Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy - Karta Nauczyciela organ prowadzący szkołę może nałożyć na nauczyciela obowiązek podjęcia pracy w innej szkole lub szkołach i na tym samym lub - za jego zgodą - na innym stanowisku, w celu uzupełnienia tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych w wymiarze nie większym niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć. W wypadku niewyrażenia zgody, nauczyciel otrzymuje wynagrodzenie za część obowiązkowego wymiaru zajęć.
Przepis ten poddaje nauczyciela szczególnym dyspozycjom przełożonych w sytuacji, gdy w szkole, w której jest zatrudniony, nie ma możliwości przydzielenia mu obowiązującego wymiaru zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych. Może być wówczas zobowiązany do pracy w innej szkole w celu uzupełnienia tego wymiaru zajęć. Zauważyć należy, iż przepis ten wprawdzie używa sformułowania „obowiązek podjęcia pracy”, to jednak nie oznacza to nawiązania drugiego, odrębnego stosunku pracy. Jest to rodzaj swoistej delegacji służbowej. Między nauczycielem a szkołą, w której uzupełnia on wymiar zajęć, nie powstaje stosunek pracy. Przez cały czas uzupełniania zajęć nauczyciel pozostaje wyłącznie pracownikiem dotychczasowej szkoły i to na pełnym etacie. Wynika to jednoznacznie ze zdania ostatniego art. 22 ust. 1 ustawy, że gdyby nie wyraził on zgody na uzupełnienie, to otrzymywałby wynagrodzenie jedynie za odpowiednią część etatu. Celem tego przepisu jest zatem stworzenie możliwości dalszego zatrudniania nauczyciela w szkole, w sytuacji, gdy nie ma w niej wystarczającej liczby godzin zajęć, których realizację można powierzyć nauczycielowi w ramach obowiązującego go wymiaru pensum. Uzupełnianie pozostałej części pensum może odbywać się w jednej szkole lub w kilku szkołach, jeżeli tylko w ten sposób można zapewnić realizację przez nauczyciela pełnego pensum. Uzupełnianie pensum jest instytucją szczególną, występującą w stosunkach pracy nauczycieli i nieregulowaną przepisami Kodeksu pracy.
Nauczyciel zobowiązany przez organ prowadzący szkołę (wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, starostę, marszałka województwa) do prowadzenia zajęć w innej szkole lub szkołach, pozostaje zatrudniony w dotychczasowym miejscu pracy, w pełnym wymiarze zajęć, gdyż szkoła (szkoły), w której nauczyciel uzupełnia pensum, nie nawiązuje z nim odrębnego stosunku pracy. Uzupełnianie odbywa się wyłącznie do pełnego wymiaru pensum nauczyciela. Nauczyciel w szkole (szkołach), w której uzupełnia pensum, nie może mieć przydzielonych godzin ponadwymiarowych. Jeżeli szkoła ta chce powierzyć nauczycielowi realizację zajęć w wymiarze przekraczającym liczbę godzin koniecznych do uzupełnienia pensum, zawiera z nauczycielem odrębny stosunek pracy na liczbę godzin ponad pensum.
Analiza powyższych przepisów prowadzi także do wniosku, że powierzenie stanowiska dyrektora w trybie art. 36a ust. 5 cyt. ustawy o systemie oświaty może dotyczyć tylko nauczyciela zatrudnionego w tej szkole. Przyjęcie odmiennego stanowiska prowadziłoby bowiem do sytuacji, w której nauczyciel uzupełniający pensum w danej szkole, lecz zatrudniony w innej szkole, a któremu powierzono stanowisko dyrektora szkoły, pozostawałby w zależności służbowej od dyrektora tej innej szkoły. Jest to sytuacja niedopuszczalna, gdyż kierowanie działalnością szkoły wymaga znacznego zakresu swobody działania. Działanie osoby pełniącej funkcję dyrektora szkoły, nie może być natomiast krępowane przez zależność służbową od innego dyrektora szkoły.
Żródło: Orzecznictwo NSA
