Mieszkania wspomagane, usługi sąsiedzkie, usługi wsparcia krótkoterminowego – to m.in. przewiduje projekt nowelizacji o pomocy społecznej.

Co w miejsce mieszkań chronionych?

Wprowadzenie formy mieszkań wspomaganych zgodne jest z kierunkami Strategii rozwoju usług społecznych, polityki publicznej do roku 2030 (z perspektywą do 2035 r.) przejętej Uchwałą nr 135 Rady Ministrów z dnia 15 czerwca 2022 r.. Jak wskazuje projektodawca, zmiana ma również na celu odejście od obecnego nazewnictwa. Sformułowanie „mieszkania chronione”, było odbierane w sposób negatywny przez środowisko osób z niepełnosprawnościami oraz osoby związane z organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz tej grupy osób. Celem jest także podkreślenie podmiotowości osób z niepełnosprawnościami.

Usługi opiekuńcze w formie usług sąsiedzkich  

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej proponuje wprowadzenie do ustawy ram prawnych dotyczących usługi sąsiedzkiej, jako formy realizacji usług opiekuńczych. Samopomoc sąsiedzka oraz świadczone w jej ramach usługi sąsiedzkie nie są „nowością” jeśli chodzi o pomoc społeczną. Aktualnie usługi sąsiedzkie są lub były realizowane w ramach różnego rodzaju projektów, także współfinansowanych ze środków unijnych, jak również programów takich jak np. „Korpus Wsparcia Seniorów”. Wprowadzenie usług sąsiedzkich przyczyni się do rozwoju usług społecznych, głównie dla osób starszych, które wymagają np. pomocy przy zrobieniu zakupów, sprzątaniu mieszkania, a jeszcze nie wymagają pomocy w formie usług opiekuńczych świadczonych przez opiekunki.

Nowe zadania DPS i większy nadzór nad nowymi podmiotami

Wsparcie krótkoterminowe nie jest zdefiniowane na gruncie obecnie obowiązujących przepisów prawa. W obecnym stanie prawnym skierowanie osób do domu pomocy społecznej obejmuje co do zasady pobyty długookresowe. Projekt przewiduje rozszerzenie działalności domów pomocy społecznej o świadczenie wsparcia również krótkookresowego, co jest zgodne z kierunkiem zmian przyjętych w Strategii rozwoju usług społecznych, polityki publicznej do 2030 r. (z perspektywą do 2035 r.).

W projekcie przewiduje się również wprowadzenie rejestru zgłoszeń o zdarzeniach nadzwyczajnych - wprowadzenie regulacji obligujących kierowników lub dyrektorów domów pomocy społecznej oraz podmioty prowadzące placówki zapewniające całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku do prowadzenia rejestru zgłoszeń o zdarzeniach nadzwyczajnych z udziałem mieszkańców lub osób przebywających w placówce, podejmowanie działań następczych oraz przekazywanie informacji właściwym organom.

Projekt ustawy przewiduje także uregulowanie na nowo kwestii dotyczącej czasu, na jaki wydawane jest zezwolenie na prowadzenie domu pomocy społecznej lub placówki zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku. Na gruncie obecnie obowiązujących przepisów zezwolenie  wydawane jest, co do zasady na czas nieokreślony. Zgodnie z projektowaną ustawą pierwsze zezwolenie na prowadzenie powyżej wskazanej działalności będzie wydawane na czas określony – 1 roku, następne – na czas nieokreślony, chyba, że sam podmiot wnioskuje o wydanie zezwolenia na czas określony. Jednocześnie projektowane przepisy wskazują, że podmiotowi ubiegającemu się o kolejne zezwolenie (w takim samym zakresie) po uprzednim cofnięciu zezwolenia, również wydaje się zezwolenie na czas określony – 1 roku. Uzasadnieniem powyższej zmiany jest wzmocnienie nadzoru nad nowopowstałymi domami pomocy społecznej i placówkami zapewniającymi całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku.

Projekt dostępny jest tutaj. Związek Powiatów Polskich do 9 grudnia br. zbiera uwagi z samorządów na temat proponowanych regulacji. Ankieta dostępna jest tutaj.