NSA po rozpoznaniu wniosku Wójta Gminy o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy Wójtem Gminy, a Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków przez wskazanie organu właściwego w sprawie kary pieniężnej za usunięcie drzew, postanowił wskazać Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków jako organ właściwy w sprawie. NSA wyjaśnił, że zgodnie z art. 83a ust. 1 ustawy o ochronie przyrody, zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości wydaje wójt, a w przypadku, gdy zezwolenie dotyczy usunięcie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków – wojewódzki konserwator zabytków.
Pismem Wójt Gminy wniósł o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego przez wskazanie odpowiedniego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, jako organu właściwego w sprawie nałożenia kary pieniężnej za usunięcie 48 szt. drzew rosnących na terenie założenia pałacowo-parkowego wpisanego do rejestru zabytków.
Zgodnie z art. 36 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków wymaga prowadzenie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru, w tym prac polegających na usunięciu drzewa lub krzewu z nieruchomości lub jej części będącej wpisanym do rejestru parkiem, ogrodem lub inną formą zaprojektowanej zieleni. Z kolei stosownie do art. 107d ust. 1 powołanej ustawy, kto bez pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków podejmuje działania, o których mowa w art. 36 ust. 1 pkt 1-5 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, podlega karze pieniężnej w wysokości od 500 do 500 000 zł, zaś w myśl art. 107d ust. 5 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, karę pieniężną, o której mowa m.in. w art. 107d ust. 1 cyt. ustawy, nakłada w drodze decyzji organ ochrony zabytków, który wydał pozwolenie bądź był właściwy do wydania pozwolenia.
Z cytowanych przepisów wynika, że wojewódzki konserwator zabytków jest właściwy w sprawie nałożenia kary pieniężnej za usunięcie drzew bez pozwolenia jedynie, gdy wymagane było pozwolenie na usunięcie drzew, o którym mowa w art. 36 ust. 1 pkt 1 ustawy, czyli wówczas, gdy drzewa zostały usunięte z nieruchomości lub jej części będącej wpisanym do rejestru parkiem, ogrodem lub inną formą zaprojektowanej zieleni.
Mając na uwadze wskazany sposób wykładni przepisów prawa wskazać należy, że w toku sporu kompetencyjnego podnoszono, że drzewa usunięto z parku wpisanego do rejestru zabytków decyzją z 3 sierpnia 1981 r., wchodzącego w skład założenia pałacowo-parkowego wpisanego do rejestru zabytków (decyzja z 9 czerwca 1992 r.). Oznacza to, że organem właściwym w sprawie wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej jest Wojewódzki Konserwator Zabytków.
Postanowienie NSA z 29 marca 2022 r. sygn. III OW 87/21
