16 grudnia br. odbyło się posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego w formie zdalnej. Posiedzeniu przewodniczył Paweł Szefernaker, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji, natomiast współprzewodniczył Piotr Całbecki, Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego.

Fundusz Inwestycji Lokalnych

Wiele emocji wzbudziła dyskusja zainicjowana przez stronę samorządową, dotycząca podziału środków w ramach drugiej transzy Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych. Jako pierwszy głos zabrał Jacek Karnowski, prezydent Sopotu. W imieniu strony samorządowej zapowiedział zwrócenie się do Komisji Wspólnej o powołanie zespołu doraźnego, który wyjaśniłby zasady przyznania pieniędzy publicznych i który będzie nadzorował przyznanie środków w pozostałych naborach. Intencją jest, by każda z korporacji samorządowych mogła wyznaczyć dwóch reprezentantów, którzy będą brali udział w pracach zespołu. Zaznaczył, że odebranie samorządom środków z podatku PIT było już działaniem wbrew zasadzie pomocniczości. „Z zażenowaniem i dezaprobatą stwierdzamy, że środki w drugiej puli zostały przekazane bez transparentności, według uznania politycznego, bez jasno określonych zasad. 89% środków zostało przekazanych do województw współrządzonych przez PiS. To pokazuje, jak polityczny był ten podział” – mówił Jacek Karnowski. Zdaniem prezydenta Sopotu, taki proceder podważa współpracę w ramach Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. „Nie chcemy aby mieszkańcy byli karani za nie wybranie takiej władzy jaka jest konieczna do otrzymania środków” – dodał. Podkreślił, że środki pochodzące z Funduszu Inwestycji Lokalnych to środki publiczne – zatem nie należą ani do rządu ani samorządu.

Do słów odniósł się Paweł Szefernaker, który zaznaczył, że nie sposób nie traktować wypowiedzi Jacka Karnowskiego politycznie. Zdaniem przewodniczącego KWRiST między samorządy rozdzielona została historyczna kwota pieniędzy. Wyliczył też duże miasta, jak Warszawa, Kraków, Łódź czy Gorzów Wielkopolski, które otrzymały dofinansowanie, a w których nie rządzą przedstawiciele Prawa i Sprawiedliwości. Pokreślił, że podział przyjęty przez komisję powołaną przy premierze wpisuje się w strategię zrównoważonego rozwoju w miejscach, w których tego rozwoju dotąd nie było. „Kompletnie nie zgadzam się z tezą, że był tu klucz polityczny” – mówił.  Nie poparł również wniosku o powołanie zespołu doraźnego. „Patrzymy na rozwiązywanie problemów z różnych perspektyw, więc nigdy nie będzie tak, że będziemy się w 100% zgadzać” – argumentował. Uznał, że pomimo niezwykle wysokiej puli 6 mld zł w drugiej transzy programu, zawsze istnieć będzie grupa samorządów, do której nie trafią środki. Wniosków było bowiem o wiele więcej, niż pieniędzy, które można było przyznać. Jacek Brygman ze Związku Gmin Wiejskich RP zaznaczył, że korporacje samorządowe zgłosiły swoje uwagi do projektu drugiej transzy środków, ale nikt ich nie wysłuchał. Pierwsza transza była oparta na twardych danych finansowych przedstawionych przez Ministerstwo Finansów i do tego podziału nikt nie miał większych uwag. „Trudno doszukiwać się logiki co do tego, jakie zadania były brane pod uwagę przy składaniu wniosków. Z danych jasno wynika, że dofinansowania nie otrzymały te samorządy, gdzie nie było preferencji politycznych. Niektóre samorządy dostały dofinansowanie na kilka wniosków, a niektóre na żaden” – zauważał Brygman.  

Głos w dyskusji zabrał również Andrzej Porawski, sekretarz strony samorządowej KWRiST. Zwrócił się do Pawła Szefernakera z informacją, że jeśli ten nie zgadza się na powołanie zespołu doraźnego, to tematem tym będzie musiał się zająć zespół ds. finansów. „Chciałbym oświadczyć, że ustawa o finansach publicznych jasno precyzuje zasady udzielania dotacji ze środków publicznych. Wśród zasad znajdują się: jawność, przejrzystość i równoprawność podmiotów ubiegających się o dofinansowanie. W każdym normalnym programie jest pełna wiedza o tym, które wnioski uzyskały daną liczbę punktów i zostały uwzględnione, a które nie. Będziemy się domagać udostępnienia tych wszystkich danych” – mówił. Wyraził też nadzieję, że przynajmniej ostatnia transza środków pochodzących z programu będzie rozpatrzona w sposób obiektywny. Zdaniem Andrzeja Porawskiego rozdział nastąpił w sposób nieobiektywny. Jakiekolwiek wątpliwości w tej kwestii może rozstrzygnąć wyłącznie transparentne przekazanie kryteriów podziału, jak miało to miejsce w przypadku pierwszej transzy.

Paweł Szefernaker zdecydował się pozostać przy swoim zdaniu. Nie zgodził się ze słowami „w każdym normalnym programie”. „Ten program wynika ze szczególnej sytuacji utrzymania inwestycji podczas pandemii COVID-19” – zaznaczył. Zdaniem przewodniczącego pula 6 mld zł nie pozwalała na rozpatrzenie wszystkich wniosków pozytywnie. „Byłem przekonany, że 12 mld zł to coś, czego będziemy mogli sobie pogratulować w 2020 roku. Ale zawsze ktoś będzie niezadowolony” – skwitował.  

Wiceminister Funduszy i Polityki Regionalnej Waldemar Buda nie krył oburzenia. „Jestem zaskoczony, że dzisiejsza debata nie ogranicza się do uznania i podziękowań dla wysiłku finansowego rządu – bo takiego programu na szerokie inwestycje nie było pomimo wielu próśb – a dziś w sytuacji historycznej przekazania 12 mld pojawia się krytyka” – mówił. Zaznaczył, że środki z programu nie są przeznaczone dla włodarzy samorządowych ale dla mieszkańców. Zwrócił się o autorefleksję w tej sprawie. „Zuchwałością jest wskazywanie, że duże miasta są pokrzywdzone” – dodał.

Współprzewodniczący Komisji Piotr Całbecki podziękował za włączenie województw do Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych. Wskazał jednak, że na 330 mln zł dla samorządów województw, 274,91 mln przyznano dla tych, gdzie rządzą przedstawiciele PiS. Zaapelował o refleksję nad podziałem środków w przyszłości.

Jacek Karnowski uznał wypowiedź wiceministra Budy za obrazę, ponieważ strona samorządowa nigdy nie mówiła, że to środki dla samorządowców. Podkreślił, że gdyby rząd powiedział, że w drugim etapie programu środki mają trafić do najbiedniejszych samorządów, nikt nie miałby nic przeciwko. Zarzucił stronie rządowej strach przed transparentnością. Potraktował też niechęć do powołania zespołu doraźnego za podważenie jego obecności w Komisji Wspólnej.

Głos zabrał też Marek Wójcik ze Związku Miast Polskich. Wyraził sprzeciw wobec zabieraniu samorządom pieniędzy a następnie przekazywaniu ich części jako programów narodowych. Nie zgodził się z zarzutem o polityczność wypowiedzi, wskazał na konkretne argumenty. Przejrzystość jest jego zdaniem niezbędna. „Proszę nas nie skłócać, nie będziemy pokazywali palcem, komu zabrać pieniądze” – odniósł się do słów Pawła Szefernakera i wiceministra Budy.  

Eugeniusz Gołembiewski natomiast przychylił się do prośby, by móc mieć wgląd w ocenę własnych wniosków.

Prace nad budżetem Unii Europejskiej

O pracach w tym zakresie poinformował wiceminister Waldemar Buda. Zaznaczył, że dynamika prac jest niezmienna od roku, bez względu na to, co działo się na poziomie wysokiego szczebla. Ryzyko weta, które wisiało nad Polską nie wstrzymało prac przygotowawczych do aplikowania do absorbowania środków europejskich w nowej perspektywie. Jak podkreślił, jesteśmy obecnie u progu konstruowania umowy partnerstwa. Zostaną w niej wskazane alokacje regionalne. Przedstawił też perspektywę czasową - 29 grudnia rozpoczną się konsultacje umowy partnerstwa, potem zaś w każdym województwie będą osobne spotkania w sprawie konsultacji umowy partnerstwa. Nowa perspektywa i środki w niej przewidziane będą rządziły się podobnymi prawami. Od 29 grudnia będzie też konsultowany projekt krajowego planu odbudowy. Zaproponował osobne posiedzenie Komisji Wspólnej, które będzie dotyczyło budżetu i krajowego planu odbudowy.

Strona samorządowa zaproponowała tworzenie planów regionalnych, które wpisywałyby się w krajowy plan odbudowy.

Krzysztof Iwaniuk ze Związku Gmin Wiejskich RP nawiązał do dyskusji o konieczności wydzielenia środków dla odległych obszarów wiejskich. Wyraził obawę powtórzenia sytuacji z RFIL w podziale środków. Zgłosił propozycję wydzielenia puli środków dla obszarów wiejskich, które są o wiele słabiej rozwinięte. Poprosił też o stworzenie specjalnego programu rozwoju dla obszarów wiejskich.

Waldemar Buda zaznaczył, że to, jakie projekty będą realizowane będzie wynikało z tego, w jaki sposób będą wpisywać się w reformy zatwierdzone przez Komisję Europejską. Zapewnił, że w zespołach roboczych dotyczących krajowego planu odbudowy udział biorą też przedstawiciele samorządów, więc decyzje tam zapadające są transparentne.

Funkcjonowanie obiektów sportowych

Strona samorządowa zwróciła się z wnioskiem o udostępnianie obiektów sportowych w większym wymiarze niż do tej pory. Padło pytanie o to, czy można wykorzystywać lodowiska. Otwartość obiektów sportowych dla dzieci i młodzieży jest bardzo ważna dla ich rozwoju fizycznego, a także spędzania czasu podczas ferii zimowych czy przerwy świątecznej.  

Paweł Szefernaker za niezbędne w tej sprawie uznał stanowisko sanepidu i Głównego Inspektora Sanitarnego. Odniósł się do liczby osób hospitalizowanych, a także do liczby zgonów w związku z COVID-19. Do podejmowania tego typu decyzji uznał szerokie konsultacje. Zarekomendował też widekonferencję w tej sprawie z ministrem zdrowia.

Rejestr zgonów

Jacek Brygman ze Związku Gmin Wiejskich RP poinformował, że obecnie rejestracja musi odbywać się zgodnie z miejscem przebywania zwłok. Poprosił o zmianę, która mówiłaby o tym, by rejestracja zgonu była dokonywana w urzędzie zgodnie z wolą osoby zgłaszającej zgon. To bardzo istotne z uwagi na sytuację epidemiczną, gdy chorzy przewożeni są do odległych szpitali a ich rodzina jest objęta kwarantanną.

Kolejne posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego odbędzie się 27 stycznia 2021 roku.

Projekty z opinią pozytywną:

1. Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe.
2. Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie ogólnych celów i zadań kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego.
3. Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.
4. Projekt uchwały Rady Ministrów w sprawie ustanowienia Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na rok 2021 wraz z Krajowym Programem (ID114).
5. Wojewódzki Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Województwie Warmińsko-Mazurskim na lata 2021-2025.
6. Wojewódzki Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Województwie Warmińsko-Mazurskim na lata 2021-2026.
7. Projekt Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Małopolskiego 2030.
8. Projekt Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego do 2030 roku.
9. Projekt rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji zmieniającego rozporządzenie w sprawie wniosków i dokumentów w sprawach prawa pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywateli Unii Europejskiej i członków ich rodzin.
10. Projekt rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji  w sprawie wzoru zaświadczenia potwierdzającego domniemanie, że obywatel Unii Europejskiej lub członek rodziny niebędący obywatelem Unii Europejskiej jest ofiarą handlu ludźmi.
11. Projekt rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie zaświadczenia potwierdzającego złożenie niektórych wniosków przez obywateli Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Płn. oraz członków ich rodzin.
12. Projekt rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie wniosków i dokumentów dotyczących prawa stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywateli Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz członków ich rodzin.
13. Projekt rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie wniosków i dokumentów dotyczących prawa pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywateli Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz członków ich rodzin.
14. Projekt rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie wiz dla cudzoziemców.
15. Projekt rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie ustalenia, zmiany i zniesienia urzędowych nazw niektórych miejscowości oraz obiektów fizjograficznych.
16. Projekt rozporządzenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od dochodów (przychodów) osiąganych przez wykonawców kontraktowych z tytułu dostarczania towarów i usług siłom zbrojnym USA lub budowy infrastruktury dla sił zbrojnych USA.
17. Projekt rozporządzenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej zmieniającego rozporządzenie w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od dochodów (przychodów) z tytułu niektórych stypendiów i innych środków finansowych przyznanych przez Narodowe Centrum Nauki.
18. Projekt rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie regulaminu postępowania przy rozpoznawaniu odwołań do Krajowej Izby Odwoławczej.
19. Projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii w sprawie ogłoszeń zamieszczanych w Biuletynie Zamówień Publicznych, dotyczących zawierania umów koncesji.
20. Projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii w sprawie państwowego rejestru nazw geograficznych.
21. Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie szczegółowego sposobu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów.
22. Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie ustanowienia planu ochrony dla Ojcowskiego Parku Narodowego.

Do dalszych prac skierowano:

1. Projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie zezwoleń na przejazd pojazdów nienormatywnych.
2. Projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie wysokości opłat za wydanie zezwolenia na przejazd pojazdu nienormatywnego.
3. Projekt uchwały Rady Ministrów w sprawie Programu otwierania danych na lata 2021‑2027.
4. Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie komunalnych osadów ściekowych.