Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego nie pełnił dostatecznej kontroli rozliczania wsparcia, Minister oszczędnie korzystał z limitu środków na wsparcie finansowe (w latach 2020–2023 wypłacono ich niespełna połowę) i odmawiał zwiększenia puli środków, a PISF nie dokonywał zwrotu nadmiernie pobranych dotacji, do tego w ograniczonym zakresie sprawował kontrolę nad sposobem wykorzystania wsparcia finansowego przez przedsiębiorców.
Mimo wszystko środki publiczne w dziedzinie kinematografii wykorzystywano na ogół prawidłowo.
Minister prawidłowo wykonywał zadania określone w ustawie o kinematografii. Powoływał ekspertów opiniujących wnioski o dofinansowanie przedsięwzięć oraz wydawał i zmieniał akty wykonawcze, wykonując upoważnienia określone w ustawie. Zgodny z tą ostatnią oraz z rozporządzeniem w sprawie dofinansowania przedsięwzięć był też system wyboru dofinansowywanych przedsięwzięć w dziedzinie kinematografii.
Natomiast dokonana z dniem 1 stycznia 2022 r. zmiana rozporządzenia w sprawie kosztów kwalifikowalnych – wprowadzająca nowy zakres punktacji oraz nowe kryteria z nieostrymi określeniami – spowodowała, że test kwalifikacyjny nie spełniał funkcji określonej w art. 16 ust. 4 pkt 1 ustawy o produkcji audiowizualnej.
Na produkcję audiowizualną Minister przekazywał niedostateczne środki – w latach 2020–2023 wynosiły one po 108 000 tys. zł, a więc niespełna 50% kwot maksymalnego limitu wydatków określonego w ustawie o produkcji audiowizualnej. Minister był informowany o rosnącym zainteresowaniu przedsiębiorców tą formą wsparcia przez PISF, jednak odmawiał zwiększenia puli środków.
NIK w toku kontroli stwierdziła niegospodarność powstałą wskutek zwłoki, z jaką Minister podjął 23 maja 2019 r. decyzję w sprawie interpretacji jednego przepisu ustawy o kinematografii. Zwłoka ta wywołała konieczność naliczenia dodatkowych odsetek od kwoty stwierdzonej nadpłaty i dokonania z tego tytułu zapłaty 268,2 tys. zł ze środków publicznych na rzecz prywatnego nadawcy (TVN S.A.). Dopiero 12 sierpnia 2019 r. Dyrektor PISF własną decyzją stwierdził nadpłatę i jeszcze zapłacił 102,1 tys. zł z tytułu odsetek od zwróconej nadpłaty oraz nieuregulowania całości należności w jednym terminie.
PISF nierzetelnie poinformował Ministra o wykorzystaniu w 2020 r. i 2022 r. środków dotacji celowej przeznaczonej na wsparcie finansowe. Nie dokonał też korekty przedstawionych Ministrowi rozliczeń oraz nie dokonał zwrotu do budżetu państwa części dotacji w kwocie ponad 7 mln zł, która została pobrana w nadmiernej wysokości – w związku z rozwiązaniem umów o wsparcie finansowe z przedsiębiorcami – przeznaczając powyższe środki na inne projekty w ramach wsparcia produkcji audiowizualnej.
Ponadto w 73 przypadkach na skontrolowanych 115 Instytut nie dotrzymał terminu na weryfikację raportów złożonych przez przedsiębiorców po zakończeniu prac objętych wsparciem finansowym.
Objęci kontrolą beneficjenci na ogół prawidłowo wywiązywali się z zawartych z PISF umów o wsparcie finansowe oraz o udzielenie dofinansowania, przy czym pierwotne założenia tych umów (m.in. w zakresie terminów i kwot) były zmieniane.
Źródło: NIK
