W najnowszym raporcie Polskiego Instytutu Ekonomicznego czytamy, że osoby powyżej 50. r.ż. stoją w obliczu poważnych wyzwań na rynku pracy: nierówności płci, ageizmu i ciągłej potrzeby podnoszenia kwalifikacji. W krajach OECD zatrudnienie jest najwyższe wśród osób w wieku około 45 lat, a następnie gwałtownie spada po 50. r.ż. Badanie eksperymentalne PIE z 2022 r. potwierdza, że na polskim rynku pracy występuje zjawisko dyskryminacji ze względu na wiek: aż 9 na 10 aplikacji pracowników 50+ rozesłanych na potrzeby badania pozostało bez odpowiedzi.
Jednocześnie pracownicy w Polsce są średnio coraz starsi, co wynika z procesów demograficznych. Z dokonanej przez PIE analizy danych BAEL wynika, że średni wiek osób pracujących w 2023 r. wzrósł w każdej branży w porównaniu z 2008 r. W 2023 r. średni wiek we wszystkich branżach wyniósł 42 lata, co stanowiło wzrost o 2 lata. Najstarszą grupą byli pracownicy i samozatrudnieni w branży nieruchomości – ich średni wiek to 48 lat. Z kolei najmłodszą grupą były osoby z sektora informacji i IT, których średni wiek wyniósł 37 lat.
Jak czytamy - niski odsetek pracujących powyżej 50. r.ż. w informacji i IT wyróżnia się na tle innych branż. W 2023 r. wyniósł on tylko 10 proc. Branża jest zdominowana przez osoby w wieku 25-39 lat, które stanowiły aż 59 proc. pracowników i samozatrudnionych w IT. Najwięcej osób 50+ pracuje w obszarach: nieruchomości (43 proc.), administrowania i działalności wspierającej (41 proc.), opieki zdrowotnej (40 proc.), rolnictwa (40 proc.), branży wodno- -kanalizacyjnej (39 proc.), energetyki (38 proc.) i edukacji (38 proc.). Ich wkład w pozostałe obszary jest także istotny – waha się od 20 proc. do 31 proc.
W całej Unii Europejskiej od około dekady obserwowany jest wzrost stopy zatrudnienia osób w wieku 55-64 lata. Istnieją jednak znaczne różnice we wskaźnikach zatrudnienia tej grupy wiekowej pomiędzy krajami. W 2022 r. ten odsetek był najwyższy w Szwecji (77 proc.), najniższy w Rumunii (47 proc.), a średnia dla UE wyniosła 62 proc. W Polsce odsetek był niższy niż unijna średnia i wyniósł 57 proc. Oznacza to, że w naszym kraju istnieje w tym zakresie niewykorzystany potencjał.
Eksperci zwracają uwagę, że aktywizacja zawodowa osób 50+ jest istotna ze względu na konieczność dostosowania do postępującego procesu starzenia się populacji oraz deficyty występujące na polskim rynku pracy. Z badania „Barometr zawodów” wynika, że w 2024 r. braki kadrowe pojawią się w 29 zawodach. Część z nich pokrywa się także z obszarami, w których dziś odsetek osób powyżej 50. r.ż. jest wysoki, np. wśród pielęgniarek i położnych, które są uznawane za zawody trwale deficytowe, oraz wśród nauczycieli.
Źródło: PIE
