Grupa posłów przygotowała zmiany w ustawach o ochotniczych strażach pożarnych i ochronie przeciwpożarowej.

Proponowane nowelizacje mają polegać na zmianie brzmienia przepisu dotyczącego katalogu zadań OSP oraz przekształceniu systemu finansowania straży.

Poszerzenie i uelastycznienie katalogu zadań OSP

Projekt zakłada nowelizację ustawy o ochotniczych strażach pożarnych poprzez zmianę wstępu do art. 3 na następującą treść:

„Do zadań ochotniczych straży pożarnych należy w szczególności podejmowanie działań w celu ochrony życia, zdrowia, mienia lub środowiska przez:”

Chodzi tu o dodanie określenia „w szczególności” by nie powodować, że katalog z ustawy jest katalogiem zamkniętym. Ponadto, projektodawcy proponują dodać w tym samym artykule punkt 4a jako zadanie OSP: „zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia”.

Jak tłumaczą posłowie, obecnie zamknięty katalog zadań powoduje kwestionowanie niektórych celów działalności wpisywanych np. do statutów OSP jako stowarzyszeń. Ma to prowadzić w praktyce do wątpliwości czy OSP mogą prowadzić jakąkolwiek działalność wykraczającą poza wymienione w art. 3 pozycje. Zdaniem projektodawców, to dosyć niebezpieczna sytuacja formalnie, wobec czego należy zapobiec takiemu przekształceniu przepisu.

Zmiana systemu finansowania OSP

Od 2017 r. zakłady ubezpieczeń są obowiązane przekazywać Komendantowi Głównemu Państwowej Straży Pożarnej 10% sumy wpływów uzyskanych z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia od ognia na uzasadnione potrzeby jednostek ochrony przeciwpożarowej (art. 38 ustawy o ochronie przeciwpożarowej). Następnie, środki te Komendant rozdziela w połowie między OSP i inne jednostki przeciwpożarowe. Zdaniem posłów spowodowało to polityczną centralizację rozdziału środków i chcą przywrócenia systemu sprzed zmian dokonanych przez poprzedni rząd. Projektodawcy uważają, że obecny system uderzył w konstytucyjne wartości i funkcjonowanie organizacyjne ochotniczych straży przez pozbawienie Związku OSP kontroli nad rozdziałem środków. 

Zgodnie z założeniem, przekazywane od ubezpieczycieli 10% środków z ubezpieczenia od ognia ma trafiać od razu w 50% do Komendanta Głównego PSP i w 50% do Zarządu Głównego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych. Środki mają być przeznaczane na określone cele związane z ochroną przeciwpożarową, a nie „uzasadnione potrzeby jednostek ochrony przeciwpożarowej”. Jest to zmiana mająca obiektywizować rozdział środków. Ma to wzmocnić samorządność i zasadę pomocniczości, która przejawia się w funkcjonowaniu ochotniczych straży pożarnych. Celem jest też zwiększenie racjonalności gospodarowania środkami, przy zachowaniu większego społecznego nadzoru nad procesem podziału pieniędzy oraz ponowne włączenie strażaków OSP spoza krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego do finansowania.

Projekt znajduje się w lasce marszałkowskiej pod oznaczeniem SH-020-190/24.