Nowa polska polityka regionalna, ogłoszona dokumentem „Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: regiony, miasta, obszary wiejskie” wprowadziła nowy rodzaj instrumentu w założeniu koordynującego sektorowe działania rządowe i samorządowe na rzecz rozwoju regionu. Instrument ten ma także olbrzymie znaczenie dla samorządów lokalnych skupionych w regionalnej wspólnocie.

 Założenia

Istotę kontraktu terytorialnego zaprezentowali publicznie w grudniu ub. roku przedstawiciele Ministerstwa  Rozwoju Regionalnego. - Kontrakt terytorialny będzie narzędziem koordynacji działań rozwojowych pomiędzy rządem a samorządem regionalnym. Nie chodzi w nim tylko o wskazanie punktowych inwestycji, które województwo chciałoby zrealizować, ale o rzetelne rozpoznanie potrzeb rozwojowych i zestawienie ich z priorytetami krajowymi – podkreślał wiceminister rozwoju regionalnego Paweł Orłowski. W dokumencie tym mają być zawarte cele i zadania poszczególnych jego sygnatariuszy oraz określone instrumenty ich realizacji, w tym fundusze (oprócz unijnych uwzględnione mają być także fundusze krajowe), a jego treść ma być przedmiotem negocjacji pomiędzy województwem a rządem. – Będzie on składał się z dwóch części. Część ogólna będzie taka sama dla wszystkich województw. Zostaną w niej opisane zasady jakimi posługują się podmioty zaangażowane w realizację kontraktu. Część szczegółowa odzwierciedli uzgodnione przez obie strony kontraktu strategiczne priorytety rozwojowe każdego z województw, będące wypadkową oczekiwań władz regionalnych, istotne także z punktu widzenia rozwoju kraju – informowała dyrektor Departamentu Koordynacji i Wdrażania Programów Regionalnych w MRR Ewa Wnukowska.

W części ogólnej kontraktu miałyby się znaleźć m.in.: zasady dotyczące koncentracji tematycznej (czyli na co będą kierowane fundusze); określenie Obszarów Strategicznej Interwencji państwa (czyli szczególnie istotnych z punktu widzenia rozwoju kraju obszarów geograficznych, na które kierowane będą fundusze) oraz zastosowanie instrumentów rozwoju terytorialnego (głównie chodziło o nowe instrumenty polityki spójności: tzw. Zintegrowane Inwestycje Terytorialne i tzw. Rozwój kierowany przez społeczność lokalną); algorytm podziału Funduszy Europejskich pomiędzy województwa; zasady podziału Funduszy Europejskich pomiędzy poziom krajowy i regionalny; dziedziny, na które będą kierowane środki w ramach krajowych polityk publicznych.

Natomiast w części szczegółowej miałyby być określone m.in.: ogólna charakterystyka województwa, w tym analiza jego mocnych stron i barier rozwojowych oraz rekomendowane działania prorozwojowe w odniesieniu do całego obszaru; propozycje dziedzin, których wsparcie będzie priorytetem dla danego województwa; propozycje priorytetowych inwestycji oraz ich wstępna wycena.

Przykład z Pomorza

Tyle teoria, a jak wygląda to w praktyce? 13 lutego Zarząd Województwa Pomorskiego przyjął tzw. mandat negocjacyjny samorządu województwa do kontraktu terytorialnego. Istotą mandatu negocjacyjnego strony samorządowej jest zdefiniowanie postulatów wobec rządu. Mandat określa m.in. strategiczne dla regionu przedsięwzięcia rozwojowe, które powinny zostać podjęte z poziomu krajowego do 2020 roku.

Zidentyfikowano je w pięciu obszarach tematycznych: transport, środowisko i energetyka, usługi publiczne, rynek pracy, społeczeństwo obywatelskie. Wobec każdego z przedsięwzięć sformułowano również katalog działań komplementarnych, podejmowanych za pomocą instrumentów będących w dyspozycji samorządu regionalnego. Dla każdego przedsięwzięcia wskazano podstawowe parametry oraz uzasadnienie wynikające z dokumentów strategicznych, a także przedsięwzięcia komplementarne również zależne od strony rządowej (inwestycyjne i systemowe). Dodatkowo wskazano również potencjalne przedsięwzięcia komplementarne wobec projektów krajowych, których realizacja leży po stronie samorządowej i innych podmiotów działających w regionie, wzmacniając efekty i oddziaływanie postulowanego przedsięwzięcia rządowego. Łącznie zidentyfikowano 23 potencjalne przedsięwzięcia priorytetowe, wobec których zidentyfikowano przedsięwzięcia komplementarne - zarówno krajowe (o charakterze inwestycyjnym i systemowym), jak i regionalne. W przypadku każdego przedsięwzięcia wskazano m.in. instytucję za nie odpowiedzialną oraz źródło finansowania. Propozycje zarządu województwa konsultowane były z samorządami lokalnymi. Z ich uwagami także można się zapoznać.

Chętnych, którzy chcą zapoznać się ze szczegółami mandatu samorządowego do negocjacji pomorskiego kontraktu terytorialnego odsyłamy do dokumentu źródłowego, dostępnego TUTAJ.

Regulacje prawne

Pozycję formalną kontraktu terytorialnego oraz oprzyrządowanie prawne go dotyczące zawiera przygotowany przez resort rozwoju regionalnego projekt ustawy nowelizującej ustawę o zasadach prowadzenia polityki rozwoju i inne ustawy. Szczegółowe zapisy tego projektu są obecnie konsultowane przez MRR z korporacjami samorządowymi, podczas spotkań roboczych przedstawicieli strony rządowej i samorządowej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Organizacje samorządowe reprezentujące samorząd lokalny zabiegają przede wszystkim o zapewnienie przedstawicielom środowisk lokalnych wpływu na treść kontraktu, który ostatecznie zawierać będzie zarząd województwa z ministrem rozwoju regionalnego.