Do rodziców niepełnosprawnego ucznia, należeć będzie wybór właściwej szkoły dla swego dziecka, co gwarantuje im art. 70 ust. 1 i 3 Konstytucji, a także do nich należy decyzja czy będą dowozić dziecko do szkoły czy też skorzystają z usługi przygotowanej przez gminę. Stanowi o tym wyraźnie treść art. 17 ust. 3a pkt 3 w zw. z pkt 1 ustawy o systemie oświaty. Jeżeli jednak wybór szkoły dotyczyć nie będzie placówki szkolnej położonej najbliżej, gmina (poza wyjątkami określonymi w ustawie) zwolniona jest z obowiązku zapewnienia przewozu lub zwrotu jego kosztów. Tak wynika z wyroku WSA w Poznaniu z 19 stycznia 2016 r. sygn. IV SA/Gl 415/15.
W uzasadnieniu wyroku podniesiono, że z treści wskazanego przepisu wynika wola ustawodawcy zapewnienia uczniom niepełnosprawnym bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu albo zwrotu kosztów dowozu dziecka do szkoły przez rodzica w celu umożliwienia wypełnienia obowiązku szkolnego i nauki. Realizacja tego obowiązku spoczywa na gminie. Z treści wskazanego przepisu wynika jednak również, że w sytuacji gdy wybór szkoły dotyczyć nie będzie placówki szkolnej położonej najbliżej, gmina zwolniona jest z obowiązku zapewnienia przewozu lub zwrotu jego kosztów. W przypadku uczniów niepełnosprawnych pobierających naukę w szkole obowiązek faktycznego dowozu lub zwrotu jego kosztów obejmuje bowiem tylko szkołę położoną w najbliższej odległości, a nie każdą ze szkół wybranych przez rodziców ucznia. Potwierdza taką konstatację analiza art. 17 ust. 3a ustawy dokonana poprzez pryzmat jej nowelizacji jakie miały miejsce na przestrzeni lat 1999 - 2007. (…) W wyniku nowelizacji, która miała miejsce w 2007r. warunek najbliższej placówki utrzymano w stosunku do szkół podstawowych i gimnazjum rezygnując z niego tylko w przypadku transportu lub dowozu dzieci z zdiagnozowanym upośledzenie umysłowym z niepełnosprawnościami sprzężonymi do ośrodków umożliwiających realizację obowiązku szkolnego i nauki. Ustawodawca zrezygnował także z określenia w ustawie zasad zwrotu kosztów dowozu realizowanego przez rodziców lub opiekunów jako wydatków na komunikację publiczną ucznia i opiekuna, pozostawiając ustalenie zasad rozliczenia tych kosztów umownym uzgodnieniom pomiędzy gminą, a osobami sprawującymi opiekę nad uczniem i organizującymi jego transport.
Dalej w uzasadnieniu wskazano, że obowiązek bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu względnie zwrotu kosztów dowozu do szkoły podstawowej ucznia niepełnosprawnego dotyczy:
- odpowiedniej ze względów zdrowotnych najbliższej szkoły;
- w której uczeń taki ma faktyczną możliwość uczęszczania i realizacji obowiązku szkolnego;
- a ciężar dowodu, że taka sytuacja ma miejsce obciąża gminę.
Źródło: CBOSA
