W omawianej sprawie zdecydowano o przeprowadzeniu referendum gminnego ustalając następującą treść pytania referendalnego: „Czy Rada Miejska powinna uchwalić zmianę miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w wersji będącej przedmiotem obrad Rady na sesji w grudniu 2020 r.?”. W ocenie organu nadzoru wskazana uchwała była niezgodna z prawem w zakresie pytania referendalnego, a tym samym przedmiotu tego referendum. Ocenę tę w całości podzielił WSA w Poznaniu. Dlaczego?
Sąd przypomniał o tym, że na mocy art. 2 ust. 1 ustawy o referendum lokalnym, w referendum lokalnym mieszkańcy jednostki samorządu terytorialnego jako członkowie wspólnoty samorządowej wyrażają w drodze głosowania swoją wolę w sprawie odwołania organu stanowiącego tej jednostki (pkt 1), co do sposobu rozstrzygania sprawy dotyczącej tej wspólnoty, mieszczącej się w zakresie zadań i kompetencji organów danej jednostki (pkt 2) oraz w innych istotnych sprawach, dotyczących społecznych, gospodarczych lub kulturowych więzi łączących tę wspólnotę (pkt 3). WSA wskazał jednak, że jak już wskazywano w orzecznictwie sądowoadministracyjnym, wyznaczone w powołanym przepisie ramy ogólnej kompetencji organów samorządowych, przez swą jedynie pozorną jednoznaczność, budzą szereg wątpliwości. WSA zauważył, że przyjęcie literalnej wykładni tego przepisu oznaczałoby, iż przedmiotem referendum lokalnego może stać się każda sprawa mieszcząca się w zakresie zadań i kompetencji organów danej jednostki samorządowej. Pozwoliłoby to na przyjęcie wniosku, że referendum lokalne jest normalnym sposobem sprawowania władzy oraz administrowania sprawami lokalnymi, a zatem stać się może podstawową i stałą formą sprawowania władzy, co podważałoby sens powoływania organów stanowiących i wykonawczych (por. wyrok NSA z dnia 20 marca 2014 r., sygn. akt II OSK 344/14) – ocenił WSA.
Ponadto Sąd (za organem nadzoru) zauważył, że co prawda sprawa dotycząca uchwalenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego mieści się w zakresie zadań własnych gminy określonych w art. 7 ustawy o samorządzie gminnym, lecz jednak konkretyzacja zadania związanego ze sprawami ładu przestrzennego następuje w przepisach ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, która określa w szczególności instrumenty prawne służące wykonaniu tych zadań. Do wyłącznej kompetencji rady gminy w tym zakresie należy więc podejmowanie uchwały o przystąpieniu do sporządzania studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego gminy, uchwały o przyjęciu tegoż studium, uchwały o przystąpieniu do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz uchwały o uchwaleniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego – podkreślił WSA. W ocenie Wojewódzkiego Sądu posiadane przez gminę władztwo planistyczne jest nie tylko uprawnieniem gminy do kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej na swoim terenie, ale jest również jej obowiązkiem.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 23 lipca 2021 r., II SA/Po 243/21
Źródło: CBOSA
