Pytanie: Czy decyzja administracyjna ustalająca obowiązek zapłaty kosztów związanych z usuwaniem, przechowywaniem, oszacowaniem, sprzedażą lub zniszczeniem pojazdu usuniętego z drogi wydawana jest w każdym przypadku wydania dyspozycji usunięcia pojazdu, czy tylko w przypadku gdy pojazd nie zostanie odebrany i nastąpi przepadek pojazdu na rzecz powiatu?

 Odpowiedź: Decyzja, o której mowa w art. 130a ust. 10h zd. 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku – Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 z późn. zm.) wydawana jest jedynie w przypadku, gdy nastąpi przepadek pojazdu na rzecz powiatu?

Uzasadnienie: Choć art. 130a Prawa o ruchu drogowym w obecnym brzmieniu nie jest szczególnie fortunnie zredagowany, to jednak wszystkie trzy rodzaje wykładni zastosowane do jego ust. 10h dają zgodną i zawartą powyżej odpowiedź. I tak:

• wykładnia językowa: w art. 130a ust. 10h Prawa o ruchu drogowym mówi o decyzji dotyczącej kosztów – odpowiednio: usunięcia, przechowywania, oszacowania, sprzedaży lub zniszczenia pojazdu. Tymczasem – jak wskazuje art. 130a ust. 7 w związku z ust. 5c przywołanej ustawy – odebranie pojazdu z parkingu strzeżonego następuje po okazaniu dowodu uiszczenia opłaty za jego usunięcie i przechowywanie. Jak przekonuje nas art. 130a ust. 6 Prawa o ruchu drogowym pojęcia „opłaty” i „kosztu” nie są tożsame. Rada powiatu określa bowiem w drodze uchwały niezależnie wysokość opłat za usunięcie i przechowywanie pojazdu oraz wysokość kosztów związanych z rozpoczęciem procedury usuwania pojazdów. Co więcej – jak wskazuje zd. 1 przywołanego przepisu – uwzględnienie wysokości opłat ma nastąpić przy uwzględnieniu kosztów usuwania i przechowywania pojazdów, co oznacza że ustalone opłaty nie muszą być równe kosztom usuwania i przechowywania pojazdów. W konsekwencji przyjąć należy, że w przypadku odbioru pojazdu z parkingu strzeżonego właściciel (lub osoba uprawniona) jest zobowiązany uiścić opłatę wg stawek określonych w uchwale rady powiatu; w przypadku przepadku pojazdu na rzecz powiatu właściciel jest zobowiązany ponieść koszty w ich faktycznej wysokości. Decyzja, o której mowa w art. 130a ust. 10h dotyczy właśnie owych kosztów, nie zaś opłat. Co więcej – w art. 10h mowa jest o kosztach jakie powstały od momentu wydania dyspozycji usunięcia pojazdu do chwili zakończenia postępowania. W przypadku odebrania pojazdu żadne postępowanie nie jest wszczynane, co dodatkowo potwierdza ustaloną wykładnię;
• wykładnia systemowa: zgodnie z dyrektywą wykładni argumentum a rubrica przy interpretacji przepisu konieczne jest uwzględnienie miejsca, w którym został zamieszczony. Tymczasem ust. 10h w art. 130a Prawa o ruchu drogowym znalazł się w ciągu przepisów dotyczących postępowania z pojazdami nieodebranymi przez właściciela lub osobę uprawnioną (ust. 10 – 10a, 10c – 10g), w szczególności po regulacji dotyczącej wykonania orzeczenia sądu o przepadku pojazdu na rzecz powiatu (ust. 10f). Należy zatem przyjąć, iż ust. 10h dotyczy takiej właśnie sytuacji, a nie sytuacji, w której następuje odebranie pojazdu z parkingu strzeżonego. Co więcej –zgodnie z treścią ust. 10k decyzji nie wydaje się, jeżeli od uprawomocnienia się orzeczenia sądu o przepadku pojazdu upłynęło lat 5. Jednoznacznie sugeruje to powiązanie decyzji z orzeczeniem sądu o przepadku pojazdu, a ta następuje jedynie w przypadku nieodebrania pojazdu;
• wykładnia funkcjonalna: Decyzja administracyjna jest formą władczego rozstrzygnięcia o prawach i obowiązkach obywatela. Wydanie decyzji administracyjnej umożliwia obywatelowi ochronę jego interesu na drodze wniesienia środków prawnych. Możliwość taka jest niezbędna wówczas, gdy następuje ustalenie rzeczywistych kosztów usunięcia, przechowywania, oszacowania oraz sprzedaży lub zniszczenia pojazdu. Są one bowiem kwestią indywidualną, różniącą się od przypadku do przypadku. Dotyczy to zwłaszcza kosztów oszacowania oraz sprzedaży lub zniszczenia pojazdu – w przypadku kosztów usunięcia, czy przechowywania można bowiem subsydiarnie odwoływać się do zryczałtowanych wyliczeń stanowiących podstawę ustalenia przez radę powiatu wysokości opłat za owe czynności. W takim zatem przypadku wydanie decyzji administracyjnej jest uzasadnione. Nie ma natomiast funkcjonalnego uzasadnienia dla wydania decyzji administracyjnej w przypadku odebrania pojazdu przez właściciela lub osobę upoważnioną i to z dwóch przyczyn:

1. Wyliczenie opłat następuje wg obiektywnego algorytmu. Opłata końcowa stanowi bowiem sumę wysokości opłaty za usunięcie pojazdu i iloczynu liczby dni przechowywania pojazdu na parkingu strzeżonym i stawki dziennej opłaty za przechowywanie pojazdu. Opłata za usunięcie i przechowywanie pojazdu wynika z uchwały rady powiatu i może być (ewentualnie) podważana w trybie zaskarżania uchwał organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego. Z kolei liczba dni przechowywania pojazdu ma charakter faktu. Tym samym nie istnieje niebezpieczeństwo wymierzenia opłaty w nieuzasadnionej wysokości.
2. Co do zasady wydana decyzja administracyjna jest wykonalna wówczas, gdy stała się ostateczna w administracyjnym toku instancji. Wprowadzenie wymogu jej wydania w przypadku odbioru pojazdu prowadziłoby do licznych dysfunkcjonalności, np. konieczności odczekania z wydaniem pojazdu z parkingu strzeżonego 14 dni od dnia doręczenia decyzji, a więc w praktyce – 14 dni od pierwszego dnia, w którym właściciel (lub osoba uprawniona) był gotów pojazd odebrać. Oczywiście można wyobrazić sobie mechanizmy rozwiązania tego problemu – prowadziłyby one jednak do powstania kolejnych.

Nie ulega zatem wątpliwości, że z punktu widzenia funkcjonalnego nie jest uzasadnione wydawanie decyzji, o której mowa w art. 130a ust. 10h w sytuacji odbioru pojazdu z parkingu strzeżonego.

Z tych względów udzielono odpowiedzi jak na wstępie.