Wojewoda: Rada powiatu nie jest uprawniona do regulowania sytuacji, w których opłata od pobytu w ośrodku wsparcia nie będzie pobierana.
Wojewoda Świętokrzyski wydał rozstrzygnięcie nadzorcze w przedmiocie uchwały rady jednego z powiatów w sprawie zasad ponoszenia odpłatności za pobyt w dziennym domu wsparcia dla seniorów. Akt został podjęty na podstawie upoważnienia wyrażonego w art. 97 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej, z którego wynika zadanie własne rady powiatu dotyczące ustalenia szczegółowych zasad ponoszenia odpłatności za pobyt w ośrodkach wsparcia i mieszkaniach treningowych lub wspomaganych.
W opisywanym przypadku, rada powiatu postanowiła sprecyzować te kwestie w zbyt dużym stopniu i nie ograniczyła się tylko do zasad odpłatności. W treści załącznika wprowadziła bowiem również przesłanki nieponoszenia opłat przez osoby korzystające z usług ośrodków, poprzez wyliczenie okoliczności, których spełnienie zwolni użytkowników z ich obowiązku. Do takich przypadków zaliczono pobyt w szpitalu, sanatorium lub na turnusie rehabilitacyjnym, a także chorobę trwającą powyżej 15 kolejnych dni.
Jak uzasadnił Wojewoda, tego typu regulacje są podejmowane z naruszeniem prawa, z powodu przekroczenia zakresu upoważnienia ustawowego. Zasady ponoszenia odpłatności, o którym wspomina ustawa, nie oznaczają bowiem całokształtu okoliczności związanych z płatnościami za usługi ośrodka wsparcia i wymieniania sytuacji, w których opłata będzie lub nie będzie pobierana. Ponadto, w takim przypadku dochodzi do regulowania czegoś, co powinno być zrozumiałe, gdyż jest generalnie proste. Wojewoda powołał się w tym miejscu na orzecznictwo, tj. wyrok WSA (sygn. II SA/Sz 669/11), w świetle którego opłaty, o których mowa w art. 97 ustawy o pomocy społecznej, stanowią zapłatę za działanie instytucji publicznej w zakresie usług świadczonych na rzecz obywatela.
Wynika z tego, że opłata jest ponoszona tylko w przypadku rzeczywistego korzystania z usług danego ośrodka, zaś gdy dany użytkownik chociażby z racji swojej nieobecności, tymczasowo nie jest ich beneficjentem, nie płaci - i to niezależnie od powodu, długości czy faktu zgłoszenia. Wobec tego, właściwą formą uregulowania tej kwestii było pozostawienie samego fragmentu o braku odpłatności w przypadku niekorzystania z usług danego ośrodka - bez wyliczania konkretnych powodów, z których może to wynikać.
Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Świętokrzyskiego z 25 lutego 2025 r. (sygn. PNK.I.4130.32.2025)
