Kwestie ustalania taryf na wodę, zasad funkcjonowania miejsc zbiorowego zakwaterowania uchodźców wojennych z Ukrainy oraz aktualnej sytuacji dystrybucji węgla – to główne tematy marcowego posiedzenia  Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.

Spotkaniu współprzewodniczyli Paweł Szefernaker, wiceminister spraw wewnętrznych i administracji oraz Jan Grabkowski, starosta poznański, wiceprezes Zarządu ZPP.

Posiedzenie KWRiST rozpoczęło się od krótkiej informacji wiceministra Szefernakera dla strony samorządowej w sprawie naboru na inwestycje w gminach uzdrowiskowych w ramach programu „Polski Ład”. Wiceszef MSWiA przypomniał, że termin na rozpoczęcie przetargów towarzyszących tym inwestycjom mija 8 marca. 

2 mln ton węgla 

Pierwszym, właściwym punktem posiedzenia KWRiST była aktualna informacja o stanie dystrybucji węgla.  

- W systemie samorządowym zbliżamy się do 2 mln ton węgla. Tam, gdzie jest on potrzebny, jego odbiór jest możliwy w tym samym lub następnym dniu po zgłoszeniu awizacji. Teraz wydajemy do 20 tys. ton węgla dziennie. Być może będzie większe zainteresowanie, jeśli mieszkańcy zużyją pierwsze 1,5 tony – stwierdził wiceminister aktywów państwowych Karol Rabenda. 

Jak zaznaczył wiceszef MAP, proces sprzedaży węgla został przewidziany do końca kwietnia. Dodał też, że gminy będą mogły kupić dla swoich jednostek podległych węgiel, który nie zostanie sprzedany mieszkańcom. 

Co więcej, po zakończeniu sezonu grzewczego węgiel będzie mógł być sprzedawany mieszkańcom ponad ustalone limity, tak aby w razie zainteresowania mogli zrobić zapasy surowca. Takie rozwiązanie będzie funkcjonować do końca czerwca. Jeśli mimo to w gminach pozostanie niesprzedany węgiel, będzie mógł być on sprzedawany mieszkańcom innych, sąsiednich gmin.  

Zbiorowe zakwaterowania dla uchodźców z Ukrainy

Podczas posiedzenia KWRiST sporo uwagi poświęcono również miejscom zbiorowego zakwaterowania uchodźców wojennych z Ukrainy. 

- W całym kraju funkcjonuje ponad 3,5 tys. punktów z ponad 130 tys. miejsc zbiorowego zakwaterowania dla uchodźców wojennych z Ukrainy. Obecnie korzysta z nich 80 tys. osób. Wojewodowie dysponują środkami na te obiekty. Wyznaczyli też koordynatorów, którzy pozostają w gotowości do współpracy z samorządami – poinformował Grzegorz Ziomek, dyrektor Departamentu Administracji Publicznej w MSWiA. 

W odpowiedzi na pytania przedstawicieli strony samorządowej, dotyczące odpłatności za pobyt w miejscach zbiorowego zakwaterowania, przedstawiciel MSWiA stwierdził, że przesłanka ogólna, która odnosi do trudnej sytuacji życiowej i daje możliwość zwolnienia z części opłat za korzystanie z takich miejsc, powinna być badana co pewien czas za pomocą ankiety. 

Jak dodał, celem przepisu dającego możliwość zwolnienia z części kosztów pobytu jest aktywizacja osób uciekających przed wojną. Co ważne, w ocenę spełnienia przesłanki trudnej sytuacji życiowej mają angażować się jednostki samorządu terytorialnego. Na polu uzgodnień z wojewodami dochodzi jednak do nieporozumień i niepożądanych praktyk w niektórych województwach.  

- Jeśli mówimy o badaniu sytuacji życiowej, to jednak co do zasady w tym zakresie zdecydowanie większą wiedzę i większy potencjał mają ośrodki pomocy społecznej. Powiatowe centra pomocy rodzinie są ukierunkowane na pomoc rodzinie i one mają bardzo ograniczoną liczbę pracowników socjalnych, którzy są wyspecjalizowani w prowadzeniu wywiadu środowiskowego. W związku z tym pomysł przedstawicieli wojewody, że PCPR będzie się tym zajmował jest twórczy, ale i wyjątkowo mało praktyczny. Rozumiem, że możemy interweniować w ministerstwie, żeby nieco naprostować konkretnego wojewodę – stwierdził zastępca dyrektora Biura Związku Powiatów Polskich Grzegorz Kubalski.. 

Do sprawy odniósł się wiceszef MSWiA Paweł Szefernaker, który zapewnił, że zawsze można interweniować w ministerstwie. 

- Doświadczenie ostatnich 5 lat wskazuje, że te interwencje mają swój skutek – zaznaczył minister Szefernaker. 

Pilotaż programu „Wzajemnie potrzebni” 

Pomocy uchodźcom z Ukrainy dotyczyło również wystąpienie minister Agnieszki Ścigaj, która zaprezentowała zasady programu „Wzajemnie potrzebni”. W praktyce chodzi o zlecone przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów zadanie publiczne, które ma na celu zmniejszanie skutków kryzysu społecznego i mieszkaniowego.  

Jak zauważyła minister Ścigaj, grupą docelową programu są obywatele Ukrainy, uciekający przed wojną. Zależy nam, by rodziny ukraińskie przemieścić do tych miejscowości, w których jest więcej miejsc pracy, przedszkoli, szkół i innych usług społecznych. Na wsparcie będą mogli też liczyć repatrianci i obywatele RP, którzy pochodzą z grup zagrożonych wykluczeniem społecznym, a zwłaszcza mieszkaniowym.

Rząd zaplanował realizację pilotażu programu „Wzajemnie potrzebni” do końca roku. W ramach pilotażu został ogłoszony konkurs na realizację zadania w zakresie mieszkalnictwa, rynku pracy, edukacji oraz usług społecznych. 

W ramach otwartego konkursu ofert, który potrwa do 23 marca, do rozdysponowania jest w sumie 18 mln zł. Operator konkursu wybierze co najmniej trzech realizatorów projektu.

Kwestia taryf na wodę

Najwięcej emocji podczas posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego wzbudziło wystąpiło wystąpienie prezesa Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie na temat aktualnej sytuacji w zakresie ustalania taryf na wodę. Na problem małej liczby zaakceptowanych taryf (40 na kilkaset wniosków) zwrócił uwagę współprzewodniczący KWRiST Jan Grabkowski, wiceprezes Związku Powiatów Polskich. 

- To jest przerażające. Otrzymujemy wiele sygnałów. Przecież pan prezes sam wie dokładnie, że dzisiaj, kiedy wszyscy się tłumaczą, że wszystko musi drożeć, bo drożeje prąd, drożeje gaz, jest inflacja, podnoszone są wynagrodzenia, przy produkcji wody i oczyszczaniu ścieków te wszystkie elementy też są niezwykle kosztotwórcze. Podstawowym problemem przy składaniu wniosków w przedmiocie zatwierdzania taryfy dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków jest brak jasnych i przejrzystych wytycznych co do tego, co wniosek powinien zawierać. W efekcie wzywacie do uzupełnienia wniosków i trwa to nawet po dwa lata – stwierdził współprzewodniczący KWRiST Jan Grabkowski. 

Współprzewodniczący KWRiST zaznaczył też, że rozporządzenie ministra gospodarki morskiej i żeglugi śródlądowej w sprawie określenia taryf, wzoru wniosku o zatwierdzenie taryfy oraz warunków rozliczeń za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków jest bardzo ogólnikowe i umożliwia nieustanne wzywanie przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie do uzupełniania braków formalnych.  

- Przedsiębiorstwa wodociągów i kanalizacji będą za chwilę upadały, bo będą traciły płynność finansową. Na poprzednim posiedzeniu Komisji Wspólnej zadałem pani dyrektor, zastępującej pana prezesa pytanie, czy nie jest celem doprowadzenie do upadłości tych przedsiębiorstw i utworzenie Narodowego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji  – przestrzegał i przypominał Jan Grabkowski. 

Prezes Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie w odpowiedzi poinformował, że jak dotąd do 11 jednostek organów regulacyjnych wpłynęło 850 wniosków o skrócenie obowiązujących taryf, co stanowi 34% wszystkich taryf w 2021 roku. 

- Mamy świadomość, jak wygląda rzeczywistość gospodarcza i że ten czynnik powinien być uwzględniony przez regulatora, ale jednocześnie te 2/3 gmin, które nie złożyły wniosku o skrócenie, również mają wzrost cen energii. Można zadać pytanie, dlaczego nie złożyły wniosku. 376 decyzji jest odmownych z tych 850 wniosków. 150 wniosków zostało ocenionych pozytywnie.  97 wniosków zostało odrzuconych w formie odmowy wszczęcia postępowania ze względu na braki formalne. 277 wniosków jest obecnie procedowanych. Widzimy pozytywną tendencję w obszarze przedkładanych wniosków, że przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne zaczęły w sposób formalny traktować, że tryb art. 24j jest innym trybem. To jest tryb szczególny – stwierdził prezes Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie. 

Po ożywionej dyskusji szefa Wód Polskich ze stroną samorządową głos zabrał sekretarz KWRiST ze strony samorządowej Marek Wójcik. 

 - My musimy być odpowiedzialni i patrzeć do przodu. Mamy ogromny zastój, jeśli chodzi o utrzymanie, modernizację rozbudowę infrastruktury wodnokanalizacyjnej. Ten zastój wynika głównie z tego, że niestety są nam blokowane racjonalne propozycje zmian wysokości opłat za wodę. Widzę, że Przedsiębiorstwo Wody Polskie od samego początku – trudno powiedzieć, dlaczego – przyjęły taką rolę „nie-sympatyka” jednostek samorządu terytorialnego. Strona samorządowa ustaliła, że występujemy do Prezesa Rady Ministrów z prośbą o to, by przywrócić poprzednie rozwiązanie, aby pozostawić w gestii JST możliwość kształtowania taryf za wodę. Ta kompetencja wtedy, gdy realizowaliśmy to sami, była wykonywana właściwie oraz z korzyścią dla mieszkańców, środowiska i finansów publicznych – podsumował wątek Marek Wójcik. 

Lista aktów prawnych opiniowanych przez Komisję wraz z uzgodnieniami

Projekty z opinią pozytywną: 

• projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w sprawie niektórych publicznych placówek systemu oświaty,
• projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków wynagradzania egzaminatorów za udział w przeprowadzaniu egzaminów oraz nauczycieli akademickich za udział w przeprowadzaniu części ustnej egzaminu maturalnego,
• projekt projektem rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w sprawie dotacji celowej na wyposażenie szkół w podręczniki, materiały edukacyjne i materiały ćwiczeniowe w 2023 r.,
• projekt rozporządzania Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie egzaminu maturalnego,
• projekt rozporządzania Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania egzaminu maturalnego,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie szacowania szkód wyrządzonych przez niektóre gatunki zwierząt objęte ochroną gatunkową, 
• projekt ustawy o zmianie ustawy o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy oraz niektórych innych ustaw, 
• projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo lotnicze oraz niektórych innych ustaw, 
• projekt uchwały Rady Ministrów w sprawie Krajowego planu gospodarki odpadami 2028, 
• projekt programu pn. „Wojewódzki program ochrony i rozwoju pszczelarstwa do roku 2030”, 
• projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie udzielania z budżetu państwa pożyczki na wyprzedzające finansowanie pomocy finansowej w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027, 
• projekt wytycznych szczegółowych w zakresie przyznawania, wypłaty i warunków zwrotu pomocy dla interwencji w sektorze pszczelarskim w ramach Planu Strategicznego dla wspólnej polityki rolnej na lata 2023–2027, 
• projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie przedłużenia terminów wykonania niektórych obowiązków w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych, 
• projekt rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej w sprawie rejestracji osób na potrzeby prowadzenia kwalifikacji wojskowej,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Dolina Zwoleńki, 
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Kantor Stary, 
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Olszyny Rumockie, 
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Sikórz, 
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Pakosław, 
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Uroczyska Łąckie, 
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Bagna Orońskie, 
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Dolina Środkowego Świdra, 
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Las Jana III Sobieskiego, 
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Ostoja Nadliwiecka, 
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Poligon Rembertów, 
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Stawy w Żabieńcu,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Las Bielański,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Las Natoliński,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Świetliste dąbrowy i grądy w Jabłonnej,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Bory bagienne i torfowiska Karaska,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Myszynieckie Bory Sasankowe,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Łąki Żukowskie,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Łąki Soleckie,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Puszcza Kampinoska, 
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Dębniańskie Mokradła,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Góry Stołowe,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Rudawy Janowickie,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Torfowisko pod Zieleńcem,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Góry Bialskie i Grupa Śnieżnika,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Dobromierz,
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Biała Lądecka, 
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Góry i Pogórze Kaczawskie, 
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Ostoja nad Baryczą, 
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Stawy w Borowej, 
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Torfowiska Gór Izerskich, 
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Pątnów Legnicki, 
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Masyw Chełmca, 
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Sztolnia w Młotach, 
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Dalkowskie Jary, 
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Dąbrowy Kliczkowskie, 
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Dolina Oleśnicy i Potoku Boguszyckiego, 
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Źródliska koło Zimnej Wody, 
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Skoroszowskie Łąki, 
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Modraszki koło Opoczki, 
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Góra Wapienna, 
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Góry Złote, 
• projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Jelonek Przemkowski. 

Do dalszych prac skierowano:

• projekt ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej, 
• projekt ustawy o zmianie ustawy o statystyce publicznej (zespół ma upoważnienie do wydania opinii wiążącej),
• projekt ustawy o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz niektórych innych ustaw (zespół ma upoważnienie do wydania opinii wiążącej),
• projektu ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz niektórych innych ustaw  (zespół ma upoważnienie do wydania opinii wiążącej). 

Komisja upoważniła właściwe zespoły do wydania opinii do:

• projektu rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej,
• projektu rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie wzoru zaświadczenia kwalifikacyjnego,
• projektu rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie wzoru kwestionariusza wywiadu adopcyjnego oraz wzoru karty dziecka, w tym metryki prowadzenia sprawy, 
• projektu rozporządzenia Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie udzielania pomocy de minimis na dywersyfikację działalności mikroprzedsiębiorców, małych lub średnich przedsiębiorców w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności,
• projektu rozporządzenia Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie udzielania przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości pomocy finansowej na przedsięwzięcia związane z udzielaniem pomocy de minimis na dywersyfikację działalności mikroprzedsiębiorców, małych lub średnich przedsiębiorców w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności, 
• projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z rozwojem e-administracji.

W trakcie posiedzenia KWRiST została omówiona również kwestia rekomendacji Zespołu ds. Obszarów Wiejskich, Wsi i Rolnictwa w zakresie dalszych działań związanych z rozwiązaniem problemu bezdomności zwierząt domowych, w tym kwestia czipowania psów. 
Jak poinformował wiceminister rolnictwa i rozwoju wsi Ryszard Bartosik, ustawa w tej sprawie jest przygotowywana w MRiRW, ale na poziomie Rady Ministrów stwierdzono, że nie uda się jej uchwalić do końca kadencji parlamentu.

Kolejne posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego odbędzie się jeszcze w tym miesiącu. Zostało zaplanowane na 29 marca.