W Republice Czeskiej obowiązkiem szkolnym są objęte wszystkie dzieci w wieku 6-15 lat. System kształcenia obejmuje 5-letnią szkołę podstawową, 4-letnią niższą szkołę średnią (gimnazja) oraz 4-letnią wyższą szkołę średnią (technika, szkoły zawodowe, szkoły integracyjne). Działają bezpłatne szkoły państwowe oraz szkoły prywatne i społeczne.
Administracja szkolna stanowi część administracji ogólnej, w której wyodrębnia się szczebel centralny, regionalny (obecnie istnieje 14 regionów) i gminny. Regiony mają szeroką autonomię. Ministerstwo Edukacji, Młodzieży i Sportu odpowiada za zintegrowaną politykę edukacyjną państwa, opracowując długoterminowe strategie kształcenia i rozwoju systemu edukacji, które są przedstawiane rządowi co cztery lata. W zakresie szkolnictwa wyższego, długoterminowe plany są obecnie sformułowane na lata 2011-2015, oraz są aktualizowane każdego roku.
Władze regionalne, odpowiadające za oświatę na swym terenie, opracowują co cztery lata - zgodnie z celami ogólnokrajowymi - długoterminowe strategie dla swego regionu, oraz zakładają i prowadzą szkoły średnie II stopnia i wyższe szkoły zawodowe. Gminy odpowiadają za zapewnienie warunków dla kształcenia obowiązkowego, w związku z czym ustanawiają one i prowadzą szkoły powszechne.
Szkoły są finansowane z dwóch źródeł: koszty inwestycyjne i bieżące pokrywają organy założycielskie (regiony i gminy z budżetów regionalnych/gminnych), koszty związane z kształceniem (wynagrodzenia i pomoce dydaktyczne) są przyznawane z budżetu centralnego przez Ministerstwo Edukacji Młodzieży i Sportu za pośrednictwem administracji regionalnej. Finansowanie odbywa się zgodnie z zasadą wydatków na 1 osobę.
Edukacja przedszkolna nie jest obowiązkowa, jednak do przedszkoli uczęszcza około 84% grupy wiekowej od 3 do 6 lat, z czego 91% w roku poprzedzającym rozpoczęcie nauki w szkole podstawowej.
Uczęszczanie do szkoły jest obowiązkowe przez dziewięć lat, na ogół w wieku od 6 do 15 lat. Wszyscy uczniowie rozpoczynają naukę w jednolitej szkole powszechnej, aw drugim etapie mogą uczęszczać do gimnazjum- ogólnokształcącej szkoły średniej - lub do ośmioletniego konserwatorium tanecznego.
Uczniowie mogą przejść z jednolitej szkoły powszechnej po ukończeniu V klasy do ośmioletniego gimnazjum lub po ukończeniu VII klasy do sześcioletniego gimnazjum, pod warunkiem zdania egzaminu wstępnego, ustalonego przez dyrektora szkoły. Rekrutacja do konserwatoriów odbywa się na podstawie egzaminu wstępnego sprawdzającego konkretne umiejętności kandydatów. W ośmioletnich konserwatoriach tanecznych szkolnictwo obowiązkowe kończy zaledwie 0,07% uczniów w wieku 11-15 lat.
Rok szkolny rozpoczyna się 1 września, a kończy 31 sierpnia następnego roku. Lekcje trwają 45 minut i są prowadzone przez pięć dni w tygodniu. Tygodniowy wymiar zajęć wynosi 18-26 godzin lekcyjnych w I etapie i 28-32 w II etapie (liczba godzin lekcyjnych wzrasta stopniowo). Minimalna liczba uczniów w klasie wynosi 17, a maksymalna - 30. Ogólne zasady oceniania wyników nauki poszczególnych uczniów są określone przez Ustawę o edukacji. Zasady oceniania uczniów są określane przez szkoły w Kodeksie Szkoły, z uszanowaniem stopnia i postawy programowej MEMS. Nauczyciele prowadzą ciągłą ocenę, używając do tego przeważnie pięciopunktowej skali. Wyniki ciągłej oceny są podsumowane w raporcie pod koniec każdego semestru. Zgodnie ze stopniem MEMS, w raporcie może zostać użyta pięciostopniowa skala, ocena ustna lub kombinacja obu tych metod. W czeskich szkołach wdrażane są Standardy Kształcenia Podstawowego. Określają one minimalny poziom wiedzy i umiejętności, które uczniowie powinni zdobyć pod koniec pierwszego etapu (5. klasa) oraz drugiego etapu (9. klasa) kształcenia w jednolitej szkole podstawowej. Standardy powinny stanowić podstawę dla ogólnokrajowych testów efektów uczenia się, wprowadzenie których planowane jest w 2013 r.
Po ukończeniu kształcenia obowiązkowego młodzież może wybrać szkołę średnią zakończoną egzaminem maturalnym lub szkołę średnią pozwalająca na zdobycie certyfikatu praktyk zawodowych
Bardziej szczegółowe informacje o systemach edukacji w Europie można znaleźć w prowadzonej przez EURYDICE bazie danych EURYBASE.
Źródło: www.eurydice.org
