Ustawa o finansowaniu oświaty w art. 36 przyznała organom dotującym prawo kontrolowania prawidłowości pobrania i wykorzystania dotacji przez szkoły i placówki niepubliczne.
Osoby upoważnione do przeprowadzenia kontroli mają prawo wstępu do przedszkoli, innych form wychowania przedszkolnego, szkół i placówek oraz wglądu do prowadzonej przez nie dokumentacji organizacyjnej, finansowej i dokumentacji przebiegu nauczania w związku z przekazaną dotacją, a w przypadku szkół niepublicznych, w których nie jest realizowany obowiązek szkolny lub obowiązek nauki - także do wglądu do list obecności oraz ich weryfikacji (ust. 2 art. 36 ustawy). Stosownie do art. 36 ust. 3 powołanej ustawy przedszkole, inna forma wychowania przedszkolnego, szkoła i placówka udostępnia dokumentację opisaną w zdaniu powyżej, oraz listy obecności w terminie 14 dni od dnia zwrócenia się przez osobę upoważnioną do przeprowadzenia kontroli o udostępnienie tej dokumentacji.
W przypadku utrudniania lub udaremniania przez szkołę niepubliczną w której nie jest realizowany obowiązek szkolny lub obowiązek nauki, niepubliczne placówki:
- oświatowo-wychowawcze, w tym szkolne schroniska młodzieżowe, umożliwiające rozwijanie zainteresowań i uzdolnień oraz korzystanie z różnych form wypoczynku i organizacji czasu wolnego;
- poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w tym poradnie specjalistyczne udzielające dzieciom, młodzieży, rodzicom i nauczycielom pomocy psychologiczno-pedagogicznej, a także pomocy uczniom w wyborze kierunku kształcenia i zawodu;
- placówki zapewniające opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania;
- biblioteki pedagogiczne,
lub przez organ prowadzący tę szkołę lub placówkę czynności kontrolnych, organ dotujący wzywa dyrektora tej szkoły lub placówki lub organ prowadzący tę szkołę lub placówkę do zaprzestania tych działań w wyznaczonym terminie (art. 36 ust. 6 ustawy). Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu organ dotujący wstrzymuje, w drodze decyzji administracyjnej, przekazywanie szkole lub niepublicznej placówce wymienionym powyżej dotacji do dnia umożliwienia przeprowadzenia w tej szkole lub placówce czynności kontrolnych (art. 36 ust. 7 ustawy).
Przepis powyższe mają na celu swoiste dyscyplinowanie szkół (i odpowiednio również placówek) niepublicznych i podmiotów prowadzących tak, aby nie utrudniały one ani nie udaremniały czynności kontrolnych, wymagających wstępu do szkoły (placówki) i wglądu do przechowywanej tam dokumentacji. Jeżeli organ kontrolny stwierdzi naruszenie art. 36 ust. 2 powyższej ustawy, organ dotujący najpierw wzywa do zaprzestania działań utrudniających lub uniemożliwiających czynności kontrolne w określonym terminie. Konsekwencją bezskutecznego upływu terminu jest wstrzymanie przekazywania dotacji (Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 23 maja 2019 r. I SA/Ke 42/19).
