Skąpe budżety samorządów nie pozwalają na należyte realizowanie wielu zadań. O to, co należałoby zmienić, aby im pomóc Dziennik Warto Wiedzieć zapytał Tadeusza Kwiatkowskiego, członka zarządu Związku Powiatów Polskich, starostę dąbrowskiego.

Tadeusz Kwiatkowski: Dostrzegam potrzebę wprowadzenia prawa przyjaznego dla przedsiębiorców i producentów rolnych. Bez uproszczenia obecnych przepisów i zmniejszenia kosztów wykonywania działalności, rozwój gospodarczy będzie znacznie utrudniony. Jak to zrobić? W tym celu optowałbym za posiłkowaniem się opiniami grup eksperckich i szeroko zakrojonymi konsultacjami społecznymi.
Do tego, że samorządy mają zbyt wiele zadań, a zbyt mało pieniędzy zdążyliśmy się przyzwyczaić. Jednak tak nie powinno być, bo samorządy winne mieć do dyspozycji więcej dochodów proporcjonalnie do zadań, o czym mówi art. 167 Konstytucji RP. Ustawa o finansach publicznych też nie sprzyja dużej samodzielności finansowej. Szkodliwe są też dla samorządów skutki obniżki podatków dochodowych czy podnoszenie kwoty wolnej od podatków, bo przez to spadają samorządom wpływy z CIT i PIT. Skutki te nie są rekompensowane samorządom.

Dziennik Warto Widzieć: Jakie są główne wyzwania powiatu dąbrowskiego? Zazwyczaj powiaty jako problematyczne wskazują kwestie edukacji, zdrowia, infrastruktury drogowej i bezrobocia.

TK: Nie inaczej jest u nas. Główny problem szkolnictwa w powiecie dąbrowskim stanowi znaczący spadek liczby uczniów w szkołach ponadgimnazjalnych. Ujemny przyrost naturalny jest bardzo widoczny w skali powiatu. Poza tym nasze szkoły coraz częściej przegrywają z tzw. siłą dużych ośrodków. Trend na pozyskiwanie średniego czy zawodowego wykształcenia w większych miastach staję się coraz bardziej popularny. Oczywiście nie pozostajemy biernymi obserwatorami tego zjawiska. Nasze szkoły nieustannie wzbogacają ofertę edukacyjną, poszerzają kierunki kształcenia. Od 2013 r. w Szczucinie działa Powiatowe Centrum Edukacji i Kompetencji Zawodowych utworzone na bazie Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych. Obecnie kładziemy nacisk na kształcenie zawodowe a nasze działania zmierzają do powiązania szkolnictwa z zapotrzebowaniem okolicznego rynku pracy. W tym celu  od 2010 roku w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, bierzemy udział w projekcie „Modernizacja kształcenia zawodowego w Małopolsce”. Przyznajemy stypendia za wyniki w nauce i osiągnięcia sportowe. Poza tym doposażamy szkoły i inwestujemy w kadrę nauczycielską.

DWW: A opieka zdrowotna?

TK: W zakresie zdrowia Zespół Opieki Zdrowotnej w Dąbrowie Tarnowskiej podobnie jak inne placówki na terenie całego kraju boryka się z problemami, które wynikają głównie z polityki zdrowotnej państwa, niskich kontraktów z NFZ, brakiem refundacji za nadwykonania. Pomimo tych problemów cały czas podejmujemy działania mające na celu unowocześnienie dąbrowskiej placówki, podnoszenia standardu świadczonych w niej usług i zbilansowania działalności ZOZ.

Tylko w tym roku Rada Powiatu Dąbrowskiego przyznała szpitalowi aż 10 dotacji na łączną kwotę ponad 630 tys. zł. W ramach otrzymanych środków ZOZ zakupił sprzęt rehabilitacyjny, sygnalizację przyzywową, nowoczesną karetkę specjalistyczną wraz z wyposażeniem, a także wykonał szereg prac remontowo-modernizacyjnych obejmujących m.in. hole windowe, klatki schodowe i korytarze celem ich dostosowania do potrzeb osób niepełnosprawnych. Dokonano również remontu Oddziału Dziecięcego i Oddziału Zakaźnego, pomieszczeń Analityki, Apteki i Mikrobiologii. To tylko część z podejmowanych w szpitalu działań, które mają służyć poprawie warunków udzielanych w nim świadczeń.

Dyrekcja ZOZ podejmuje też działania zmierzające do zwiększenia zakresu udzielanych usług. Stąd też m.in. pomysł uruchomienia Ośrodka Dziennego Rehabilitacji czy też Poradni Onkologicznej. Działania w tym kierunku podjęto jeszcze w 2014 r., niestety na razie nie udało się uruchomić nowych komórek, tak bardzo potrzebnych w naszym regionie. Jest to spowodowane tym, że Narodowy Fundusz Zdrowia, pomimo wcześniejszych zapewnień, nie ogłosił na 2015 r. konkursów ofert umożliwiających otrzymanie kontraktu na ten rodzaj świadczeń. Mamy jednak nadzieję, że w najbliższych miesiącach sytuacja ta ulegnie zmianie, z korzyścią zarówno dla pacjentów jak i samego ZOZ, bo oczywiście nowe kontrakty to dodatkowe pieniądze i lepszy dostęp mieszkańców do usług zdrowotnych.

DWW: A drogi?

TK: W kwestii infrastruktury drogowej poczyniliśmy duże postępy. W latach 2011-2014 przebudowano i wyremontowano 115 km dróg powiatowych i ponad 8 km chodników za kwotę ponad 52 mln zł. Z tego ponad 36 mln pozyskano z dotacji zewnętrznych z puli na usuwanie skutków powodzi oraz Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych, funduszy unijnych oraz środków własnych gmin pozyskiwanych w drodze zawartych porozumień. Warto zaznaczyć, że to najwyższa kwota jaką pozyskano z funduszy zewnętrznych na infrastrukturę drogową od 1999 r. 

DWW: Proszę powiedzieć, jak wygląda bezrobocie w powiecie?

TK: To ważny i trudny problem występujący w naszym powiecie. Powiat ma charakter rolniczy, oddalony jest od dużych ośrodków miejskich, w których częściej lokowano większe ośrodki przemysłowe. Ważnym działaniem realizowanym przez powiat na rzecz osób bezrobotnych stanowi pozyskiwanie środków finansowych niezbędnych do realizacji zadań aktywizujących rynek pracy. W tym celu otrzymujemy środki z funduszy krajowych i unijnych. Zrealizowaliśmy i wciąż realizujemy szereg projektów skierowanych do osób bezrobotnych w różnych grupach wiekowych min. „Praca dla wszystkich”, „Expres do zatrudnienia”, „30 lat a nawet mniej”, „Zagrożeni bo Niedoceniani”, „Kreatywni”, „Dojrzały Pracownik”, „Aktywność moją szansą”, „4 x P Profesjonalizm, Pomoc, Porada, Praca”. Podjęliśmy się bardzo trudnego zadania aktywizacji zawodowej i społecznej osób długotrwale bezrobotnych i znacznie oddalonych od rynku pracy. Mamy już pozytywne rezultaty tych działań. Stopa bezrobocia wynosi obecnie 15,5% a przez wiele wcześniejszych lat przekraczała 20%.

DWW: Czy powiat współpracuje z gminami?

TK: Tak, a efektów tej współpracy trudno nie zauważyć. Na podstawie licznych porozumień wspólnie dbamy o rozwój infrastruktury drogowej takiej jak na przykład budowa chodników w naszym powiecie. Przy tego rodzaju inwestycjach koszty są dzielone po połowie. Poza tym, od lat współdziałamy jako Stowarzyszenie Samorządów Powiatu Dąbrowskiego, gdzie pełnię funkcję przewodniczącego.

Nasza współpraca rozwija się poprzez wymianę doświadczeń w zakresie działalności organów samorządowych, poparcie dla nawiązywania kontaktów handlowo – ekonomicznych między podmiotami gospodarczymi, wymianę praktyk w zakresie ochrony środowiska naturalnego, wymianę informacji w zakresie infrastruktury transportowej, wymianę doświadczeń w zakresie rolnictwa, wspieranie wymiany grup artystycznych w ramach przedsięwzięć o charakterze promocyjnym, przygotowanie wspólnych programów kulturalnych,  wspieranie kultury fizycznej i sportu, wspieranie i realizację konkretnych działań i wspólnych projektów w dziedzinie turystyki i rekreacji.

W ramach, stowarzyszenia realizujemy wiele ciekawych projektów promujących nasz region. Na przykład w tym roku 30 sierpnia po raz siódmy zorganizowaliśmy Święto Powiśla Dąbrowskiego - Dożynki Powiatowe i Targi gospodarcze. Jest to jedyne takie wydarzenie w powiecie, łączące tradycyjne święto plonów z promocją lokalnych przedsiębiorstw. Każdego roku impreza organizowana jest w innej gminie, dzięki czemu gmina ta ma okazję na zaprezentowanie własnych walorów kulturalnych, gospodarczych i turystycznych zarówno lokalnej społeczności jak mieszkańcom ościennych województw. Jako stowarzyszenie bierzemy udział w konkursach dla organizacji pozarządowych i realizujemy projekty w ramach na przykład: „Funduszu Inicjatyw Obywatelskich”, „Mecenatu Małopolski”, „Nasz Region Naszą Szansą”, „Małopolskie Czytanie”.

DWW: A turystyka – czy wpływa na rozwój powiatu?

TK: W ostatnich latach odnotowujemy wzrost liczby odwiedzających nas turystów, co bez wątpienia wpływa na rozwój powiatu dąbrowskiego. Naszym największym atutem jest niezanieczyszczone środowisko naturalne. Coraz powszechniejsza staje się agroturystyka. Mieszkańcy zatłoczonych metropolii, chcąc odpocząć od miejskiego zgiełku, mogą liczyć na naszą gościnność, wspaniałą regionalną kuchnię i wiejskie, spokojne życie. Z roku na rok zwiększa się liczba gospodarstw, które oferują wypoczynek z dala od miasta i szereg dodatkowych atrakcji, takich jak nauka jazdy konnej, przejażdżki w terenie, hipoterapię dla dzieci, potrawy regionalne. 

W naszym powiecie znaleźć można wiele ciekawych miejsc i zabytków. Do najbardziej interesujących należy jedyne w Polsce Muzeum Drogownictwa w Szczucinie, które gromadzi wszelkie pamiątki związane z budownictwem drogowym jak np. maszyny i urządzenia do budowy dróg i mostów czy dokumenty historyczne z tej dziedziny. Kolejną ciekawą atrakcją turystyczną jest „Malowana Wieś" - Zalipie, gdzie zagrody, domy i ich wnętrza maluje się w oryginalne motywy kwiatowe. Do zabytków tych należy również zespół dworsko - parkowy w Brniu z XVIII wieku, gdzie obecnie funkcjonuje powiatowa instytucja kultury „Centrum Polonii – Ośrodek Kultury, Turystyki i Rekreacji w Brniu oraz Powiatowa Biblioteka Publiczna zachęcająca czytelników ciekawą literaturą, którą można poczytać między innymi w pobliskim parku przy szumie starych drzew i śpiewie ptaków. Do zabytków architektonicznych należy zabytkowa Synagoga w Dąbrowie Tarnowskiej, która obecnie działa, jako Ośrodek Spotkania Kultur będący miejscem dialogu międzykulturowego ze stałą ekspozycją muzealiów żydowskich i dóbr materialnych mieszkańców Powiśla Dąbrowskiego.

Wiele zabytków w regionie znajduję się na Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Małopolskiego. Atutem powiatu jest również zalew wodny w miejscowości Radgoszcz - Narożniki w Gminie Radgoszcz, z którego korzystają amatorzy kąpieli, plażowicze oraz wędkarze. W zlokalizowanym obok zalewu amfiteatrze nierzadko odbywają się koncerty i imprezy plenerowe.

DWW: W latach 2013 i 2014r. odebrał Pan statuetkę za zajęcie II miejsca w plebiscycie „Silny człowiek regionu tarnowskiego”. To chyba nie jedyne nagrody?

TK: Tak, choćby w maju bieżącego roku piąty raz z rzędu odebrałem nagrodę główną w konkursie „Najlepsze praktyki w zakresie wspierania rodziców dzieci z niepełnosprawnościami”.

Nasz powiat został ponownie doceniony za całokształt działań podejmowanych przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Dąbrowie Tarnowskiej w ramach projektu pn. „Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji” – projektu współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Konkurs organizowały Fundacja IMAGO oraz Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego w ramach projektu „Równe szanse rodziców dzieci niepełnosprawnych w powrocie na rynek pracy”, realizowanego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej - Europejskiego Funduszu Społecznego. To duże wyróżnienie świadczące o zaangażowaniu powiatu w działania na rzecz osób niepełnosprawnych.

DWW: Jakie ciekawe projekty realizuje powiat?

TK: Zrealizowaliśmy i obecnie realizujemy wiele projektów takich jak:

• „Przebudowa ciągu drogi powiatowej nr 1307k Swarzów – Mędrzechów – Delastowice na odcinku Swarzów-Mędrzechów – II-etap”. Wartość projektu  to ponad 3mln 100tys. zł;
• Doposażenie infrastruktury Powiatowego Centrum Edukacji i Kompetencji i Zawodowych w Szczucinie, zostały wyremontowane dwie sale lekcyjne, pierwsza w budynku szkolnym została wyposażona w nowoczesny sprzęt dla techników  teleinformatyka, druga w budynku warsztatów szkolnych, do sali zostało zakupione nowoczesne wyposażenie - centrum obróbki numerycznej. Wartość projektu to 1 mln 700 tys. zł;
• „Termomodernizacja Powiatowego Centrum Edukacji i Kompetencji i Zawodowych w Szczucinie”, w ramach której prowadzone są prace związane ze zmianą pokrycia dachowego, wymianą stolarki okiennej, wymianą stolarki drzwiowej, docieplenie fundamentów i ścian, itd. Wartość projektu to ok. 2 mln 600 tys. zł;
• „Modernizacja kształcenia zawodowego w Małopolsce,” w ramach którego realizowane są kursy zawodowe, zajęcia z kompetencji kluczowych, staże’ wizyty zawodoznawcze, staże u przedsiębiorców oraz doradztwo edukacyjno-zawodowe. Wartość projektu to ponad 2 mln 500tys. zł;
• „Upcycling czyli śmieci od nowa”. To projekt realizowany z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska promującego ekologiczne postawy dzieci w szkołach podstawowych.

To tylko niektóre z naszych inwestycji. W miarę możliwości uchwalonego budżetu i wkładów zewnętrznych, dbamy o zrównoważony rozwój naszego powiatu.

DWW: Czy jest coś szczególnego, o czym chciałyby Pan opowiedzieć naszym Czytelnikom.

TK: Z chęcią. W naszej dotychczasowej rozmowie nie wspomniałem o ciekawej współpracy międzynarodowej. Nasz powiat od 15 lat nawiązuję kontakty i dba o dobre relacje z wieloma zagranicznymi partnerami. Należą do nich Węgry, Słowacja, Bułgaria, Stany Zjednoczone, Niemcy a także Ukraina oraz Mołdawia. Współpracujemy w dziedzinach takich jak:

• wymiana młodzieży szkolnej, kładąc specjalny nacisk na naukę języka,
• wzajemny udział i przygotowywanie programów kulturalnych,
• pielęgnacja tradycji i znajomość historii,
• pomoc w przygotowaniu spotkań między bratnimi stowarzyszeniami,
• pomoc w nawiązywaniu stosunków gospodarczych i handlowych,
• opracowywanie wspólnych wniosków o dotacji unijne i inne,
• wymiana doświadczeń w zakresie zarządzania urzędami miast i urbanistyki,
• rozwój kontaktów turystycznych.

Każdego roku podejmujemy wiele delegacji z w/w krajów promując tym samym nasz region na arenie międzynarodowej. Pod koniec sierpnia  gościliśmy przedstawicielstwa Ukrainy, Węgier, Stanów Zjednoczonych i  Mołdawii na organizowanym przez Stowarzyszenie Samorządów Powiatu Dąbrowskiego VII Święcie Powiśla Dąbrowskiego, na którym jako gwiazda wieczoru wystąpił Zespół Pieśni i Tańca z miasta Bałta z Ukrainy. Również Przedstawiciele naszego powiatu uczestniczą w zagranicznych spotkaniach popularyzujących lokalną kulturę. W 2014 r. powiat dąbrowski został zaprezentowany podczas największej polonijnej imprezy w Chicago pn. „Taste of Polonia”, której organizatorem była Fundacja Kopernika prowadząca działalność w tym mieście.

DWW: Dziękuję za rozmowę i życzę dalszych sukcesów.

TK: Dziękuję.