymi, podatkami, uzyskaniem polskiego obywatelstwa przez dzieci urodzone za granicą, a także transgranicznej opieki zdrowotnej i uznaniem zagranicznego prawa jazdy w Polsce. Zgodnie z danymi przedstawionymi przez Martę Kuczynko, Kierownika Zespołu Redakcyjnego portalu „Powroty”, największa liczba zapytań pochodzi z Polski, Niemiec i Wielkiej Brytanii. Największy wzrost zapytań odnotowano w 2020 roku, po czym ich liczba nieco spadła, ale wciąż utrzymuje się na wysokim poziomie, kilkakrotnie przewyższając wcześniejsze lata, gdy zapytań było poniżej tysiąca rocznie.

Międzynarodowa Organizacja ds. Migracji (IOM)

IOM działa w Polsce od 2002 roku i realizuje różnorodne programy migracyjne, w tym inicjatywy wspierające integrację migrantów ze społeczeństwem polskim. Organizacja współpracuje z instytucjami państwowymi, samorządami oraz pracodawcami, oferując wsparcie informacyjne, szkolenia i pomoc bezpośrednią osobom z doświadczeniem migracyjnym. IOM wdraża także projekty promujące etyczną rekrutację, poszanowanie praw migrantów oraz przeciwdziałanie pracy przymusowej i handlowi ludźmi, szczególnie w sektorze prywatnym.

W ramach działań informacyjnych IOM promuje legalne kanały migracji do Polski oraz legalne zatrudnienie, jak również wspiera integrację cudzoziemców. Zajmuje się upowszechnianiem rzetelnych informacji na temat praw i obowiązków migrantów w Polsce, takich jak kwestie związane z wjazdem, pobytem, pracą, podatkami, działalnością gospodarczą, edukacją i dostępem do ochrony zdrowia. Informacje te są dostępne w przystępnej formie i różnych językach. IOM kieruje swoje działania zarówno do cudzoziemców w krajach pochodzenia, jak i do osób już mieszkających w Polsce oraz polskich pracodawców.

Moduł Obsługi Spraw (MOS)

MOS to portal internetowy, który umożliwia cudzoziemcom przygotowanie, wypełnienie i złożenie wniosków o legalizację pobytu w Polsce online. System zapewnia również łatwy dostęp do niezbędnych informacji związanych z procesem legalizacji pobytu. Asumptem do powstania platformy była potrzeba stworzenia cyfrowej formy wniosków o zezwolenie na pobyt, potrzeba stworzenia kompleksowego narzędzia informacyjnego dotyczącego legalizacji pobytu oraz potrzeba cyfryzacji procesów administracyjnych związanych z legalizacją pobytu. Celem systemu jest uproszczenie i przyspieszenie procedur administracyjnych związanych z pobytem cudzoziemców w Polsce. Aktualnie klienci korzystają w wersji MOS 1.0.

Kilka miesięcy temu powstała nowa wersja platformy MOS 2.0. Wprowadzono szereg modyfikacji, które odnoszą się między innymi do architektury strony. Ponadto usprawniono interfejs, dodano efekty wizualne. Stworzono także zaawansowany formularz kontaktowy z walidacjami oraz przeprowadzono optymalizację dla urządzeń mobilnych. Zaktualizowano materiały edukacyjne, w tym filmy, schematy i FAQ, oraz uproszczono treści, aby były bardziej zrozumiałe, z bezpośrednim dostępem do aktów prawnych i objaśnień. Wszystkie zmiany mają na celu uproszczenie i przyspieszenie procesu korzystania z portalu przez cudzoziemców, jednak ze względu na opóźnienia legislacyjne, nie jest on obecnie dostępny.  

Projekty MRPiPS dedykowane cudzoziemcom osiedlającym się w Polsce

Samo Ministerstwo także podejmuje kroki mające na celu usprawnienie działań związanych z zabezpieczeniem pobytu cudzoziemców w naszym kraju. Inicjatywy mają na celu między innymi usprawnienie procesu rekrutacji cudzoziemców do pracy w Polsce poprzez wspieranie polskich pracodawców. Zaplanowane przez Ministerstwo przedsięwzięcia obejmują między innymi analizę migracji z wybranych państw, opracowanie modelu rekrutacji, organizację wizyt studyjnych i targów pracy, oraz stworzenie materiałów promujących Polskę, w tym pracę i życie w naszym kraju.

Dyrektor Departamentu Integracji Społecznej MRPiPS – Bartłomiej Potocki przekazał, że ambicją zarządzanego przez niego wydziału jest stworzenie kompleksowego, ogólnopolskiego systemu współpracy pomiędzy administracją rządową, jednostkami samorządu terytorialnego oraz lokalnymi organizacjami pozarządowymi. Wszystko to ma się odbywać w ramach sieci Centrów Integracji Cudzoziemców, stanowiących część Krajowej Sieci Integracji.

Jednym z elementów projektu jest działający od września ubiegłego roku program „MOCOWIEC” – MOdel CałOściowego Wsparcia IntEgracji Cudzoziemców współfinansowany ze środków Polskiego Programu Funduszu Azylu, Migracji i Integracji.

W ramach projektu realizowane są między innymi szkolenia kompetencyjne dla kadry bazowej Centrów Integracji Cudzoziemców (CIC). Ich celem jest wyposażenie personelu CIC oraz Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie (PCPR) w niezbędną wiedzę na temat migracji i integracji cudzoziemców. Poza tym zaplanowano cykl spotkań mających na celu wsparcie kadry CIC, PCPR oraz innych podmiotów zaangażowanych w problematykę migracji i integracji cudzoziemców. Spotkania mają stanowić platformę do wymiany doświadczeń, doskonalenia kompetencji oraz budowania sieci współpracy.

W ramach MOCOWCA organizowane będą również różnorodne kursy językowe – pogłębiające już posiadane kompetencje językowe wśród personelu, jak i kursy dla osób zaczynających naukę języka obcego. Będą one skierowane przede wszystkim do pracowników zatrudnionych w CIC oraz PCPR. Wsparciem dla pracowników obsługujących cudzoziemców mają być również mentorzy przypisani do Centrów Integracji Cudzoziemców, których zadaniem będzie udzielanie indywidualnego wsparcia oraz diagnoza potrzeb kadry CIC w kwestiach organizacyjnych, merytorycznych i realizacji projektów. Zostanie stworzona także baza wiedzy dla pracowników CIC oraz PCPR, która ma ułatwić obsługującym dostęp do rzetelnych informacji i materiałów edukacyjnych o migracjach oraz wyszukiwanie danych i zasobów do kompleksowej obsługi cudzoziemców.

Projekt „Working and living in Poland” powstaje ramach programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021-2027 (FERS) współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Plus (EFS+). Całkowita wartość projektu wynosi 26 700 000 zł, w tym dofinansowanie ze środków europejskich w kwocie 22 032 840 zł. Okres realizacji: styczeń 2025 – grudzień 2027.