Finansowanie dowozu osób uprawnionych do lokali wyborczych, aktualna sytuacja dotycząca węgla zakupionego przez gminy oraz funkcjonowanie komisji kierujących nieletnich do młodzieżowych ośrodków wychowawczych – to główne tematy wrześniowego posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.

Wrześniowemu posiedzeniu KWRiST współprzewodniczyli: Grzegorz Cichy, burmistrz Proszowic, prezes Unii Miasteczek Polskich oraz Bartosz Grodecki, podsekretarz stanu w MSWiA w zastępstwie Pawła Szefernakera, wiceministra spraw wewnętrznych i administracji.

Laureaci Konkursu im. Profesora Michała Kuleszy nagrodzeni

Formalne obrady poprzedziło wręczenie nagród i wyróżnień w jubileuszowej, XX już edycji Konkursu im. Profesora Michała Kuleszy. Ideą tej inicjatywy jest honorowanie najlepszych rozpraw doktorskich oraz prac magisterskich, dotyczących ustroju i działalności samorządu terytorialnego. Partnerami instytucjonalnymi konkursu są m.in.: wydawca miesięcznika „Samorząd Terytorialny” – Wolters Kluwer Polska i Związek Powiatów Polskich.

Protokół z wynikami tegorocznej edycji konkursu odczytał prof. Hubert Izdebski.

I tak za najlepszą rozprawę doktorską została uznana dysertacja Międzynarodowe porozumienia polskiego samorządu terytorialnego w świetle prawa międzynarodowego, którą na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Białymstoku pod kierunkiem prof. dra hab. Macieja Perkowskiego (promotorem pomocniczym była dr Wioleta Hryniewicka-Filipkowska również z Wydziału Prawa UwB) obronił Konrad Wnorowski.

Komisja Konkursu w kategorii rozpraw doktorskich przyznała również dwa wyróżnienia, które trafiły do Mai Błaszak za rozprawę Zrównoważony rozwój miast w świetle budżetu obywatelskiego, obronioną w Wyższej Szkole Bankowej w Poznaniu pod kierunkiem prof. dr hab. Wiesławy Przybylskiej-Kapuścińskej (promotorem pomocniczym była dr Agata Basińska-Zych) oraz Joanny Kaźmierczak za rozprawę Odpowiedzialność za szkodę planistyczną, obronioną na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego pod kierunkiem prof. dr hab. Małgorzaty Pyziak-Szafnickiej.

Komisja Konkursu uhonorowała też Bartosza Tomasza Namiecińskiego – autora najlepszej pracy magisterskiej (Lokowanie wolnych środków w formie depozytu przez samorządowe jednostki sektora finansów publicznych u jednostek samorządu terytorialnego). Praca ta powstała na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego pod kierunkiem dr hab. Małgorzaty Ofiarskiej, prof. USz.

Dotacja na finansowanie dowozu do lokali wyborczych

Właściwe obrady rozpoczęło przedstawienie informacji na temat przekazania dotacji na finansowanie dowozu osób uprawnionych do lokali wyborczych na wniosek strony samorządowej KWRiST.

- W tej chwili już wojewodowie mogą występować o środki finansowe na zadanie, które będą realizowały gminy. Jest to zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej, więc też pewne reguły związane z przekazywaniem tych środków są jasne i oczywiste, tożsame czy analogiczne do innych zadań realizowanych przez samorząd. Wojewodowie zostali zobowiązani na cyklicznych videokonferencjach do stałego, bieżącego kontaktu z gminami, które to zadanie będą realizować. Docierają do nas pewne sygnały dotyczące szczegółowych pytań, związanych np. z jednolitą stawką za przewóz. Nie mamy takich zaleceń, dlatego że te stawki bywają różne w zależności od regionu ­– stwierdził Grzegorz Ziomek, dyrektor Departamentu Administracji Publicznej w MSWiA.

- Po drugie, były kwestie związane z obligatoryjnymi porozumieniami do zawarcia przez wojewodów z gminami. Oczywiście jeżeli wojewodowie i gminy ustalą, że w drodze porozumienia będą opisywać zakres realizacji tego zadania, jest to dopuszczalne, ale to zależy już od dwóch stron tej relacji. Pozostałe kwestie są wyjaśniane przez wojewodów na bieżąco – dodał przedstawiciel MSWiA.

Aktualna sytuacja dotycząca węgla zakupionego przez gminy dla gospodarstw domowych

Sporo uwagi poświecono również aktualnej sytuacji dotyczącej węgla zakupionego przez gminy na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 października 2022 r. o zakupie preferencyjnym paliwa stałego dla gospodarstw domowych. Informację w tym zakresie na wniosek strony samorządowej przedstawił Paweł Kowalczyk, dyrektor Departamentu Górnictwa i Hutnictwa w Ministerstwie Aktywów Państwowych.

- Monitorujemy sytuację węgla pozostałego w gminach. Sytuacja wygląda w ten sposób, że w okresie od listopada ubiegłego roku do 30 kwietnia samorządy odebrały 2 mln 70 tys. ton węgla. Na dzień 31 sierpnia w gminach pozostaje 59 tys. ton węgla. Oznacza to, że ponad 97% ton węgla, które gminy odebrały w ubiegłym sezonie grzewczym, zostało sprzedanych gospodarstwom domowym. W zakresie tych pozostałych 3% Ministerstwo Aktywów Państwowych podjęło działania, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom samorządów – wyjaśnił przedstawiciel resortu.

- Po pierwsze, przygotowaliśmy zmianę legislacyjną, która również była tutaj konsultowana – tzw. sprzedaż końcowa, w ramach której zostało sprzedane od maja do końca czerwca 40 tys. ton węgla. Oznacza to, że po tej sprzedaży końcowej zostało ok. 60 tys. ton węgla. W związku z tym kolejnym krokiem było przygotowanie specjalnej wykładni, która stworzyła nowe możliwości – przedłużając możliwość dalszej sprzedaży i wykorzystania przez gminy węgla na własne potrzeby. Wolumen węgla, który pozostał w gminach, równa się jednemu dniowi, w którym gminy odbierały węgiel w czasie sezonu grzewczego – dodał Paweł Kowalczyk z MAP.

Do wypowiedzi przedstawiciela Ministerstwa Aktywów Państwowych odniósł się wprost współprzewodniczący KRWiST ze strony samorządowej.

- Problemem jest to, że niektóre gminy już nie są w stanie tego węgla sprzedać, albowiem cena na rynku wynosi ok. 1200 zł za tonę, a poza tym węgiel wydobywany z tych kopalń, które mają złoża węgla miękkiego, zaczyna tracić swoje właściwości, a zatem przetrzymywanie tego węgla dalej nie ma sensu. Pojawia się kłopot, co zrobić, jeżeli gmina sprzeda na przykład ten węgiel poniżej kosztów, które poniosła, aby ten węgiel nabyć i dotransportować do swojego punktu odbioru węgla – stwierdził Grzegorz Cichy.

W dyskusji o kierowaniu nieletnich do MOW zabrakło przedstawicieli Ministerstwa Sprawiedliwości

Wprowadzenia do problematyki funkcjonowania komisji do spraw kierowania nieletnich do młodzieżowych ośrodków wychowawczych (MOW) dokonał zastępca dyrektora Biura Związku Powiatów Polskich Grzegorz Kubalski.

- W tym roku mieliśmy do czynienia z nowelizacją ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, która m.in. objęła centralizację kierowania wychowanków do MOW. Do tej pory było to rozwiązywane w sposób zdecentralizowany na poziomie województw. Z przyczyn, o których niekoniecznie chcę tutaj długo mówić, Ministerstwo Sprawiedliwości zarekomendowało przeniesienie wszystkich spraw na poziom specjalnie powołanej komisji przy Ministrze Sprawiedliwości, komisji 8-osobowej, która ma przerobić wszystkie wnioski – poinformował Grzegorz Kubalski.

Jak wyjaśnił zastępca dyrektora Biura ZPP, Komisja została powołana, ale ma pewne problemy z efektywnym przetwarzaniem wniosków. Stwarza to spory problem, bo MOW-y są traktowane jako placówki oświaty i część oświatowa subwencji ogólnej, która jest naliczana na nie i służy do ich utrzymania w kolejnym roku, jest wyliczana według stanu wychowanków na koniec września. To zaś oznacza, że to opóźnienie z procedowaniem wniosków przez nową komisję będzie przekładało się na to, że MOW-y, a właściwie powiaty prowadzące te ośrodki, nie otrzymają subwencji, która będzie mogła pokryć koszty funkcjonowania tych ośrodków. Co więcej, powiaty będą musiały ponosić koszty związane z kierowaniem wychowanków do MOW-ów niepublicznych ze środków własnych.

- W związku z tym wystąpiliśmy z prośbą o przedstawienie, jak wygląda rzeczywista sytuacja na dzisiejszym posiedzeniu KRWiST. Albowiem w zależności od tego, będziemy musieli podjąć odpowiednie działania utrzymujące funkcjonowanie MOW-ów. Jestem ciekaw, jaką informację ma dla nas Ministerstwo Sprawiedliwości.

Pomimo ważkości i pilności sprawy dyskusja na temat funkcjonowania MOW-ów była niemożliwa z uwagi na nieobecność przedstawicieli Ministerstwa Sprawiedliwości na posiedzeniu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.

- Niestawienie się przedstawicieli Ministerstwa Sprawiedliwości na posiedzeniu nie tyle jest zignorowaniem Związku Powiatów Polskich, tylko jest zignorowaniem Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Jakie działania podejmie współprzewodniczący KWRiST ze strony rządowej, ażeby zdyscyplinować Ministra Sprawiedliwości i zwrócić mu uwagę na niestosowność niepojawiania się jego przedstawicieli na posiedzeniu – skwitował Grzegorz Kubalski.

Przedstawiciel ZPP dodał, że oczekuje na pilną informację Ministerstwa Sprawiedliwości na temat, który miał być zreferowany podczas posiedzenia. Niezależnie od tego, zostanie skierowany wniosek o udostępnienie informacji publicznej w tym zakresie. Jeśli i ten tryb zostanie zignorowany, zostaną podjęte odpowiednie działania wynikające z ustawy na wypadek bezczynności organu.

Lista aktów prawnych opiniowanych przez Komisję wraz z uzgodnieniami

Projekty z opinią pozytywną: 

• projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej;
• projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie wymagań zdrowotnych dla kandydata na dawcę komórek rozrodczych w celu dawstwa partnerskiego i dawstwa innego niż partnerskie oraz dla biorczyni komórek rozrodczych i zarodków oraz szczegółowych warunków pobierania komórek rozrodczych w celu zastosowania w procedurze medycznie wspomaganej prokreacji;
• projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie nadania statusu obszaru ochrony uzdrowiskowej sołectwom: Czarna, Czarniecka Góra, Błotnica i Janów, położonym na obszarze gminy Stąporków;
• projekt Sprawozdania z realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w 2022 za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 r.;
• projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 22 sierpnia 2019 r. w sprawie warunków wynagradzania egzaminatorów za udział w przeprowadzaniu egzaminów oraz nauczycieli akademickich za udział w przeprowadzaniu części ustnej egzaminu maturalnego;
• projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie udzielania jednostkom samorządu terytorialnego dotacji celowej z budżetu państwa na dofinansowanie zadań w zakresie wychowania przedszkolnego;
• projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu danych dziedzinowych gromadzonych w systemie informacji oświatowej oraz terminów przekazywania niektórych danych do bazy danych systemu informacji oświatowej;
• projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie przypadków odpowiednio udokumentowanych dostaw towarów lub świadczenia usług, w których podatnik nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych;
• projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Programu ochrony wód morskich;
• propozycje zasad i kryteriów podziału środków rezerwy subwencji ogólnej w roku 2024;
• projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez egzaminatorów oraz dokumentów stosowanych w tych sprawach;
• projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie wysokości opłat za przeprowadzenie egzaminu przed komisją weryfikacyjną oraz stawek wynagrodzenia związanych z uzyskiwaniem uprawnień przez egzaminatorów.

Projekty z opinią negatywną:

• projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2024;
• projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie określenia wzoru formularza wniosku dotyczącego aktu planowania przestrzennego;
• projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii zmieniającego rozporządzenie  w sprawie zbiorów danych przestrzennych oraz metadanych w zakresie zagospodarowania przestrzennego.

Komisja upoważniła właściwe zespoły do wydania opinii wiążącej do:

• projektu uchwały Rady Ministrów w sprawie Rządowego Programu Przeciwdziałania Przemocy Domowej na lata 2024-2030;
• projektu rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków udzielania zwolnień z podatku od nieruchomości oraz podatku od środków transportowych, stanowiących regionalną pomoc inwestycyjną, pomoc na kulturę i zachowanie dziedzictwa kulturowego, pomoc na infrastrukturę sportową i wielofunkcyjną infrastrukturę rekreacyjną, pomoc na infrastrukturę lokalną, pomoc na rzecz regionalnych portów lotniczych oraz pomoc na rzecz portów (o ile będzie to opinia pozytywna);
• projektu rozporządzenia Ministra Cyfryzacji w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania wsparcia ze środków Funduszu Szerokopasmowego (o ile będzie to opinia pozytywna);
• projektu Strategii zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa 2030;
• projektu rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie sposobu przygotowania projektu planu ogólnego gminy (o ile będzie to opinia pozytywna);
• projektu rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie zakładów aktywności zawodowej;
• projektu rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie domów pomocy społecznej;
• projektu rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie mieszkań treningowych i wspomaganych.

Kolejne posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego odbędzie się w środę 25 października.