24 lutego w formie zdalnej odbyło się kolejne posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Głównymi tematami dyskusji była realizacja Narodowego Programu Szczepień, Krajowy Plan Odbudowy, kryteria podziału Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych oraz program Czyste Powietrze.

Posiedzeniu przewodniczył Paweł Szefernaker, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji, natomiast współprzewodniczył Piotr Całbecki, Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego.

Narodowy Program Szczepień

Informację o przebiegu Narodowego Programu Szczepień przedstawił szef kancelarii premiera, Michał Dworczyk. Według jego zapewnień, rząd stara się realizować szczepienia zgodnie z harmonogramem, mimo pojawiających się przeszkód - głównie opóźnień w dostawach. Program jest realizowany i rząd stara się, by takich sytuacji było jak najmniej. Aktualnie odbywają się szczepienia seniorów powyżej 70. roku życia. Według planu do 7 marca zaszczepiona ma zostać większość nauczycieli. W połowie marca ruszy szczepienie grupy 1b, czyli osób przewlekle chorych. Szczepionki dla nich są odkładane, a ich szczepienia rząd chciałby zrealizować w krótkim czasie. Kolejną grupą uprawnioną do zaszczepienia będzie grupa 1c, czyli służby mundurowe i osoby istotne z punktu widzenia funkcjonowania administracji (np. straże gminne). Szczepionka Astra Zeneca ma zostać dopuszczona do szczepienia dla osób do 70 roku życia. W drugiej połowie marca planowane jest szczepienie osób między 60 a 70 rokiem życia. Jak na razie rząd czeka na oficjalne rekomendacje w tej sprawie. Michał Dworczyk zapewnił też o otwarciu na wszelkie sugestie w sprawie realizacji szczepień.  

Swoje uwagi do powyższej wypowiedzi sformułował Marek Wójcik ze Związku Miast Polskich. Wyraził chęć kontynuowania tradycji cotygodniowych spotkań w sprawie szczepień. Zwrócił uwagę na ciągły brak listy zespołów mobilnych. NFZ chwali się zakontraktowaniem stu takich punktów, ale nie wiadomo, gdzie one się znajdują. Z kolei wiedza ta jest niezbędna do zapewnienia transportu. Marek Wójcik pytał też o szczepienia dla nauczycieli od klasy czwartej wzwyż i o to jaka jest dostępność do punktów szczepień. Odniósł się także do możliwości szczepienia pracowników wsparcia dziennego. O ile sam pomysł i inicjatywa zasługują na pochwałę, tak wątpliwości budzą zapowiedziane terminy. 22 lutego samorządy otrzymały informację, że muszą do 24 lutego przedstawić informację o osobach, które pracują w tego typu placówkach ale też o tych, które działają na zlecenie lub na podstawie zezwolenia wójta i starosty. Rejestracji na szczepienia mogą dokonać tylko wójtowie i starostowie. Pojawia się tu problem z przetwarzaniem danych z podmiotów prowadzonych nie przez jst. Należy zadać pytanie, jak weryfikować te dane? Rodzi to duży problem z weryfikacją pracowników. Zgłosił propozycję, by wydłużyć czas na zgłaszanie chętnych. Marek Wójcik zwrócił też uwagę na ciągłe wątpliwości co do adekwatności przekazywanych kwot faktycznych kosztów transportu na szczepienia. Nie ma także wyjaśnień co do tego, jakie dokumenty trzeba zbierać do celów dowodowych przy rozliczaniu transportu. Poprosił o przekazanie takiej informacji. Podczas tego samego posiedzenia Komisji Wspólnej, padło zapewnienie o przedłużeniu terminu na zgłaszanie chętnych na szczepienie pracowników placówek wsparcia dziennego.

Do pytań o punkty mobilne odniosła się minister Anna Goławska. Zapewniła, że punkty są wyznaczone, a ich lista jest dostępna na stronie. Co więcej, NFZ miał wysłać listy bezpośrednio. Według przekazanych przez nią informacji zespoły wyjazdowe zaczęły funkcjonować, a do 7 marca rząd planuje zakończenie szczepienia nauczycieli.

Strona samorządowa zgłosiła, iż nie otrzymała list od Narodowego Funduszu Zdrowia.

Odniesiono się też do kwestii organu, który zgłasza chętnych pracowników placówek wsparcia dziennego do szczepień – do tej pory, bez względu na to czy chodziło o DPS-y prowadzone przez samorządy, czy też inne podmioty, zgłaszającym pracowników czy osoby współpracujące był kierujący tą placówką. Nie jest zatem zrozumiałe, dlaczego w przypadku placówek wsparcia dziennego to zobowiązanie jest przesunięte na prezydenta, burmistrza, wójta czy starostę. Padła propozycja, by powrócić do zgłaszania przez kierowników placówek.

Padła również informacja o wysłaniu przez wojewodę pomorskiego do jst informacji o rozliczaniu szczepień. Znajduje się w niej również nakaz i oczekiwanie, by do 10 marca przygotować katalog osób, które będą dowożone w II kwartale. JST nie jest w stanie przewidzieć, jak będzie to wyglądało w kolejnym kwartale. Przewodniczący Szefernaker zobowiązał się do wyjaśnienia sytuacji.

Krajowy Plan Odbudowy  

Strona rządowa przedstawiła informację na temat Krajowego Planu Odbudowy. Są to dodatkowe środki zaproponowane przez Komisję Europejską w maju 2020 roku. Aby je pozyskać, każdy kraj będzie musiał przeprowadzić ratyfikację dochodów własnych. Główne środki będą mogły być realizowane w ramach KPO, część środków przeznaczonych zostanie na fundusz sprawiedliwej transformacji. KPO to pakiet dodatkowego wsparcia do walki z covidem, a także środki na odbudowę odporności gospodarki na takie sytuacje w przyszłości. Dokument ten musi być powiązany z reformami i inwestycjami. Według jego zapisów, 37% środków musi być użytkowane na zieloną transformację, 27% zaś na transformację cyfrową. Istnieje szereg uwarunkowań europejskich, które muszą być uwzględnione w KPO. Polska jest obecnie na etapie finalizacji dokumentu. Podczas konferencji konsultacyjnej odbędzie się prezentacja KPO w zakresie obronności i konkurencyjności gospodarki i transformacji cyfrowej. Później nastąpi prezentacja komponentu zielona energia i mobilność. 4 marca zaprezentowana ma zostać dostępność systemu ochrony zdrowia.

Strona samorządowa poddała w wątpliwość, czy termin (przypadający na piątek), który jest zaproponowany do konsultacji i ogłoszenie dokumentu, nie jest rozbieżny z intencją konsultacji? Plan odbudowy to potężny instrument, który powinno się dobrze wykorzystać. Zadano pytanie, czy brana jest pod uwagę regionalizacja tego instrumentu wsparcia.

Strona rządowa zapewniła, że 26 lutego proces dopiero się rozpocznie. To na tyle ważny i ciekawy temat, że rozmowy o KPO będą odbywały się na różnych płaszczyznach. Co do regionalizacji – KPO jest głównie powiązany z reformami, regionalizacja jest traktowana w nieco innym ujęciu. Cześć interwencji będzie realizowana przez system konkursów. Inwestycje w ramach KPO muszą być zrealizowane do połowy 2026 roku – to stosunkowo mało czasu na efektywne realizowanie środków. Konieczne będzie przeniesienie realizacji KPO na efekty i rozliczanie się tymi efektami z KE. Beneficjentem tego programu jest cała Polska. W ramach systemu realizacji pokazany jest system konkursów, w którym większy nacisk kładziony jest na regionalizację. Inny system w ramach KPO to dofinansowanie instrumentów, które się sprawdziły, a które mają wymiar regionalny. Bezpośredniego podziału na kraj-region nie ma, ale regiony będą uczestniczyły w realizacji programu poprzez konkursy.

Strona samorządowa zwróciła się z pytaniami. Marek Wójcik pytał o to, czy termin 35 dni dotyczy konsultacji społecznych i nie obejmuje procesu legislacji na etapie parlamentarnym. Zapytał też o projekty realizowane od marca 2020 roku – czy jeśli Fundusz Inwestycji Lokalnych zostanie rozliczony w ramach KPO, to czy jego kolejne edycje będą finansowane z części grantowej, a nie pożyczkowej. Samorządy nie musiałyby wówczas wnosić żadnego wkładu własnego. Pytał również o skalę projektów, które są już za nami. Wedle odpowiedzi ministerstwa, 35 dni jest przeznaczonych na konsultacje społeczne. Zakładane są 3 duże konferencje. W ramach KPO parlamenty narodowe ratyfikują dochody własne. W propozycji polskiego KPO jest bardziej wejście w odporność gospodarki, co zakłada nowe inwestycje.

Andrzej Porawski zaznaczył, że  strona samorządowa zwróciła się do strony rządowej z prośbą o zwołanie specjalnego spotkania Zespołu Infrastruktury i Polityki Regionalnej tylko w tej sprawie.

Eugeniusz Gołembiewski, burmistrz Kowala pytał o kwestię rozbudowy sieci gazyfikacji w walce ze smogiem i czy będą przeznaczone na to środki. Inwestycje te znalazły się teraz w dużym impasie. Jak się dowiedzieliśmy, KPO nie zakłada odbudowy infrastruktury gazowej.

Strona samorządowa pytała również o instrumenty zwrotne w ramach KPO. Czy w ramach doświadczonych instytucji widzą współpracę kogoś oprócz BGK? Jak zaznaczyło ministerstwo, jest tylko kilka miesięcy na zbudowanie systemu który będzie w stanie dobrze wydatkować środki, dlatego skorzystają z instytucji, które teraz dobrze funkcjonują. Instytucje regionalne to partnerzy BGK. KPO będzie opierało się na sprawdzonych instytucjach. Większe dofinansowania muszą zostać przeznaczone w te sfery gospodarki, które najbardziej ucierpiały w wyniku covidu i które obnażyły swoje niedostatki.

Ministerstwo Infrastruktury udzieliło też informacji w sprawie stosowania art. 15zzzzzn2 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych np. do terminu na dokonanie zgłoszenia zbycia/nabycia pojazdu. W opinii ministerstwa artykuły te są niezwykle szerokie. Pytanie, co w przypadku wątpliwości – czy należy je stosować do wykładni przepisów ustawy o ruchu drogowym. Zdaniem ministerstwa nie znajdują one takiego zobowiązania – również w ustawie covidowej z 31 marca 2020 r. były zwarte przepisy mówiące o tym, że wydłuża się do 180 dni terminy określone w odniesieniu do ustawy o ruchu drogowym. Intencją ustawodawcy był szczegółowy przepis dotyczący tych przepisów.

Rządowy Fundusz Inwestycji Lokalnych

Dyskusja wiązała się z wnioskiem Związku Powiatów Polskich o przedstawienie informacji na temat terminów rozstrzygnięcia naborów wniosków na 2021 r. w ramach programów wsparcia: Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych i Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg. Strona rządowa poinformowała, że jesteśmy w trakcie II naboru i III rozdania. Analizowane są wnioski, które wpłynęły, a ich wartość jest 10-krotnie większa niż kwota na nabór. Planowane rozstrzygnięcie można nakreślić na marzec ale nie wiadomo dokładnie kiedy. Schemat będzie podobny do poprzedniego naboru – wojewodowie będą ogłaszać listy wojewódzkie. Inwestycje są bardzo istotne i wybór jest niezwykle trudny. W ramach Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg do KPRM wpłynęły listy a wniosków samorządów o zwiększenie dofinansowania do poszczególnych inwestycji jest ok 250. Listy będą rozpatrzone i zatwierdzone przez premiera. Nie wiadomo, kiedy to nastąpi. Zakłada się jednak, że stanie się to w marcu.

Andrzej Porawski nawiązał do sytuacji, w której ZMP wystąpił do KPRM z wnioskiem o udostępnienie  informacji o poprzednim naborze. Odpowiedź sprowadziła się do informacji, że szczegóły dotyczące sposobu doboru wniosków w II transzy nie zostaną przekazane, bo komisja nie była zobowiązana do ich pisemnej oceny. W związku z powyższym, strona samorządowa uda się z tą odpowiedzią do właściwego sądu.

Głos w dyskusji zabrał też Grzegorz Kubalski. Zwrócił uwagę na problemy zarządcze. Część jst mając wstępne informacje o szansach na zakwalifikowanie się rozpoczęło procedurę przetargową, by nie czekać na większą liczbę tego typu postępowań. Różnica między początkiem a końcem marca powoduje, że wiele przetargów trzeba będzie unieważnić. Zatem w ramach kolejnego podejścia dojdzie do wyższych cen i mniej efektywnego wydatkowania środków publicznych. Zwrócił się z apelem o jak najszybsze rozstrzygnięcie, gdyż już mamy do czynienia z problemem wynikającym z opóźnienia.

Jacek Karnowski z kolei obawia się, że III transza znów będzie liczona według niepewnych kryteriów i powstanie zgrzyt. Wszystkich martwi sposób podziału pieniędzy w tak wąskim gronie i przy niejasnych kryteriach. Strona samorządowa jest zdziwiona, że nie zostały wyciągnięte żadne wnioski sprzed kilku miesięcy.

Krzysztof Iwaniuk zaapelował o rozważenie zwiększenia funduszu, by jak najwięcej samorządów mogło dostać środki. Ze szczególnym uwzględnieniem tych, którzy wcześniej zostali pominięci.

Piotr Całbecki ponowił pytanie o pominięte samorządy - czy mogą liczyć na wyrównanie.

Odpowiadając na pytania ministerstwo zapewniło, że nie ma żadnego opóźnienia i zachowane są terminy, które obowiązują do rozstrzygania naborów. Zdaniem resortu wniosków jest 10 razy więcej, więc dosypywanie pieniędzy nigdy nie będzie wystarczające. III nabór nie jest wyrównaniem poprzedniego naboru. Beneficjentami funduszu były największe miasta. Rozważane jest drobne zwiększenie funduszu ale na pewno nie 10-krotne. Przedstawiciel ministerstwa podkreślił, że w II naborze środki dostały samorządy pomijane w poprzednich latach. Wnioski województw były traktowane bardzo ostrożnie, bo były to bardzo duże i poważne inwestycje.

Program Czyste Powietrze

Najnowsza wersja programu jest ukierunkowana na wzmocnienie współpracy z jst. W związku z tym minister klimatu i narodowy fundusz ochrony środowiska wystosowali pewne propozycje dla samorządów. Każda gmina, która do końca maja 2021 roku zawrze porozumienie o współpracy, otrzyma grant w wysokości 30 tysięcy zł. na uruchomienie punktu informacyjno-konsultacyjnego. Warunkiem jest, aby pisemne zgłoszenie chęci uruchomienia takiego punktu zostało przesłane do końca lutego 2021 roku. Minister klimatu wystosował w tej sprawie stosowne pismo do wszystkich samorządów. Strona samorządowa zgłosiła zapotrzebowanie rozmowy na trzy tematy: zaangażowanie banków po to, by wspierać osoby najuboższe, które nie mogą korzystać z programu, rozstrzygnięcie kwestii zastosowania programu w stosunku do budownictwa wielorodzinnego oraz w jaki sposób podejść do Czystego Powietrza na obszarach rewitalizowanych.

Problem dotyczący pozyskania danych od administracji rządowej zasygnalizował podczas posiedzenia Komisji Grzegorz Kubalski. Sprawa dotyczy problematyki nabycia/zbycia pojazdu. Wydziały komunikacji mają z tym duże problemy. Podczas posiedzenia Zespołu ds. Infrastruktury zobowiązano się do tego, że na rzecz Ministerstwa Infrastruktury przekazane zostaną dane i propozycje zmian i w kolejnym miesiącu odbędzie się dyskusja na ten temat. Aby zrealizować to zobowiązanie, ZPP wystąpił w trybie zapytania o informację publiczną o dane z CEPIK. Ministerstwo Infrastruktury odpowiedziało, że dane te nie znajdują się w ich władaniu i poleciło wystąpienie o dane do KPRM. Ta z kolei udzieliła odpowiedzi, że informacje zostaną udostępnione po uiszczeniu na rzecz Kancelarii Premiera 228 zł za udostępnienie danych. Czy to nowa praktyka? Sprawa zostanie wyjaśniona na piśmie poza obradami Komisji.

Kolejne posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego odbędzie się 31 marca.

Projekty z opinią pozytywną:

1. Projekt ustawy o zmianie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej (UC62)
2. Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie minimalnych wymagań dla jednostek ochrony zdrowia prowadzących działalność związaną z narażeniem w celach medycznych, polegającą na udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu rentgenodiagnostyki, radiologii zabiegowej lub diagnostyki związanej z podawaniem pacjentom produktów radiofarmaceutycznych 
3. Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w sprawie udzielania dotacji celowej na wyposażenie szkół w podręczniki, materiały edukacyjne i materiały ćwiczeniowe w 2021 r.
4. Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz dodatkowych umiejętności zawodowych w zakresie wybranych zawodów szkolnictwa branżowego
5. Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy
6. Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu wspomagania nauczania języka polskiego, historii, geografii, kultury polskiej i innych przedmiotów nauczanych w języku polskim wśród Polonii i Polaków zamieszkałych za granicą oraz dzieci pracowników migrujących
7. Projekt ustawy o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw (UD143)
8. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw
9. Projekt rozporządzenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej zmieniającego rozporządzenie w sprawie rozliczeń dochodów z tytułu udziału jednostek samorządu terytorialnego we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych
10. Projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie przyjęcia Planu przeciwdziałania skutkom suszy
11. Wniosek Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z prośbą o opinię odnośnie do zmiany w kształceniu w zawodzie szkolnym "technik spawalnictwa"
12. Pakiet (59) projektów rozporządzeń Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnych obszarów ochrony siedlisk (transze 40, 41 i 42) (Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska)

Do dalszych prac skierowano:

1. Projekt uchwały Rady Ministrów w sprawie ustanowienia programu wieloletniego „Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa 2.0. na lata 2021-2025”
2. Projekt ustawy o dokumentach paszportowych (UD180)
3. Projekt Umowy Partnerstwa dla realizacji polityki spójności 2021-2027 w Polsce
4. Projekt uchwały Rady Ministrów w sprawie ustanowienia Programu budowy/modernizacji przystanków kolejowych na lata 2020–2025
5. Projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz niektórych innych ustaw