8 czerwca br. podczas XXVIII Zgromadzenia Ogólnego Związku Powiatów Polskich przyjęto stanowisko w sprawie uprządkowania sieci dróg publicznych (pełna treść tutaj), w którym samorządowcy apelowali o konieczność pilnego wprowadzenia rozwiązań prawnych zapewniających skuteczne doprowadzenie własności i zarządzania drogami do warunków stawianych poszczególnym kategoriom dróg przez ustawę.
W przesłanej przez Ministerstwo Infrastruktury odpowiedzi na przyjęte stanowisko czytamy, że z chwilą wprowadzenia reformy administracyjnej państwa, tj. z dniem 1 stycznia 1999 r. został wprowadzony nowy podział dróg publicznych na drogi: krajowe, wojewódzkie, powiatowe oraz gminne. Powyższa reforma drogownictwa przeprowadzona została z uwzględnieniem postulatów zgłaszanych przez przedstawicieli samorządu terytorialnego.
Dalej resort informuje, że to: (...) Z ich inicjatywy powstała nowa kategoria dróg publicznych – drogi powiatowe oraz powołani zostali zarządcy dróg na każdym szczeblu samorządu. Powyższe rozróżnienie odpowiadało nowemu podziałowi administracyjnemu kraju i wyposażało każdą jednostkę samorządu terytorialnego w drogi publiczne, za które odpowiada. Natomiast drogi niezaliczone do żadnej z kategorii dróg publicznych stały się drogami wewnętrznymi.
Resort wskazuje, że przepisy ustawy o drogach publicznych umożliwiają dokonywanie zmian kategorii dróg - procedury te zostały określone w art. 5, 6, 6a, 7 oraz art. 10 ust. 1-3 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. 22021 r.poz.736zpo2n.zm.). Zatem zmiany kategorii dróg, w przypadku, gdy lokalne władze samorządowe widzą taką konieczność, mogą być dokonane w trybie określonym w ustawie o drogach publicznych. Z informacji Ministerstwa Infrastruktury wynika, iż w niektórych przypadkach zainteresowane jednostki samorządu terytorialnego dochodzą do porozumienia i dokonują wspólnie weryfikacji sieci i zmian kategorii dróg publicznych we własnym zakresie.
Jak czytamy dalej art. 19 ust.4 ustawy o drogach publicznych przewiduje możliwości przekazywania zarządzania drogami publicznymi między zarządcami, w trybie porozumienia, regulującego w szczególności wzajemne rozliczenia finansów. Natomiast Minister Infrastruktury nie ma określonych w przepisach prawa możliwości formalnych porządkowania sieci dróg samorządowych. Zaś kryteria zaliczenia dróg publicznych do poszczególnych kategorii są określone w ustawie o drogach publicznych i nie budziły generalnie do chwili obecnej zastrzeżeń.
Resort wskazał również, że samorządy wszystkich szczebli powinny prezentować jednolite stanowisko w kwestii ewentualnych zmian ww. kryteriów zaliczenia dróg do poszczególnych kategorii dróg publicznych, natomiast przedstawiane w piśmie Związku Powiatów Polskich zagadnienie dotyczy tylko dróg powiatowych i przedstawia punkt widzenia powiatu.
Ponadto kompleksowe uporządkowanie sieci dróg publicznych rozumiane jako automatyczna zmiana kategorii z dróg powiatowych na gminne oznaczałoby systemową zmianę wielu ustaw, w tym przede wszystkim ustawy o drogach publicznych, ustawy o finansowaniu infrastruktury transportu lądowego, ustawy Prawo o ruchu drogowym, ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego i pociągałoby za sobą zmiany w zakresie finansowania zadań powiatów i gmin. W przypadku takiego automatyzmu konieczne byłoby przeniesienie puli środków od powiatów do gmin.
Ministerstwo Infrastruktury zadeklarowało jednak otwartość na ewentualne rozmowy w tej kwestii, z zastrzeżeniem, że jakiekolwiek zmiany w tym zakresie musiałyby zostać uzgodnione przez wszystkie szczeble jednostek samorządu terytorialnego.
Pełna treść listu dostępna jest w załączniku.
