Bycie częścią stowarzyszenia to nie tylko przywilej, ale przede wszystkim szansa na rozwój i poszerzenie horyzontów – mówi Starosta Powiatu Tureckiego Jan Smak.
Panie Starosto, miesiąc temu Powiat Turecki dołączył do Związku Powiatów Polskich, stając się jednym z jego najmłodszych członków. Co przyciągnęło Powiat do ZPP?
Przede wszystkim zapewnienie możliwości rozwoju oraz współpracy na płaszczyźnie informacyjnej, konsultacyjnej, organizacyjnej i szkoleniowej, służących wsparciu funkcjonowania powiatu, oraz przestrzeni zwiększającej wpływ na procesy legislacyjne dotyczące wspólnych celów.
Bycie częścią stowarzyszenia to nie tylko przywilej, ale przede wszystkim szansa na rozwój i poszerzenie horyzontów.
Czego oczekuje Powiat Turecki wobec członkostwa w ZPP?
Oczekujemy reprezentacji Powiatu na forum ogólnopaństwowym i międzynarodowym. W tak doborowym gronie chcemy wymieniać doświadczenia w zakresie zadań własnych powiatu, ale i zleconych z zakresu administracji rządowej. Liczymy na współdziałanie z organami administracji publicznej, stowarzyszeniami i innymi organizacjami społecznymi oraz środowiskiem naukowym. Jako aktywni członkowie organizacji chcemy wspólnie nawiązywać kontakty zagraniczne wraz z wymianą doświadczeń na gruncie kulturalnym, naukowym, edukacyjnym i rozwiązań systemowych. Związek Powiatów Polskich odgrywa ważną rolę w reprezentowaniu interesów powiatów i lobbowaniu na rzecz korzystnych zmian.
Za jakimi korzystnymi zmianami powinien lobbować Związek Pana zdaniem?
Jednym z kluczowych obszarów, które wymagają zmian, jest finansowanie działalności powiatów. Powiaty często borykają się z niewystarczającymi środkami na realizację swoich zadań. ZPP powinien lobbować na rzecz uruchomienia programów dotacyjnych skierowanych wyłącznie do powiatów i na zadania powiatowe (przede wszystkim projekty inwestycyjne), zwiększenia subwencji ogólnej dla powiatów, zwiększenia udziału powiatów w podatkach lokalnych, takich jak podatek dochodowy od osób fizycznych i prawnych czy za zmianą systemu finansowania szpitali powiatowych.
Kluczowe dla rozwoju regionalnego są także inwestycje w infrastrukturę transportową. Powiaty powinny dążyć do modernizacji dróg powiatowych i poprawy ich jakości, do rozwoju transportu publicznego w regionach wiejskich, aby zwiększyć dostępność i mobilność mieszkańców i zlikwidować wykluczenie komunikacyjne, a także do współpracy w celu pozyskiwania funduszy na projekty infrastrukturalne.
Powiaty powinny ponadto aktywnie działać na rzecz ochrony środowiska i promowania zrównoważonego rozwoju poprzez wsparcie inicjatyw ekologicznych, takich jak projekty odnawialnych źródeł energii, ochronę terenów zielonych i promocję ekologicznego stylu życia, redukcję emisji zanieczyszczeń oraz promowanie działań na rzecz poprawy jakości powietrza.
Także inwestycje w edukację i kulturę poprzez poprawę jakości edukacji, modernizację szkół i dostęp do nowoczesnych technologii, wspieranie inicjatyw kulturalnych, które promują lokalną tożsamość i tradycje są kluczowe dla rozwoju społecznego.
Kolejnym priorytetem jest zdrowie mieszkańców. Dlatego powiaty powinny zwiększyć dostępność usług medycznych wraz z ich finansowaniem, promować zdrowy styl życia i profilaktykę zdrowotną, rozwijać usługi opieki społecznej dla osób starszych i niepełnosprawnych.
Wreszcie, należy wspomnieć o zwiększeniu wynagrodzeń i poprawie warunków pracy pracowników samorządowych. Obecnie stawki w wielu jednostkach nie nadążają za rynkiem prywatnym, co utrudnia przyciąganie i utrzymanie wykwalifikowanej kadry, zwłaszcza w obszarach kluczowych dla powiatu. Należy zabiegać o wsparcie ze strony państwa w postaci odpowiednich subwencji lub funduszy, które umożliwią powiatom utrzymanie kompetentnej kadry i sprawną realizację programów.
Przez aktywne działania i lobbing w tych obszarach, ZPP może przyczynić się do znaczącej poprawy jakości życia mieszkańców powiatów.
Parafrazując słynne zdanie Johna F. Kennedy’ego, nie pytaj co ZPP może zrobić dla Ciebie, zapytaj co Ty możesz zrobić dla ZPP. A już zupełnie poważnie, jaką wartość wnosi do organizacji Powiat Turecki?
Jestem przekonany, że dzięki swojemu unikalnemu doświadczeniu i zasobom lokalnym nasz powiat ma wiele do zaoferowania Związkowi Powiatów Polskich.
Oto kilka potencjalnych obszarów, w których nasz Powiat mógłby wnieść wartość dodaną: doświadczenia w zakresie współpracy z lokalnymi przedsiębiorcami oraz wdrażania projektów wspierających rozwój edukacji zawodowej i rynku pracy – od lat stawiamy na łączenie edukacji z potrzebami lokalnego rynku, co przynosi wymierne efekty w postaci lepszego dopasowania kompetencji mieszkańców do oczekiwań pracodawców; programy edukacyjne, czyli współpraca z lokalnymi szkołami w celu wprowadzenia programów edukacyjnych, które promują naukę poprzez doświadczenie; współpraca w organach decyzyjnych poprzez zaangażowanie w komisje lub grupy robocze, aktywne uczestnictwo w wymianie doświadczeń między samorządami, gdzie można podzielić się wiedzą na temat lokalnego zarządzania, strategii rozwoju i komunikacji z mieszkańcami; współpraca na rożnych płaszczyznach, w tym z delegowaniem przedstawicieli do innych organizacji i instytucji; dzielenie się doświadczeniem w zakresie zarządzania projektami, współpracy z instytucjami samorządowymi, wojskowymi i społecznymi, np. w realizacji projektów edukacyjnych o tematyce obywatelskiej oraz działania integrujące młodzież i środowiska lokalne; promocja odnawialnych źródeł energii z uwagi na lokalizację w części Wschodniej Wielkopolski poprzez zachęcanie do inwestycji w panele słoneczne i farmy wiatrowe – Powiat Turecki z powodzeniem przeszedł transformację energetyczną, kończąc działalność elektrowni węglowej oraz kopalni węgla brunatnego. To historyczny krok w stronę czystszego środowiska i nowoczesnej gospodarki. W miejsce przemysłu opartego na węglu, postawiliśmy na odnawialne źródła energii – na terenie powiatu powstały liczne instalacje fotowoltaiczne oraz farma wiatrowa.
Mamy pomysł zainicjować prowadzenie platformy wymiany dobrych praktyk między powiatami w zakresie edukacji zawodowej, bezpieczeństwa młodzieży, szerzenia działań patriotycznych i kulturowych oraz współpracy z pracodawcami.
Jakie sukcesy udało się osiągnąć Powiatowi w ostatnim czasie?
Sukcesy Powiatu Tureckiego są różnorodne i dotyczą wielu aspektów życia społecznego, gospodarczego oraz infrastrukturalnego.
W ciągu ostatnich dziesięciu lat wybudowaliśmy, przebudowaliśmy i wyremontowaliśmy około 100 km dróg. Realizowaliśmy projekty w zakresie edukacji i kultury pn.: „Nowoczesne technologie w kształceniu zawodowym elementem rozwoju gospodarczego obszaru funkcjonalnego powiatów tureckiego i kolskiego”, „Edukacja w Powiecie Tureckim oparta na innowacji”, „Innowacyjne i kreatywne kształcenie młodzieży w powiecie tureckim”, „Cyfrowa szkoła Wielkopolsk@ 2020”, „Aktywna Tablica”, „Edukacja Ekologiczna, w zakresie doposażenia pracowni dydaktycznych”, „Kierunek kształcenie dualne przyszłością powiatu tureckiego – Edycja II”, „Cyfrowa Wielkopolsk@ 2023- edycja II”, „Aktywna szkoła”, „Aktywni Obywatele w Cyfrowym Świecie”, „Remont zaplecza sportowego: remont Sali sportowej przy budynku A oraz remont boiska sportowego „Orlik” w Zespole Szkół Technicznych, Program „Erasmus+”. Dokonaliśmy poprawy infrastruktury. Tu mogę wymienić budowę sali gimnastycznej, termomodernizację budynku A, modernizację boiska i budowę bieżni w I Liceum Ogólnokształcącym w Turku, modernizację stadionu w ZSR CKP w Kaczkach Średnich, budowę budynku Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej i Starostwa Powiatowego w Turku. Zapewniliśmy też wsparcie społeczne m.in. poprzez realizację projektu „Droga do zatrudnienia po węglu”, zwiększanie dostępności architektonicznej, cyfrowej i informacyjno-komunikacyjnej dla osób ze specjalnymi potrzebami czy realizację Powiatowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego.
Z jakimi wyzwaniami Powiat nadal musi się mierzyć?
Podobnie jak wiele innych regionów w Polsce, tak i nasz Powiat staje przed różnymi wyzwaniami i trudnościami, które wpływają na jego rozwój społeczno-gospodarczy.
Mierzymy się między innymi z trudną sytuacją finansową szpitala SP ZOZ w Turku, która nie jest całkowicie zależna od powiatu, ale również od systemowych rozwiązań ogólnokrajowych czy z problemem demograficznym – starzejącym się społeczeństwem i migracją młodzieży do dużych miast, co prowadzi do depopulacji i zubożenia regionu. Kolejnymi wyzwaniami są: konieczność wspierania lokalnych przedsiębiorców i przyciągania inwestycji zewnętrznych w celu pobudzenia gospodarki lokalnej; modernizacja sieci drogowej, usprawniającej komunikację wewnętrzną i zewnętrzną oraz wspierającą rozwój gospodarczy; zapewnienie dostępnego i efektywnego transportu publicznego dla mieszkańców, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach; a także problemy kadrowe spowodowane niskim poziomem zarobków pracowników samorządowych. Zadania realizowane przez powiat wymagają kompetencji i odpowiedzialności a to winno przekładać się na zarobki. Specjaliści i eksperci muszą być lepiej wynagradzani. Wyzwaniem pozostaje utrzymanie wysokiego poziomu usług publicznych w obliczu rosnących kosztów funkcjonowania samorządów i ograniczonych środków zewnętrznych. Wreszcie, problemem jest dezorganizujący pracę administracji oświatowej – samorządów, szkół i innych placówek oświatowych – sposób wprowadzania zmian i "reform" w edukacji szkolnej. Brak jest zrozumienia i uznania dla terminów funkcjonowania oświaty, zasad przepływu środków i realizacji zadań między ministerstwem a jednostkami samorządowymi oraz przepisów prawnych regulujących obszar oświaty samorządowej.
A z najnowszych wyzwań, wejście w życie nowej ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej, która nakłada na starostę wiele nowych zadań w ramach posiadanych kompetencji, przy specyficznym finansowaniu.
Co będzie priorytetem dla Powiatu w kolejnych miesiącach?
Obecnie pracujemy nad nową strategią rozwoju Powiatu Tureckiego na lata 2026-2036. Przewidujemy realizację szeregu projektów, które mają na celu poprawę infrastruktury, wspieranie lokalnej gospodarki oraz podniesienie standardów edukacyjnych i społecznych: dalszą modernizację i rozbudowę infrastruktury drogowej mającą na celu poprawę bezpieczeństwa oraz zwiększenie dostępności transportowej; rozwiązanie problemów komunikacji w obszarze międzygminnym i regionalnym; zachowanie zdolności do finansowania ustawowych zadań edukacyjnych bez konieczności rezygnacji z realizowania zadań rozwojowych powiatu oraz obniżenia poziomu bezpieczeństwa mieszkańców powiatu, a także stworzenie Strategii rozwoju systemu Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej.
Chcemy ponadto rozwijać programy doradcze, szkoleniowe i stażowe, jak również wzmacniać działania w zakresie promocji, przedsiębiorczości i samozatrudnienia. Wierzymy, że inwestowanie w ludzi i ich kompetencje to najlepsza inwestycja w rozwój całego powiatu. Powiat będzie także kontynuować działania na rzecz integracji społecznej, wspierania seniorów i wsparcia dla organizacji pozarządowych oraz rozwoju infrastruktury społecznej.
Dlaczego warto odwiedzić powiat turecki?
Bo to region pełen uroku, który zasługuje na uwagę turystów szukających mniej znanych, ale interesujących miejsc w Polsce. Oferuje atrakcje turystyczne związane zarówno z historią, przyrodą, jak i rekreacją. Do miejsc, które warto odwiedzić należą z pewnością: Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Turku – jedna z najważniejszych świątyń w regionie, znana ze swojej architektury oraz polichromii autorstwa Józefa Mehoffera, XVIII-wieczny Pałac w Brudzewie otoczony pięknym parkiem, stanowiącym doskonałe tło dla romantycznych spacerów czy zespół dworsko-parkowy w Słodkowie – prawdziwa perła, będąca doskonałym przykładem polskiej architektury wiejskiej. Serdecznie zapraszam!
Dziękuję za rozmowę.
Jan Smak – urodził się 4 czerwca 1956 roku. Jest absolwentem Wyższej Szkoły Humanistyczno–Ekonomicznej w Łodzi, gdzie uzyskał tytuł magistra ekonomii.
Swoją karierę zawodową związał z administracją publiczną oraz wspieraniem rozwoju obszarów wiejskich. Od 2016 roku pełnił funkcję Zastępcy Kierownika Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Turku, a od 2019 roku – Kierownika tej jednostki. W maju 2024 roku powierzono mu stanowisko Starosty Tureckiego.
Od 1989 roku aktywnie angażował się w działalność społeczną i związkową w ramach NSZZ „Solidarność” regionu konińskiego. W 2018 roku uzyskał mandat Radnego Rady Powiatu Tureckiego. W kadencji VI pełnił funkcję Wiceprzewodniczącego Rady Powiatu. W wyborach w 2024 roku ponownie zdobył mandat Radnego Rady Powiatu Tureckiego VII kadencji.
Za swoją prężną działalność został uhonorowany Brązowym Krzyżem Zasługi nadanym przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz odznaką honorową „Zasłużony dla Rolnictwa” przyznaną przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
