Ustawa o scalaniu i wymianie gruntów przewiduje w art. 6 procedurę na wypadek rozsiania gruntów podlegających scaleniu lub wymianie w kilku gminach. W jaki sposób wyznacza się odpowiedzialnego za to postępowanie starostę?

Problemu nie ma, gdy obszar scaleniowy lub wymieniane grunty znajdują się na terytorium kilku gmin, ale nadal w jednym powiecie. Zgodnie z art. 3 przywołanej ustawy prowadzącym postępowanie jest starosta. Oznacza to działanie w ramach swojej właściwości miejscowej, zgodnie z ogólnymi zasadami systemowymi.

Co jednak, jeśli gminy te znajdują się po różnych stronach granic powiatu? Wtedy obowiązują reguły z art. 6 ustawy.

W takiej sytuacji, należy ustalić na terenie działania którego starosty znajdzie się w postępowaniu więcej jego uczestników, a więc stron. Liczy się tutaj liczba podmiotów (osób fizycznych, prawnych lub innych jednostek, które spełniają wymagania definicyjne z ustawy), a nie powierzchnia należących do nich gruntów lub liczba gospodarstw rolnych. Starosta, który rozpatruje wniosek o scalenie (wymianę) powinien ustalić to we współpracy ze starostą (starostami), w powiecie którego również znajdują się grunty poddawane komasacji. Postępowanie przejmie ten, u którego takich podmiotów będzie więcej.

Ustawa przewidziała też sytuację, gdy liczba uczestników będzie taka sama u wszystkich ewentualnie branych pod uwagę starostów. Wtedy ma decydować powierzchnia poddawana scalaniu/wymianie – niezależnie do ilu uczestników należą przedmiotowe grunty w tej większej części. Większy areał z części scaleniowej w danym powiecie zdecyduje wtedy o prowadzeniu sprawy przez starostę z tego terenu.

Ustawodawca nie wskazał co w przypadku bardzo mało prawdopodobnej, ale możli­wej teoretycznie sytuacji, gdy obszary gruntów też są jednakowe. Systematyka działania organów i logika życiowa wskazuje jednak, że postępowanie powinien przeprowadzić starosta, do którego trafił wniosek o jego wszczęcie. To on bowiem podejmował już działania ustalające, to on został niejako wy­brany przez uczestników, wreszcie to on posiada już listę stron i podstawowe informacje potrzebne do określenia granic i powierzchni obszarów poddanych procedurze, które trzeba opisać w postanowieniu o wszczęciu postępowania.

Jeśli starosta, do którego trafił wniosek, okaże się ostatecznie niewłaściwy, powinien przekazać podanie (podania) wraz z niezbędną dokumentacją do właściwego organu. Robi to zgodnie z zasadami ogólnymi, wynikającymi z art. 65 KPA.

Podstawa prawna: art. 6 ustawy z dnia 26 marca 1982 r. o scalaniu i wymianie gruntów

Zachęcamy do zapoznania się z publikacją Związku Powiatów Polskich „Scalanie i wymiana gruntów w pytaniach i odpowiedziach”, w którym zawarto odpowiedzi na to i inne pytania dotyczące postępowań scaleniowych i wymiennych z ustawy z dnia 26 marca 1982 r. o scalaniu i wymianie gruntów. Szczegóły na stronie ZPP.