Regionalna Izba Obrachunkowa przedstawiła interpretację, zgodnie z którą powiat nie powinien przeznaczać środków z rezerwy kryzysowej na zakup zbóż dla poszkodowanych pogodą rolników.
Na terenie jednego z powiatów rolników dotknęły gwałtowne, niekorzystne zjawiska atmosferyczne - nawalny deszcz i gradobicie, które wyrządziły całkowite i nieodwracalne straty w uprawach rolnych. Na obszarze kilku tysięcy hektarów zniszczone zostały uprawy zbóż, kukurydzy, rzepaku i roślin motylkowych. Sytuacja ta mogła spowodować utratę płynności finansowej u wielu rolników, co przełoży się na niewykonanie niezbędnych zabiegów uprawowych oraz brak środków finansowych na zakup materiału siewnego, nawozów oraz środków ochrony roślin.
W związku z powyższym, powiat zapytał Regionalną Izbę Obrachunkową czy istnieje możliwość użycia środków z rezerwy na zarządzanie kryzysowe i udzielania dla poszczególnych gmin z terenu powiatu pomocy finansowej w formie dotacji celowej na pokrycie wydatków dotyczących zakupu zboża dla poszkodowanych rolników jako materiału do zasiewu w dziale 754 – Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa, w rozdziale 75421 – Zarządzanie kryzysowe, w paragrafie 2710 – Dotacja celowa na pomoc finansową udzielaną między jednostkami samorządu terytorialnego na dofinansowanie własnych zadań bieżących? Poprzez interpretację art. 2 ustawy o zarządzaniu kryzysowym powiat przychylał się do takiego rozwiązania.
RIO odniosła się jednak do takiego pomysłu sceptycznie. W odpowiedzi na wystąpienie powiatu przypomniano, że środki z rezerwy budżetu jednostki samorządu terytorialnego na zadania z zakresu zarządzania kryzysowego - jako środki rezerwy celowej tworzonej na podstawie art. 26 ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym nie mogą być przeznaczane na inne cele niż zarządzanie kryzysowe.
„Istota rezerwy na zarządzanie kryzysowe jest związana z wydatkami nieprzewidzianymi, nieplanowanymi, które mogą powstać w sytuacji kryzysowej, wpływającej negatywnie na poziom bezpieczeństwa ludzi, mienia w znacznych rozmiarach. Zarządzanie kryzysowe polega m.in. na usuwaniu skutków sytuacji kryzysowych, co oznacza, że z rezerwy na ten cel można dokonywać wydatków na podstawie okoliczności w zaistniałym stanie faktycznym, wymagających szczególnych działań. Zarządzanie kryzysowe obejmuje działania odpowiednie do rozwoju sytuacji będącej następstwem zagrożenia, mające zarówno charakter prewencyjny, organizatorski jak i porządkowy. W takim też kontekście należy rozpatrywać zadania polegające na usuwaniu skutków zagrożeń na danym terenie, o których mowa w art. 19 ust. 2 pkt 1 ustawy o zarządzaniu kryzysowym. Nie chodzi w tym przepisie o usuwanie jakichkolwiek zagrożeń, lecz zagrożeń objętych systemem zarządzania kryzysowego.” – piszą urzędnicy izby w swoim piśmie.
Dlatego, ich zdaniem, zakup zboża nie wpisuje się w takie działania. Choć okoliczności faktyczne jakie wystąpiły w związku z nawałnicą, deszczem i gradobiciem pozwalają uznać, że mogła zaistnieć sytuacja kryzysowa mająca negatywny wpływ na poziom bezpieczeństwa ludzi oraz mienia w znacznych rozmiarach, to zakup zboża dla poszkodowanych rolników jako materiału do zasiewu nie może być uznany za wydatki podlegające pokryciu z rezerwy celowej na zarządzanie kryzysowe. Pomoc dla rolników w tym zakresie przewidują bowiem inne przepisy, a środki mogą pochodzić np. z budżetu państwa. Zakup zboża do zasiewu nie spełnia więc w ocenie RIO warunków do uznania tego za systemowe działanie związane z zarządzaniem kryzysowym.
Opracowano na podstawie: pismo Regionalnej Izby Obrachunkowej w Kielcach z dnia 6 września 2024 r. (opubl. 16 września 2024 r.) znak WI.54.44.2024.
