Pracownica zatrudniona jest jako opiekunka wykonująca usługi opiekuńcze i świadczy je u czterech podopiecznych. W ciągu dnia pracy musi zatem przemieszczać się między miejscami zamieszkania podopiecznych, co zabiera jej łącznie około 1 godziny. Eksperci MAiC w ramach projektu Dobre prawo-sprawne rządzenie wyjaśniają czy czas poświęcony na przemieszczanie się między miejscami zamieszkania klientów wlicza się do czasu pracy, czy też nie, i w konsekwencji, czy za ten czas pracownicy należy się wynagrodzenie czy też nie.

Zgodnie z art. 128 § 1 k.p. czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy. Definiując w art. 128 § 1 k.p. czas pracy, ustawodawca jednoznacznie rozstrzygnął, że kategoria ta obejmuje nie tylko faktyczne wykonywanie pracy, lecz również pozostawanie pracownika w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy.

Czasem pracy jest zasadniczo czas przejazdu między różnymi miejscami wykonywania pracy oraz powrotu do miejsca, w którym pracownik ma obowiązek się stawić. Tezę tę jednoznacznie potwierdza orzecznictwo Sądu Najwyższego. W uchwale z dnia 18 marca 1998 r. III ZP 20/97 Sąd Najwyższy stwierdził, że czas dojazdu pracownika drużyny trakcyjnej PKP z jego zakładu pracy do miejsca wykonywania pracy tzw. pozapociągowej jest czasem pracy wtedy, gdy pracownik ten był zobowiązany do stawienia się w zakładzie pracy przed rozpoczęciem przejazdu. Podobny wniosek został sformułowany w uchwale z dnia 15 sierpnia 1980 r. I PZP 23/80, OSNC 1981, nr 2-3, poz. 26, gdzie stwierdzono, że pracownikowi zatrudnionemu na stanowisku mechanika – kierowcy pogotowia technicznego w Ośrodku transportu Leśnego wlicza się do czasu pracy przejazd pojazdem pogotowia technicznego z Ośrodka do miejsca awarii i z powrotem. Z kolei w wyroku z dnia 30 września 1976 r. I PR 115/76, OSP 1978, z. 2, poz. 19. Sąd Najwyższy stwierdził, że pracownikowi, którego praca polega m.in. na pobieraniu poza stałym miejscem pracy prób wody w przemysłowych zakładach i rzekach dla sprawdzenia w zakładowym laboratorium stopnia ich zanieczyszczenia, należy wliczać do czasu pracy także czas podróży z zakładu pracy do miejsca wykonywania czynności i z powrotem oraz czas pomiędzy miejscami wykonywania pracy.

Nie ulega zatem wątpliwości, że czas, który pracownica poświęca na przemieszczenie się od jednego klienta do drugiego jest czasem pracy w rozumieniu art. 128 k.p. Co za tym idzie, za czas ten należy jej się wynagrodzenie.

Dla ustalenia początku czasu pracy pracownicy pewne znaczenie może mieć okoliczność, czy przed rozpoczęciem pracy u podopiecznych, ma ona obowiązek stawiać się w zakładzie pracy (OPS) czy też nie. Jeżeli pracownica ma obowiązek stawić się w zakładzie pracy, jej czas pracy liczy się od momentu stawienia się w zakładzie pracy, zgodnie z obowiązującym ją rozkładem  czasu pracy. Wówczas droga jaką przebywa z zakładu pracy do pierwszego podopiecznego stanowi czas pracy w rozumieniu art. 128 k.p. Jeżeli natomiast pracownica nie ma obowiązku stawiać się w zakładzie pracy, ale zaczyna swoją pracę już u pierwszego klienta, wówczas jej czas pracy zaczyna się od momentu stawienia się w miejscu pobytu (zamieszkania) pierwszego klienta, zgodnie z obowiązującym ją rozkładem czasu pracy. W takiej sytuacji czas dojazdu z domu pracownicy do pierwszego klienta nie wlicza się do czasu pracy.

Szczegółowe wyjaśnienia można znaleźć w bazie dobrych praktyk prowadzonej przez MAiC w ramach projektu "Dobre prawo sprawne rządzenie". Resort administracji zamieszcza tam odpowiedzi ekspertów na zapytania ze strony jednostek samorządu terytorialnego. System doradztwa prawnego przewidziany jest dla jednostek biorących udział w projekcie, jednak przygotowane porady prawne dostępne są dla wszystkich.  Bazę dobrych praktyk można znaleźć tutaj.

Źródło: www.administracja.mac.gov.pl