- W powiecie konińskim, dzięki współpracy wielu podmiotów, w obszarze pieczy zastępczej wszystkie powierzone nam dzieci są w rodzinnych formach. Okazuje się, że można nie korzystać z usług instytucjonalnych pieczy zastępczej, że można pozyskać  kandydatów  na rodziców zastępczych, a potem utrzymać rodziny zastępcze niezawodowe i zawodowe – mówi Stanisław Bielik, starosta koniński.

Dziennik Warto Wiedzieć: Jak wyglądają statystyki pieczy w powiecie?

Stanisław Bielik: W rodzinnej pieczy przebywa aktualnie 157 dzieci w 55 rodzinach spokrewnionych, w 30 rodzinach niezawodowych i w 14 zawodowych, w tym 3 pogotowiach rodzinnych , 1 specjalistycznej i 1 rodzinnym domu dziecka. W latach 1999-2018 171 dzieci powróciło do rodzinnych domów, 35 trafiło do rodzin adopcyjnych.

Dziennik Warto Wiedzieć: Jak powstał model opieki nad dziećmi w powiecie?

Stanisław Bielik: Zanim pojawiła się w roku 2012 ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej w powiecie konińskim od roku 1999 realizowano program oparcia pieczy zastępczej na rodzinach. Na terenie powiatu nie istniały publiczne placówki dla dzieci, funkcjonowała jedna niepubliczna placówka rodzinny dom dziecka w której przebywało 8 dzieci. W roku 2000 zastaliśmy 103 rodziny zastępcze z 117 dziećmi w nich umieszczonymi oraz 57 wychowanków pieczy zastępczej. Już wówczas zapadła decyzja o rodzinnym kierunku pieczy zastępczej w powiecie konińskim, jako formy najbardziej adekwatnej do potrzeb dzieci, wykorzystującej lokalny kapitał ludzki i najbardziej ekonomiczny. W roku 2000 utworzono pierwszą rodzinę zawodową o charakterze  rodzinnego pogotowia, potem w stosunkowo krótkim czasie powstały dwa kolejne. Pracownicy PCPR podjęli kształcenie w kierunku nabycia umiejętności szkolenia i doradzania rodzinom zastępczym. W powiecie powstało 12 placówek wsparcia dziennego typu ogniska wychowawcze i świetlice socjoterapeutyczne, które finansował powiat, jako ważnego elementu wspierania rodzin w ich miejscu zamieszkania. Rozpoczęło się intensywne poszukiwanie kandydatów, promowanie rodzicielstwa zastępczego, przybliżanie opinii publicznej zagadnień związanych z pieczą zastępczą. Pracowaliśmy nad dobrym klimatem dla rodzicielstwa zastępczego. W roku 2008 uchwałą Rady Powiatu Konińskiego przyjęto Lokalny Program Pomocy dziecku i rodzinie, który był  uporządkowaniem realizowanych działań i dawał kierunki rozwoju. W latach 2008- 2010 w ramach konkursów Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej powiat pozyskał blisko 200 tys. zł na realizację lokalnego programu. Już w 2008 r. (na 4 lata przez ustawą) Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie zatrudniło 8 asystentów rodzin, w kolejnym roku 15, którzy pracowali na terenie gmin. Powstały kolejne rodziny zastępcze, doposażono je w sprzęty domowe. Zatrudniono specjalistów do pracy z rodzinami: psychologów, pedagogów, terapeutów.

Dziennik Warto Wiedzieć: Czy wejście w życie ustawy w roku 2012 pozwoliło na płynną kontynuację realizowanych już działań?

Stanisław Bielik: Tak. W roku 2012, po wejściu w życie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, zadania organizatora pieczy zastępczej powierzone zostały Powiatowemu Centrum Pomocy Rodzinie, jako że jednostka ta od 1999 r. realizowała z dobrym skutkiem swój pomysł na wspieranie rodzin z problemami, rozwijała rodzinny model opieki zastępczej w powiecie. Nie było żadnych wątpliwości, że sprawdzi się jako organizator. Samorząd powiatowy przez wszystkie kolejne kadencje wspierał  działania PCPR w tym zakresie, m.in. poprzez udział przedstawicieli Zarządu i Rady Powiatu w różnych spotkaniach i wydarzeniach, w których uczestniczyły rodziny zastępcze, spotykając się z kandydatami na rodziców zastępczych, finansując Powiatowe Dni Rodziny oraz Dni Rodzicielstwa Zastępczego. Doceniając wyjątkową rolę rodzin zastępczych, wśród  wyróżnionych najwyższym lokalnym tytułem Zasłużony dla Powiatu Konińskiego znalazły się  dwie z nich.

Ważną kwestią jest finansowanie przez samorząd powiatowy zadań dotyczących rodzicielstwa zastępczego. Decyzją Rady Powiatu Konińskiego w roku 2015  podwyższone zostały wynagrodzenia dla zawodowych rodzin zastępczych. Powiat znajduje fundusze na finansowanie wszystkich zadań fakultatywnych, jakie przewiduje ustawa. Dzieci z powiatu konińskiego nie trafiają do placówek, śmiało mogę powiedzieć, że powiat koniński ma mądry i przyjazny system wspierający rodziny, który gwarantuje wszystkim dzieciom wychowanie i dorastanie w rodzinie.

Dziennik Warto Wiedzieć: Jak pozyskiwani się kandydaci na rodziców zastępczych?

Stanisław Bielik: Jak wszystkie powiaty promujemy idee rodzicielstwa zastępczego, zachęcamy rodziny do współpracy, uczciwie pokazujemy zalety tej służby, ale też nie ukrywamy jej trudów. Starannie prowadzimy proces selekcji i szkolenia kandydatów. Jednakże doświadczenie nasze podpowiada, że najważniejszą metodą pozyskiwania kandydatów jest współpraca z istniejącymi rodzinami zawodowymi, które zachęcają swoim przykładem kolejne i wspieranie rodzin utworzonych w każdej pojawiającej się trudności i o każdym czasie. Pozostawienie utworzonych rodzin bez wsparcia ze strony samorządu prędzej czy później doprowadzi do ich utraty, rodziny zastępcze są i muszą czuć się częścią systemu wspierania dzieci i ich rodzin biologicznych. Należy zapewnić i ułatwić im dostęp do specjalistów, wspierać w kontaktach szkolnych i problemach zdrowotnych powierzanych im dzieci. W powiecie konińskim  udało się zbudować sieć międzyinstytucjonalnej współpracy w obszarze pomocy dziecku i rodzinie: szkoły, sąd rodzinny, kuratorzy sądowi, asystenci rodzinni, ośrodek adopcyjny, policja – to stali partnerzy zadań realizowanych przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie.

Rodzinom zastępczym w powiecie konińskim zapewnia się profesjonalne wsparcie zespołu składającego się z 6 koordynatorów, 2 psychologów, pedagoga, prawnika.

Od 2012 r. systematycznie, w każdym roku odbywają się szkolenia i warsztaty ponoszące kompetencje rodzin, m.in. pracy z dzieckiem z zaburzeniami zachowania i osobowości, kompensowania opóźnień rozwojowych, treningu zastępowania agresji, wpływu straty z perspektywy przeżyć rodziny biologicznej na proces budowania relacji z rodzina zastępczą, cyberprzestrzeń i zagrożenia, ect.

Dziennik Warto Wiedzieć: Proszę opowiedzieć o szkoleniach na rodziców zastępczych.

Stanisław Bielik: Kandydaci na rodziny zastępcze szkoleni i kwalifikowani są przez trenerki –pracownice PCPR- programem PRIDE Towarzystwa Nasz Dom. Wszyscy Kandydaci odbywają zajęcia praktyczne w funkcjonujących rodzinach zawodowych.

W latach 2012 -2017 zakwalifikowano do szkolenia 83 kandydatów na rodziny zastępcze niezawodowe  i zawodowe  oraz 96 kandydatów na rodziny spokrewnione.

Przy organizatorze działa też od 2012 r. Grupa Wsparcia Rodzin Zastępczych, która jest formą superwizowania pracy oraz  edukacji i wzajemnego wsparcia. Grupa odbyła do 2017 r. 49 spotkań.

Staramy się promować rodzicielstwo zastępcze, zainteresować potencjalnych kandydatów możliwością współpracy. Wykorzystujemy do tego celu lokalnie organizowane cyklicznie  wydarzenia.

Dziennik Warto Wiedzieć: Jakie to wydarzenia?

Stanisław Bielik: Wymienię. Otóż:

 - Od 2000 r. każdego roku świętujemy Powiatowe Dni Rodziny, festyn rodzinny organizowany we współpracy z partnerem pozarządowym i samorządem gminy. Jest okazją do zabawy wielopokoleniowej, spotkań, warsztatów, ale także promowania rodzicielstwa zastępczego. Co roku organizowane w innej gminie przyciągają tysiące mieszkańców powiatu.

- Powiatowe Dni Rodzicielstwa Zastępczego.

Od 2016 r. organizowane przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie i Rodziny zastępcze zawodowe we współpracy z Gminą Kazimierz Biskupi oraz Klasztorem Misjonarzy Św. Rodziny jako samodzielne wydarzenie,  Gospodarzami wydarzenia są same rodziny zastępcze wraz dziećmi.

-Magiczny Czas dla Rodziny, Świąteczne Harce, Rodzinna Magia Świąt, Mikołajki jak z bajki.

To tytuły spotkań około świątecznych organizowanych dla rodzin zastępczych i dzieci przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie oraz  Studentów Pracy Socjalnej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Koninie. Czas zabawy, prezentów i życzeń.

- Plakaty, ulotki

Poprzez przygotowane ulotki informacyjne oraz plakaty przybliżamy mieszkańcom powiatu tematykę pieczy zastępczej, zapraszamy zainteresowane rodziny do współpracy.

Dziennik Warto Wiedzieć: W działaniach pomagają woluntariusze.

Stanisław Bielik: To przede wszystkim studenci Pracy Socjalnej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Koninie. Wspierają rodziny zastępcze przede wszystkim w organizacji czasu wolego, pomocy w nauce oraz przygotowują „Księgi życia” dla dzieci dla dzieci w pieczy zastępczej, które są narzędziem wspierającym więzi z rodziną pochodzenia. Studenci przygotowują ponadto program dla dzieci i realizują go podczas wszystkich organizowanych w powiecie imprez z udziałem rodzin zastępczych.

Dziennik Warto Wiedzieć: Na czym polega wspieranie dziecka w pieczy zastępczej?

Stanisław Bielik: To budowanie stabilizacji ekonomicznej. Dla dzieci w pieczy zastępczej bardzo ważna jest teraźniejszość, ale równie ważna-przyszłość. Dlatego też bardzo dużą wagę przywiązuje się do jej planowania. W ramach pracy z rodzinami zastępczymi  uzgadnia się i realizuje plan systematycznego oszczędzania  na poczet przyszłego usamodzielnienia się dzieci. W 16 rodzinach udało się uzyskać zabezpieczenie dzieci w postaci aktów notarialnych. 

To także ochrona zdrowia i profilaktyka. W latach 2012-2014  aż 170 dzieci z rodzin zastępczych wzięło udział w bezpłatnych badaniach profilaktycznych  nowotworowych i stomatologicznych, zorganizowanych przy współpracy z Fundacją „Mam Marzenie”.

W ramach korzystania z projektu LUS- Lokalne Usługi Społeczne w powiecie konińskim współfinansowanym ze środków Unii Europejskiej ogółem 58 dzieci objętych zostało w roku 2017 specjalistycznym wsparciem logopedy, fizjoterapeuty, dietetyka oraz zajęciami sensorycznymi.

Wsparcie to ponadto wypoczynek letni. Jest on każdorazowo dofinansowywany z budżetu powiatu, jednakże w sytuacji, gdy rodzina nie organizuje wyjazdu, każdego roku Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie uczestniczy w organizowaniu wakacyjnych wyjazdów dla dzieci, korzystając z ofert lokalnych organizacji pozarządowych dofinansowywanych z budżetu wojewody lub marszałka województwa.

Organizowane są też warsztaty i szkolenia dla dzieci i młodzieży. To ważne zadanie wspomagające rodziny zstępcze realizowane w powiecie konińskim. Adekwatnie do wieku dzieci oraz potrzeb  każdego roku zorganizowane są bezpłatne warsztaty i szkolenia dla dzieci i młodzieży, m.in. „Stop przemocy” warsztaty profilaktyczne, „Jak być dobra mamą i dobrym tatą” warsztaty świadomego rodzicielstwa, „Edukacja też atrakcja” – projekt edukacyjny,, "Zrozumieć Cyberprzemoc", Trening zastępowania agresji dla dzieci i młodzieży- warsztaty.

Dziennik Warto Wiedzieć: Powiat koniński posiada rodziny zastępcze także poza granicami kraju.

Stanisław Bielik: Tak w Holandii i Berlinie. W związku z tym od trzech lat koordynatorzy raz do roku wyjeżdżają do Rotterdamu i Berlina w celu spotkania się z opiekunami i dziećmi w ich aktualnym miejscu zamieszkania.

Dziennik Warto Wiedzieć: Jak wygląda proces usamodzielniania się wychowanków pieczy zastępczej w powiecie?

Stanisław Bielik: Proces usamodzielnienia wychowanków rozpoczyna się poprzez prace z rodziną zastępczą i dzieckiem umieszczonym w pieczy zastępczej. Efektem rodzinnej pieczy zastępczej jest:

• socjalizacja oparta na wzorach życia rodzinnego,
• pozytywne, trwałe więzi z opiekunami zastępczymi,
• kontynuowanie nauki i pozyskiwanie kompetencji zawodowych,
• oszczędności finansowe na przyszłe usamodzielnienie czynione przez rodziny zastępcze,
• udział w zabezpieczeniu warunków mieszkaniowych (wspólnie z gminą pochodzenia, krewnymi, etc),
• aktywna rola w procesie usamodzielnienia.
•  

Dla wychowanków przygotowany został przez PCPR poradnik „Drogowskaz do dorosłości”, który zaznajamia z podstawowymi informacjami dotyczącymi usamodzielnienia.

Prowadzony w powiecie rodzinny model pieczy zastępczej powoduje, iż wejście w samodzielność wychowanków jest dla nich samych łagodniejsze, obarczone mniejszym ryzykiem niepowodzeń.

Aktualna sytuacja stan na czerwiec 2018  w powiecie konińskim

Formy rodzinnej pieczy zastępczej w powiecie konińskim w roku 2018

Źródło: dane PCPR Konin, Zespół ds. Pieczy Zastępczej.