Nowelizacja ustawy o dochodach JST, podwyżki cen energii elektrycznej i ogrzewania sieciowego dla podmiotów realizujących zadania publiczne oraz realizacja Programu Inwestycji Strategicznych Polski Ład, były głównymi tematami podczas posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, które odbyło się 31 sierpnia br.

Posiedzenie współprowadzili Paweł Szefernaker, Wiceminister Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Jan Grabkowski, Starosta Poznański, Wiceprezes Zarządu ZPP.

Projekt nowelizacji ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego

Jako pierwszy głos w tej sprawie zabrał Grzegorz Kubalski, zastępca dyrektora Biura ZPP, który wyraził ubolewanie, że projekt, w tak ważnej dla samorządu kwestii, nie przeszedł prawidłowego trybu opiniowania przez KWRiST.
Kolejną sprawą, którą poruszył przedstawiciel ZPP były dodatkowe środki finansowe, tak bardzo potrzebne JST w bieżącym roku. Było to odpowiedzią na liczne apele samorządowców. Warunki w których obecnie funkcjonują JST, czyli wysoki poziom inflacji, przekładającej się na bardzo duży wzrost kosztów realizacji usług publicznych oraz presja płacowa ze strony pracowników, powoduje że samorządy zmagają się ze znacznym wzrostem wydatków bieżących przy zatrzymanym poziomie dochodów.

- Cieszy nas to, że środki dodatkowe zostały do samorządów skierowane, natomiast ubolewamy nad tym, że dotyczą one tylko tego roku – podsumował Grzegorz Kubalski.

Warto dodać, że otrzymując obecnie środki, samorządy tracą część rozwojową subwencji ogólnej, zaplanowaną na przyszły rok. Bez tych środków trudno będzie zbilansować utratę z dochodów PIT-u. Problem ten dotyczyć będzie przede wszystkim tych jednostek , które do tej pory opierały swój budżet właśnie na dochodach z PIT-u.

Kwestię tę podsumowano przedstawiając główne postulaty przygotowane przez stronę samorządową w sprawie projektu zmian ustawy o dochodach JST, które omówił Marek Wójcik z Biura Związku Miast Polskich. W swoim wystąpieniu zwrócił się do przedstawicieli strony rządowej, aby w przekazie zewnętrznym nie używali sformułowań, że są to środki dodatkowe dla samorządów, ponieważ nie jest to oczywistą prawdą.

- To nie są środki dodatkowe – podkreślił Marek Wójcik – tylko jest to część środków, które samorządy utraciły w wyniku zmian wprowadzonych w ramach Tarcz 1.0 i 2.0

Następny postulat dotyczył wyeliminowania z ustawy przepisu, który oznacza rezygnację z subwencji rozwojowej w roku 2023. Strona samorządowa wniosła o pozostawienie tej subwencji, ze względu na fakt, że środki, które zostaną obecnie przekazane, będą głównie wykorzystane na równoważenie tegorocznego budżetu.

Kolejnym nadużyciem w przekazie zewnętrznym ze strony rządowej, jest według przedstawiciela korporacji samorządowej twierdzenie, że samorządy obecnie mają nadwyżkę budżetową. Takie stwierdzenie mogłoby pojawić się po podsumowaniu całego roku, czyli po podsumowaniu realizacji głównych płatności przede wszystkim związanych z wydatkami majątkowymi, ale nie po dwóch pierwszych kwartałach.

Wśród postulatów znalazła się też kwestia zagwarantowania samorządom od 1 stycznia 2023 r. udziału w podatku ryczałtowym oraz wydłużenia czasu realizacji projektów dotyczących wykorzystania 15% środków na przedsięwzięcia związane z energetyką do 2027 roku.

Kolejna sprawa dotyczyła zwiększenia środków, które rząd chce przekazać samorządom do wysokości adekwatnej do skali ubytków dochodów JST, w wyniku wprowadzenia zmian podatkowych Tarcz 1.0 i 2.0.

Realizacja Programu Inwestycji Strategicznych Polski Ład

Na wniosek strony samorządowej dyrektor z Banku Gospodarstwa Krajowego Michał Baj przedstawił informację o stanie realizacji inwestycji w ramach Programu Inwestycji Strategicznych Polski Ład.
Według zaprezentowanych danych do tej pory podpisano na realizację inwestycji 2 853 umowy na kwotę 14,3 mld zł, co stanowi 71% wszystkich inwestycji objętych dofinansowaniem. Złożono 3 061 wniosków o wydanie promesy inwestycyjnej na kwotę 15,6 mld zł, co stanowi 76% wszystkich inwestycji objętych dofinansowaniem. W ramach I edycji programu zakończono realizację 195 inwestycji na kwotę 349,8 mln zł.

Michał Baj dodał również, że 31 samorządów nie ogłosiło przetargów dla 33 inwestycji, co stanowi mniej niż 1% wniosków, które otrzymały dofinansowanie.

Podwyżka cen energii elektrycznej i ogrzewania sieciowego dla podmiotów realizujących zadania publiczne

W tej kwestii głos zabrała wiceminister klimatu i środowiska, Anna Łukaszewska-Trzeciakowska, która przedstawiła informację dotyczącą przygotowywanych przez rząd rozwiązań osłonowych w związku z podwyżkami cen energii elektrycznej i ogrzewania sieciowego.

W swojej wypowiedzi poinformowała, że ustawa o dodatku węglowym zostanie znowelizowana. Ponieważ propozycja nowych zapisów zostanie przekazana 2 września br., wiceminister zaapelowała, aby do tego czasu gminy wstrzymały rozpatrywanie wniosków. Nowelizacja ma uszczelnić system oraz wydłużyć okres rozpatrywania wniosków o dodatek przez gminy do 2 miesięcy. Wprowadzony zostanie również kluczowy zapis, mówiący o tym, że pod jednym adresem będzie można złożyć jeden wniosek o dopłatę, by zatrzymać próby wyłudzania pieniędzy publicznych. Wskazane zostaną także dokumenty, którymi urzędnicy gminni będą mogli się posiłkować przy weryfikacji wniosków, m.in. wniosek o dodatek osłonowy, deklarację śmieciową, wniosek o świadczenia rodzinne czy wychowawcze.

Wkrótce też, 2 września br. Parlament zajmie się projektem ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw (chodzi o drewno, olej opałowy, pellet, LPG, a także ciepło systemowe), by zatrzymać podwyżki cen na poziomie 40%.

Wiceminister zapewniła, że trwają intensywne prace nad rozwiązaniami dotyczącymi cen energii elektrycznej.

Sekretarz strony samorządowej, zaapelował o przekazanie do konsultacji propozycji zarówno nowych zapisów projektu ustawy, jak również korekt ustawy o dodatku węglowym. Zaapelował też o kolejne spotkania przedstawicieli resortu klimatu i środowiska z gminami.

Dyrektor Grzegorz Kubalski zwrócił uwagę, że przedstawiona informacja nie odpowiada na zgłoszony problem dotyczący konieczności wsparcia JST w związku z galopującymi cenami energii. Samorządy zostały powołane do tego, by realizować usługi publiczne, mające zaspokajać potrzeby społeczności lokalnej. Obecnie ogłaszane stawki za nośniki energii są kilkukrotnie wyższe niż do tej pory. - Takiego wzrostu cen samorządy nie są w stanie udźwignąć – mówił G. Kubalski. Dodał przy tym, że dotyczy to także tych JST, które zawarły umowy długoterminowe otrzymują informację, że od kolejnego miesiąca dostawca przestaje dostarczać energię, co oznacza, że również one muszą płacić nowe, dużo wyższe stawki. - W interesie zarówno rządu, jaki i samorządu jest, by usługi publiczne były realizowane bez zakłóceń, dlatego potrzebne są działania chroniące JST przed drastycznym wzrostem cen nośników energii – mówił przedstawiciel ZPP

Ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych

Ponownie do dalszych prac skierowano projekt ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych.
Jak zaznaczył dyrektor Grzegorz Kubalski w projekcie ustawy pojawiły się dwa rozwiązania co do których, strona samorządowa ma zastrzeżenia. Pierwsze rozwiązanie dotyczy kwestii stwierdzania zgonów w porze nocnej i w dni wolne od pracy. Zgodnie z tym co zaproponowała Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, w takim przypadku zgon ma stwierdzić lekarz, który pełni dyżur w ramach nocnej i świątecznej pomocy lekarskiej. Oznacza to, że w przypadku zgłoszenia zgonu, lekarz będzie musiał pozostawić czekających na przyjęcie pacjentów i dojechać czasami nawet kilkadziesiąt kilometrów, aby stwierdzić zgon.

Drugie zaproponowane rozwiązanie dotyczy kwestii finansowania. Na chwilę obecną lekarz, który w ramach swojego etatu lub kontraktu nie leczy osób, tylko w czasie swoich godzin pracy wyjeżdża, aby stwierdzić zgon ma zagwarantowane za to dodatkowe wynagrodzenie. Natomiast palcówka ochrony zdrowia, na koszt której wszystko się odbywa, nie ma gwarancji, że w ramach środków z Narodowego Funduszu Zdrowia kwoty te zostaną zrekompensowane.

Kolejne posiedzenie Komisji Wspólnej zaplanowano na 27 września br.

Projekty z opinią pozytywną

1. Wniosek strony samorządowej o informację dotyczącą trybu procedowania ustawy o zmianie sposobu użytkowania niektórych budynków niemieszkalnych na budynki mieszkalne
2. Wniosek Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej o upoważnienie Zespołu ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej do wyrażenia opinii wiążącej wobec projektu ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw (UD 296)
3. Wniosek Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej o upoważnienie Zespołu ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej do wyrażenia opinii wiążącej wobec projektu ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw (UD 296)
4. Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie biegłych w przedmiocie uzależnienia od alkoholu (po konsultacjach) (MZ 1320)
5.  Projekt rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie specjalizacji w zawodzie pracownik socjalny
6. Projekt rozporządzenia Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie udzielania pomocy na zieloną transformację miast w ramach planu rozwojowego
7. Projekt rozporządzenia Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie rozporządzenia Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie udzielania pomocy de minimis w ramach regionalnych programów na lata 2021-2027
8. Projekt rozporządzenia Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej w ramach celu polityki CP1 (iii) w zakresie wzmacniania trwałego wzrostu i konkurencyjności MŚP oraz tworzenia miejsc pracy w MŚP, w tym poprzez inwestycje produkcyjne w ramach regionalnych programów na lata 2021–2027
9. Projekt Rozporządzenia Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej w ramach regionalnych programów na lata 2021-2027. Przekazano członkom Zespołu mailem 11.08.22 r.
10. Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w sprawie Sektorowej Ramy Kwalifikacji w sektorze energetyka – wysłano dn. 28.07.22 r.
11. Projekt ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o cmentarzach i chowaniu zmarłych (Kancelaria Prezesa Rady Ministrów)
12. Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szkolenia obronnego (Ministerstwo Obrony Narodowej)
13. Projekt ustawy o zmianie ustawy o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego)
14. Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Ministerstwo Sprawiedliwości)
15. Projekt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie podmiotów, na rzecz których wykonywane są przez nieletnich prace społeczne
16. Projekt uchwały Rady Ministrów w sprawie ustanowienia programu rządowego pod nazwą „Program Rozwoju Kompetencji Cyfrowych (Kancelaria Prezesa Rady Ministrów)
17. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Ministerstwo Finansów)
18. Projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od nagród otrzymanych przez Powstańców Warszawskich albo ich małżonków
19. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej (Ministerstwo Finansów)
20. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (nr UD411) (Ministerstwo Finansów)
21. Projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie norm szacunkowych dochodu z działów specjalnych produkcji rolnej
22. Projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie granicy portu morskiego w Świnoujściu
23. Projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie granicy portu morskiego w Kątach Rybackich
24. Projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie granicy portu morskiego w Krynicy Morskiej
25. Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie sposobu obliczania wskaźników średniego narażenia oraz sposobu oceny dotrzymania pułapu stężenia ekspozycji (Główny Inspektorat Ochrony Środowiska)
26. Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu danych ujętych na strategicznych mapach hałasu, sposobu ich prezentacji i formy ich przekazywania (Główny Inspektorat Ochrony Środowiska)
27. Projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie finansowego wsparcia udzielanego na realizację niektórych przedsięwzięć mieszkaniowych
28. Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie pomocy publicznej udzielanej niektórym przedsiębiorcom na realizację nowych inwestycji (Ministerstwo Rozwoju i Technologii)
29. Projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury zmieniającego rozporządzenie w sprawie wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami
30. Projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury zmieniającego rozporządzenie w sprawie wydawania karty kwalifikacji kierowcy
31. Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Beskid Śląski (PLH240005);
32. Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Ostoja Środkowojurajska (PLH240009);
33. Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Stawy Łężczok (PLH240010);
34. Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Ostoja Złotopotocka (PLH240020);
35. Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Łęgi w lasach nad Liswartą (PLH240027);
36. Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Ostoja Kroczycka (PLH240032);
37. Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Hubert (PLH240036);
38. Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Lipienniki w Dąbrowie Górniczej (PLH240037);
39. Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Łąki w Sławkowie (PLH240043);
40. Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Bagna w Nowej Wsi (PLH240046).
41. Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniający rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Poleska Dolina Bugu (PLH060032);
42. Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniający rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Sandr Brdy (PLH220026)
43. Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniający rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Las Wolność (PLH220060);
44. Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniający rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Jezioro Krąg (PLH220070);
45. Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniający rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Kaszubskie Klify (PLH220072);
46. Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniający rozporządzenie w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Dolina Krąpieli (PLH320005).

Projekty z opinią negatywną:

1. Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2023 r (Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej);
2. Projekt rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie oceny pracy nauczycieli szkół artystycznych;
3. Projekt ustawy o Polskiej Agencji Obiektów Sportowych (Ministerstwo Sportu i Turystyki).

Do dalszych prac skierowano:

1. Wniosek Kancelarii Prezesa Rady Ministrów o upoważnienie Zespołu ds. Społeczeństwa Informacyjnego do wyrażenia opinii wiążącej wobec projektu ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie Krajowego Centrum Przetwarzania Danych (UD424)
2. Wniosek Ministerstwa Finansów o wydanie opinii w trybie obiegowym do projektu rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie ustalenia kwot wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn i niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem oraz skal podatkowych, według których oblicza się ten podatek
3. Projekt ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych (Kancelaria Prezesa Rady Ministrów)
4. Nowy projekt ustawy o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw (UD375) (Ministerstwo Klimatu i Środowiska)