Dnia 11 lutego 2011 r. Rzecznik Praw Obywatelskich wystąpił do Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie ustalania prawa do świadczeń z pomocy społecznej w sytuacji, gdy rodzinny wywiad środowiskowy nie został przeprowadzony.

Z treści przepisów ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej wynika, iż organ prowadzący postępowanie o przyznanie świadczenia z pomocy społecznej obligatoryjnie przeprowadza wywiad środowiskowy bądź jego aktualizację.

Wywiad środowiskowy stanowi szczególny dowód w postępowaniu administracyjnym, a jego obligatoryjny charakter powoduje, że organy odmawiają udzielenia pomocy, jeżeli wnioskujący o pomoc niezależnie od powodu uniemożliwia przeprowadzenie wywiadu.

W opinii Rzecznika sytuacja ta pozostaje w sprzeczności z treścią art. 7 i 77 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, które nakładają na organ administracji obowiązek zebrania w sposób wyczerpujący i rozpatrzenia całego materiału dowodowego. Dopiero, gdy materiał dowodowy nie daje podstaw do stwierdzenia istnienia przesłanek przyznania świadczenia, możliwa jest odmowa jego przyznania. Sam brak współdziałania z pracownikiem socjalnym osoby wnioskującej o przyznanie świadczeń z pomocy społecznej, skutkujący niemożnością przeprowadzenia wywiadu środowiskowego, nie może stanowić podstawy do uznania o nieistnieniu przesłanek do przyznania świadczenia z pomocy społecznej. Istnienie lub nieistnienie przesłanek przyznania świadczenia winno być oparte na materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie w wyniku prawidłowo przeprowadzonego postępowania.

Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się o przedstawienie stanowiska w kwestii podjęcia działań legislacyjnych zmierzających do wprowadzenia bardziej elastycznej regulacji w omawianym zakresie.

Źródło: www.rpo.gov.pl