Każdej zimy, z powodu zatrucia tlenkiem węgla, ginie kilkadziesiąt osób. Przy wysokich stężeniach CO, czyli czadu - nie ma sygnałów ostrzegawczych – następuje nagła utrata przytomności, a często w ciągu minuty, kilku – śmierć.

Tlenek węgla
Tlenek węgla to bezbarwny, bezwonny, niedrażniący oraz toksyczny gaz. Powstaje w wyniku niepełnego spalania paliw organicznych, m.in. węgla, drewna, ropy, gazu ziemnego. CO jest całkowicie niewykrywalny dla ludzkich zmysłów.                                                 

Możliwe źródła tlenku węgla
Potencjalne źródła tlenku węgla to m.in.: nieprawidłowo eksploatowane urządzenia grzewcze zasilane naftą lub gazem ziemnym, bojlery, piece i kominki opalane drewnem, piecyki gazowe, urządzenie zasilane benzyną.

W jaki sposób zatrucie tlenkiem węgla wpływa na organizm człowieka?
Czad może być śmiertelnie trujący. Każdego roku Państwowa Straż Pożarna w Polsce odnotowuje około setki śmiertelnych wypadków spowodowanych przez tlenek węgla, a około 4000 osób musi zostać poddana hospitalizacji.

CO dostaje się do krwioobiegu drogą oddechową i drastycznie zmniejsza transport tlenu z płuc do tkanek. Pierwsze symptomy, które mogą świadczyć o zbyt dużej ilości czadu we wdychanym powietrzu mogą przypominać objawy przeziębienia i należą do nich: ból głowy i osłabienie, zawroty głowy, senność, duszność, ucisk w klatce piersiowej, nudności i wymioty. Długotrwała ekspozycja na tlenek węgla może powodować: silny ból głowy i osłabienie, zaburzenia czynności mięśni, osłabienie pamięci, a w skrajnych przypadkach śmierć.

Jak zapobiegać zatruciu?
Przede wszystkim należy zapewnić możliwość stałego dopływu świeżego powietrza do paleniska (pieca gazowego, kuchenki gazowej, kuchni węglowej lub pieca) oraz swobodny odpływ spalin.

Pamiętajmy, aby:

• uchylić okno w mieszkaniu, gdy korzystamy z jakiegokolwiek źródła ognia (pieca gazowego z otwartą komorą spalania, kuchenki gazowej lub węglowej),
• nie zasłaniać kratek wentylacyjnych i otworów nawiewnych,
• przy instalacji urządzeń i systemów grzewczych korzystać z usług wykwalifikowanej osoby, dokonywać okresowych przeglądów instalacji wentylacyjnej i przewodów kominowych oraz ich czyszczenia. Gdy używamy węgla i drewna należy to robić nie rzadziej niż raz na 3 miesiące. Gdy używamy gazu ziemnego czy oleju opałowego – nie rzadziej niż raz na pół roku. Zarządca budynku lub właściciel ma obowiązek m.in. przeglądu instalacji wentylacyjnej nie rzadziej niż raz w roku,
• użytkować sprawne techniczne urządzenia, w których odbywa się proces spalania zgodnie z instrukcją producenta: kontrolować stan techniczny urządzeń grzewczych,
• stosować urządzenia posiadające stosowne dopuszczenia w zakresie wprowadzenia do obrotu - w sytuacjach wątpliwych należy żądać okazania wystawionej przez producenta lub importera urządzenia tzw. deklaracji zgodności, tj. dokumentu zawierającego informacje o specyfikacji technicznej oraz przeznaczeniu i zakresie stosowania danego urządzenia,
• w przypadku wymiany okien na nowe, sprawdzić poprawność działania wentylacji, ponieważ nowe okna są najczęściej o wiele bardziej szczelne w stosunku do wcześniej stosowanych w budynku i mogą pogarszać wentylację,
• systematycznie sprawdzać ciąg powietrza, np. poprzez przykładanie kartki papieru do otworu, bądź kratki wentylacyjnej; jeśli nic nie zakłóca wentylacji, kartka powinna przywrzeć do wyżej wspomnianego otworu lub kratki,
• często wietrzyć pomieszczenie, w których odbywa się proces spalania (kuchnie, łazienki wyposażone w termy gazowe), a najlepiej zapewnić, nawet niewielkie, rozszczelnienie okien,
• rozmieścić czujniki tlenku węgla w części domu, w której sypia nasza rodzina. Dla zwiększenia bezpieczeństwa, dodatkowe czujniki warto umieścić w każdym pomieszczeniu,
• nie spalajmy węgla drzewnego w domu, garażu, na zamkniętej werandzie itp., jeżeli pomieszczenia te nie mają odpowiedniej wentylacji,
• nie zostawiajmy samochodu w garażu na zapalonym silniku, nawet jeżeli drzwi do garażu pozostają otwarte,
• nie bagatelizujmy objawów duszności, bólów i zawrotów głowy, nudności, wymiotów, oszołomienia, osłabienia, przyspieszenia czynności serca i oddychania, gdyż mogą być sygnałem, że ulegamy zatruciu czadem; w takiej sytuacji należy natychmiast przewietrzyć pomieszczenie, w którym się znajdujemy i zasięgnąć porady lekarskiej.

Jak pomóc przy zatruciu tlenkiem węgla?

• należy natychmiast zapewnić dopływ świeżego, czystego powietrza,
• jak najszybciej wynieść osobę poszkodowaną w bezpieczne miejsce, na świeże powietrze, rozluźnić poszkodowanemu ubranie – rozpiąć pasek, guziki, ale nie rozbierać go, gdyż nie można doprowadzić do jego przemarznięcia,
• wezwać służby ratownicze (Pogotowie Ratunkowe – tel. 999, Straż Pożarna – tel. 998 lub 112).

Jeśli po wyniesieniu na świeże powietrze zaczadzony nie oddycha, należy niezwłocznie przystąpić do wykonania sztucznego oddychania i masażu serca.

Źródło: pierwsza-pomoc.wieszjak.polki.pl oraz Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej