Ochrona ludności, podział części oświatowej subwencji ogólnej na 2023 r. oraz problemy ze spółkami energetycznymi – te tematy zdominowały ostatnie posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.

Otwartość na zmiany w projekcie ustawy o ochronie ludności

Sporą część dyskusji na listopadowym posiedzeniu Komisji Wspólnej poświęcono projektowi ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej. W toku roboczych prac nad projektem szereg uwag strony samorządowej zostało uwzględnionych. Kością niezgody pozostała możliwość ustanowienia pełnomocnika w jednostkach samorządu terytorialnego w tzw. stanie zagrożenia (który nie jest stanem nadzwyczajnym w rozumieniu Konstytucji RP), z powodu niewykonania poleceń wydawanych przez administrację rządową, niewłaściwego ich wykonywania lub braku skuteczności w koordynacji działań. Drugi punkt sporny dotyczył zmian w przepisach oświatowych polegających na wprowadzeniu zajęć w wymiarze 40 godzin w roku szkolnym z pierwszej pomocy w szkołach ponadpodstawowych. W ocenie ZPP przepis jest zbędny i nie wiadomo w jaki sposób miałby być stosowany w praktyce, a jego wejście w życie będzie generowało koszty. Obecnie zajęcia są już prowadzone - udzielanie pierwszej pomocy jest ujęte w podstawie programowej. Podobne zastrzeżenia w toku uzgodnień międzyresortowych zgłaszał resort edukacji. Początkowo strona samorządowa zaproponowała opinię negatywną, niemniej jednak w toku dyskusji minister Maciej Wąsik sam zaproponował, żeby projekt jeszcze raz skierować do Zespołu ds. Administracji Publicznej w celu wypracowania kompromisu. Przedstawiciel ZPP zasugerował, aby w spotkaniu wzięli udział przedstawiciele MEiN, przedstawiciele Departamentu Administracji Publicznej MSWiA oraz sam Minister Wąsik.

Podział części oświatowej subwencji ogólnej

Jeszcze przed posiedzeniem plenarnym Komisji Wspólnej negatywną opinię do projektu strona samorządowa wydała na posiedzeniu Zespołu ds. Edukacji, Kultury i Sportu 22 listopada br. Szerzej na ten temat pisaliśmy w relacji z tamtego posiedzenia tutaj. Jak wskazał Minister Dariusz Piontkowski dyskusja na Zespole skoncentrowała się na finansowaniu edukacji domowej. Co prawda nie zostało już dużo czasu ale resort jest otwarty na dyskusję w tej sprawie. Ustalono, że w piątek odbędzie się dodatkowe posiedzenie Zespołu w tej sprawie.

Ceny energii

Niestety jak bumerang wraca kwestia cen energii. Z samorządów dochodzą sygnały, że spółki zależne od Skarbu Państwa albo nie chcą przystępować do przetargów ogłaszanych przez samorządy, co powoduje, że samorządy muszą korzystać z usług dostawcy rezerwowego. Tutaj pojawiły się wątpliwości do kogo w takim razie samorządy i ich jednostki mają składać oświadczenia o skorzystaniu z maksymalnej ceny ustawowej. Drugi problem dotyczył zjawiska wprowadzania dodatkowych opłat handlowych. Przedstawiciel Ministerstwa Klimatu i Środowiska wskazał, że resort może przekazać odpowiednie opinie pisemne w tej sprawie, a odnośnie wprowadzania dodatkowych opłat (ponad cenę maksymalną), w ocenie resortu taka praktyka stanowi oczywistą próbę obejścia przepisów ustawy. W ocenie ministerstwa ceny wskazane w ustawie z 27 października 2022 r. o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku są cenami maksymalnymi, w których powinny znajdować się wszystkie składowe.

Inne kwestie w sprawach różnych

W sprawach różnych na wniosek przedstawiciela Związku Gmin Wiejskich RP zgłoszono temat organizacji spotkania roboczego w sprawie Programu Inwestycji Strategicznych. Druga kwestia dotyczyła sygnałów z OSP o wycofywaniu przez Państwową Straż Pożarną z podziałów bojowych wozów Ochotniczych Straży Pożarnych, co oznacza, że wozy te nie będą dysponowane na akcję. Temat ma zostać poruszony na posiedzeniu Zespołu ds. Administracji Publicznej. W obszarze ochrony przeciwpożarowej przedstawiciel Unii Miasteczek wniósł o przekazanie informacji o wysokości środków planowanych w 2023 r. z przeznaczeniem na realizację zadań w zakresie systemu ratowniczo-gaśniczego.

W odniesieniu do problemów interpretacyjnych dotyczących nałożonego m.in. na samorządy obowiązku wykazania się oszczędzaniem energii (szerzej na ten temat można przeczytać tutaj) Związek Powiatów i Unia Metropolii zasygnalizowały konieczność dokonania zmian na poziomie ustawowym, tak aby przepisy odpowiadały intencji projektodawców. W tej sprawie obie organizacje zobowiązały się do przygotowania poprawek.

Kolejnym tematem były ramowe propozycje przesłane przez Ministerstwo Finansów, a dotyczące zmian w systemie dochodów JST. Propozycje te powstały w oparciu o raport przygotowany przez Bank Światowy. Strona samorządowa wniosła o przekazanie tego raportu, tak aby mieć pełen obraz sytuacji.

Komisja wskazała również przedstawicieli do Komitetu Monitorującego Plan Strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej.

Ustalenia odnośnie projektów aktów prawnych 

Uzgodnione zostały następujące projekty:

• kolejne dwie transze projektów rozporządzeń Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk;
• projekt rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykazu dokumentów publicznych;
• projekt rozporządzenia Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie udzielania pomocy de minimis oraz pomocy publicznej w ramach programów finansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego Plus na lata 2021-2027;
• projekt rozporządzenia Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej zmieniającego rozporządzenie w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej w ramach programów regionalnych na lata 2021-2027;
• projekt rozporządzenia Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie udzielania przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości pomocy finansowej w ramach Priorytetu 3 Zrównoważona mobilność miejska oraz Priorytetu 4 Spójna sieć transportowa programu Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej 2021–2027;
• projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie ustalenia przebiegu dróg krajowych;
• projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury zmieniającego rozporządzenie w sprawie szkolenia i egzaminowania kierowców wykonujących przewóz drogowy;
• projekt rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli szkół artystycznych i placówek artystycznych;
• wniosek Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego o wyrażenie opinii odnośnie wprowadzenia do klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego 3 nowych zawodów: animator rynku książki, technik animacji filmowej, administrator produkcji filmowej i telewizyjnej;
• projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie organizacji kształcenia dzieci obywateli polskich czasowo przebywających za granicą;
• projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej;
• projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia;
• projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół;
• projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze w publicznym przedszkolu, publicznej szkole podstawowej, publicznej szkole ponadpodstawowej oraz publicznej placówce;
• wniosek Ministerstwa Rozwoju i Technologii o wyrażenie opinii w sprawie włączenia do klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego nowego zawodu „technik przemysłu drzewnego” oraz zmianę nazwy istniejącego zawodu „mechanik operator maszyn do produkcji drzewnej” na „operator maszyn i urządzeń przemysłu drzewnego;
• projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie kontroli realizacji zadań obronnych
• projekt rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie ustalenia, zmiany i zniesienia urzędowych nazw i rodzajów niektórych miejscowości oraz obiektów fizjograficznych;
• projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych;
• projekt rozporządzenia Ministra Cyfryzacji w sprawie informacji o infrastrukturze technicznej i kanałach technologicznych oraz o stawkach opłat za zajęcie pasa drogowego.

Uzgodniono ale z uwagami:

• projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie współpracy organów Krajowej Administracji Skarbowej z niektórymi podmiotami (Ministerstwo Finansów) - zastrzeżenia strony samorządowej dotyczącej zgodności z RODO przepisów dotyczących współpracy JST z Krajową Administracją Skarbową;
• projekt uchwały Rady Ministrów  w sprawie ustanowienia Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na rok 2023 -  uwagą dotyczyła niedostatecznej wysokości środków przeznaczonych na realizację Programu, przy rosnących kosztach realizacji zadań.
• projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w sprawie sposobu opracowywania sprawozdania z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli - uwaga dotyczyła gwarancji udostępniania na stronie internetowej ministra edukacji wersji edytowalnej sprawozdania (dotychczas obowiązek publikacji wynikał z rozporządzenia ale na skutek uwag RCL regulacja ta została wykreślona jako wykraczająca poza zakres delegacji do wydania rozporządzenia);
• projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo lotnicze oraz niektórych innych ustaw – uwaga dotyczyła wprowadzenia zwolnienia JST z opłat za ustanowienie strefy geograficznej oraz nieodpłatnego dostępu do rejestru danych operatorów dla wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty oraz marszałka województwa.
• projekt ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym – uwaga dotyczyła wprowadzenia zapisów umożliwiających obniżenie opłat dla operatorów wykonujących usługi na zlecenie jednostek samorządu terytorialnego/związków metropolitalnych, będących organizatorami transportu kolejowego, które zgłosiły udział w programie Uzupełniania lokalnej i regionalnej infrastruktury Kolejowej - KOLEJ + do 2028 roku.

Komisja upoważniła właściwe zespoły do wydania opinii do:

• projektu ustawy projektu o Planie Strategicznym dla wspólnej polityki rolnej;
• projektu rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od dochodów (przychodów) z tytułu umorzenia subwencji  finansowej lub finansowania preferencyjnego udzielonych przez  Polski Fundusz Rozwoju;
• projektu rozporządzenia Ministra Finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych;
• projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku;
• projektu rozporządzenia Ministra Finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie określenia górnej granicy składek organizacji spółdzielczych na rzecz związków rewizyjnych i Krajowej Rady Spółdzielczej;
• projektu rozporządzenia Ministra Finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług;
• projektu rozporządzenia Ministra Finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Do dalszych prac w Zespołach ale z zastrzeżeniem wydania ostatecznej opinii w trybie obiegowym przez KWRiST skierowano:

• projekt ustawy o zwalczaniu nadużyć w komunikacji elektronicznej;
• projekt ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw;
• projekt ustawy o ochronie ludności oraz o stanie kląski żywiołowej;
• projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2023
• projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw;
• projekt ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej.

W trybie obiegowym do 2 grudnia br. Komisja ma zaopiniować projekt ustawy o wielkoobszarowych terenach zdegradowanych.

Z uwagi na skierowanie już do Sejmu Komisja odstąpiła od opiniowania:

• projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks Wyborczy i niektórych innych ustaw;
• projektu ustawy o Funduszu Transformacji Śląska Spółce Akcyjnej.