W komentarzu redakcyjnym (TUTAJ) zawarliśmy najświeższe informacje na temat stau prac nad rozporządzeniem dotyczącym wyznaczania obszarów funkcjonalnych o znaczeniu ponadregionalnym. Temat ten powrócił na ostatnim posiedzeniu zespołu ds. funkcjonalnych obszarów metropolitalnych i miejskich Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego w dniu 20 sierpnia. Dyrektor biura Unii Metropolii Polskich, Andrzej Lubiatowski, przedstawił autorską koncepcję rozporządzenia.
Ujednolicić z tym co unijne i światowe
Autor koncepcji wyszedł od przypomnienia, iż obszar funkcjonalny jest jednostką terytorialną, nie pojęciem statystycznym. Z tego punktu widzenia, kluczowe dla istoty koncepcji są zapisy dwóch ustępów paragrafu 2 projektu rozporządzenia, zawierającego sformułowany przez autora, katalog warunków, które powinien spełniać obszar funkcjonalny o znaczeniu ponadregionalnym. Ustęp drugi mówi on, iż obszar wyznacza się dla celów planistycznych oraz (co można uznać za cel wyznaczania obszaru), że zasięg przestrzenny obszaru umożliwia rozwiązanie istniejących lub przewidywanych problemów oraz rozwój nowych funkcji obszaru mających znaczenie dla spójności społecznej, gospodarczej i terytorialnej obszaru w skali kraju i wspólnej polityki europejskiej. Ustęp trzeci zakłada zgodność wielkości i spójności obszaru z kryteriami klasyfikacji statystycznej NUTS oraz jednolitą typologią miejskich obszarów funkcjonalnych na poziomie lokalnym i regionalnym, uzgodnioną przez Komisję Europejską i OECD. Ustęp trzeci zaś określa dla obszaru funkcjonalnego szczególnego zjawiska w skali makroregionalnej zgodność z makroregionami fizycznogeograficznymi, według uniwersalnej klasyfikacji dziesiętnej Międzynarodowej Federacji Dokumentacyjnej.
Najważniejsze więzy, infrastruktura transportowa i dojazdy do pracy
Powyższe warunki są wspólne dla wszystkich rodzajów obszarów ponadregionalnych. Natomiast wyznaczeniu obszarów miejskich ośrodka wojewódzkiego, oprócz warunków wymienionych wyżej, autor koncepcji stawia dodatkowe. Podstawowym jest połączenie gmin z miastami na prawach powiatu - infrastrukturą techniczną, więzami gospodarczymi, społecznymi, historycznymi, kulturowymi lub uwarunkowaniami środowiska naturalnego. Pozostałe względy to uwzględnienie istniejącej i planowanej sieci transportowej (szczególnie TEN-T) oraz strefy dojazdów do pracy w miastach na prawach powiatu, tj. gminy, których co najmniej 15 proc. zatrudnionych mieszkańców pracuje w tych miastach (na podstawie danych Ministerstwa Finansów Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i GUS).
Komentarze i uwagi
Komentując przedstawioną koncepcję, przedstawiciele resortu przypomnieli, iż w założeniu obszary funkcjonalne miały być przedmiotem połączenia planowania przestrzennego ze społeczno-gospodarczym. Zgodzili się, iż najważniejszym kryterium wyznaczania obszarów miast wojewódzkich są dojazdy do pracy. Spodobało im się również zaproponowane nazywanie obszarów wprost, przy czym zaznaczyli, że prawnicy Rządowego Centrum Legislacji nie dopuszczają wskazywania w tekście rozporządzenia konkretnych gmin z nazwy. Pojawiły się również inne głosy, np. taki, że wyznaczanie obszarów funkcjonalnych miast wojewódzkich pod względem strefy dojazdów do pracy, w przypadku mazowieckiego spowoduje zakwalifikowanie do obszaru funkcjonalnego Warszawy niemal całego województwa.
Pomyślimy co dalej
Ostatecznie ustalono, że autor koncepcji uwzględni w niej liczne uwagi, nadesłane przez urzędy marszałkowskie, a następnie prześle zaktualizowany materiał do ministerstwa w celu wypracowania ostatecznego wariantu rozporządzenia.
