Wyrok KIO z dnia 6 marca 2012 r., sygn. akt: KIO 350 /12, KIO 357/12 dotyczący spełnienia warunków udziału w postępowaniu prowadzonym w trybie dialogu konkurencyjnego.
Istotą sporu jest ocena, czy informacje zawarte w dokumentach uzupełnianych przez wykonawcę w wyniku wezwania wystosowanego przez zamawiającego na podstawie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp mogą być brane pod uwagę przy przyznawaniu ocen spełniania warunków na podstawie art. 60d ust. 3 ustawy Pzp. Zajmując stanowisko w powyższej sprawie Izba dokonała analizy przepisów prawnych i uznała, że dane zawarte w dokumentach uzupełnianych mogą służyć wyłącznie potwierdzeniu spełniania warunku udziału w postępowaniu, nie mogą natomiast oddziaływać na sytuację wykonawcy w rankingu wykonawców zapraszanych do dalszego etapu postępowania o zamówienie publiczne.
Przedmiotowe postępowanie prowadzone jest w trybie dialogu konkurencyjnego, który regulowany jest przepisami 60a – 60e ustawy Pzp. W myśl art. 60d ust. 2 ustawy Pzp. zamawiający zaprasza do dialogu konkurencyjnego wykonawców, którzy spełniają warunki udziału w postępowaniu, w liczbie określonej w ogłoszeniu o zamówieniu, zapewniającej konkurencję, nie mniejszej niż 3, a jeżeli wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8, nie mniejszej niż 5. Zgodnie zaś z ust. 3, jeżeli liczba wykonawców, którzy spełniają warunki udziału w postępowaniu, jest większa niż określona w ogłoszeniu, zamawiający zaprasza do dialogu wykonawców, którzy otrzymali najwyższe oceny spełniania tych warunków. Wykonawcę niezaproszonego do dialogu traktuje się jak wykluczonego z postępowania. Z powyższego wynika, że kwalifikacja wykonawców odbywa się w dwóch etapach. Najpierw zamawiający dokonuje oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu, następnie zaś – w przypadku, gdy liczba wykonawców jest większa niż liczba wykonawców, którzy mają zostać zaproszeni do dialogu – dokonuje czynności oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu, wybierając tych wykonawców, którzy otrzymali najwyższe oceny spełniania tych warunków. Warunki, których ocena spełniania będzie podlegała wartościowaniu powinny być wskazane w ogłoszeniu, a określony warunek powinien mieć przypisaną wagę. Zaproszeni do dialogu powinni być wykonawcy, którzy spełniają warunki w najlepszym stopniu, a więc otrzymali największą ilość punktów. W przedmiotowym przypadku punktowane było doświadczenie wykonawcy, które powinno wynikać ze złożonych wraz z wnioskiem dokumentów.
Punktem wyjściowym dokonanych rozważań jest art. 26 ust. 1 in principio ustawy Pzp, zgodnie z którym zamawiający żąda od wykonawcy dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu. W przypadku udzielania zamówienia w trybie dialogu konkurencyjnego dokumenty potwierdzające spełnianie warunków składa się wraz z wnioskiem o dopuszczenie do udziału w dialogu. Wynika to z art. 50 ust. 1 ustawy Pzp w związku z art. 60c ust. 2 ustawy Pzp.
Z powyższego wynika, iż składanie dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu razem z wnioskiem należy traktować jako zasadę. Przepis nakładający na wykonawców obowiązek jednoczesnego złożenia dokumentów wymaganych w postępowaniu stanowi realizację zasady uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców. Dopuszczalność uzupełnienia brakujących dokumentów i oświadczeń po otwarciu wniosków stanowi poważny wyłom od tej zasady, a zatem może nastąpić wyłącznie w sytuacjach przewidzianych przez ustawę i nie może być interpretowana rozszerzająco.
Możliwość uzupełnienia dokumentów po wyznaczonym terminie wynika z art. 26 ust. 3 ustawy Pzp, zgodnie z którym zamawiający wzywa wykonawców, którzy nie złożyli wymaganych przez zamawiającego oświadczeń lub dokumentów, o których mowa w art. 25 ust. 1 albo którzy złożyli wymagane przez zamawiającego oświadczenia lub dokumenty, o których mowa w art. 25 ust. 1 zawierające błędy do ich złożenia w wyznaczonym terminie. Złożone oświadczenia i dokumenty powinny potwierdzać spełnianie przez wykonawcę warunków udziału w postępowaniu nie później niż w dniu, w którym upłynął termin składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu.
Celem przepisu art. 26 ust. 3 jest ograniczenie sytuacji, w których wykonawcy składają korzystną cenowo i merytorycznie ofertę, ale muszą być wykluczeni z powodu braków lub błędów w złożonych dokumentach, mających potwierdzać spełnianie warunków podmiotowych. Zamawiający dokonując oceny dokumentów złożonych w wyniku wezwania nie może nie brać pod uwagę celu, jaki chciał osiągnąć ustawodawca stanowiąc ten przepis, a ponadto nie może zastosować przepisu w sposób, który naruszyłby zasadę uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców biorących udział w przedmiotowym postępowaniu.
Wskazując na powyższe stwierdzić należy, że zamawiający wzywa wykonawcę do uzupełnienia dokumentów po to, by nie dopuścić do jego wykluczenia z powodu nie wykazania spełniania warunków udziału w postępowaniu. Zapobieżenie wykluczeniu wymaga wykazania, że wykonawca spełnia minimalne warunki udziału w postępowaniu. W przedmiotowym postępowaniu minimalne standardy polegały na wykonaniu należycie dwóch usług szkoleń e-learningowych prowadzonych w formule on-line, a zatem celem wezwania było wykazanie, że odwołujący się te minimalne wymagania spełnia. Zamawiający uczynił więc zadość obowiązkowi wezwania wykonawcy do uzupełnienia dokumentu potwierdzającego, że posiada on wymagane doświadczenie i – otrzymawszy taki dokument – nie wykluczył odwołującego się z postępowania oraz przyznał mu punkty za minimalne spełnianie warunków udziału w postępowaniu.
W ocenie Izby brak jest podstaw do uznania, że dokumenty złożone w wyniku uzupełnienia mogą powodować przyznanie punktacji służącej do określenia listy wykonawców najlepiej spełniających warunek w zakresie wiedzy i doświadczenia. Powodowałoby to bowiem uprzywilejowaną sytuację dla wzywanego wykonawcy, który uzyskałby dodatkowy termin na złożenie dokumentu powodującego korzystną zmianę jego położenia w postępowaniu o udzielenie zamówienia. Co prawda Izba zdaje sobie sprawę z tego, że wykazanie spełniania warunków udziału w postępowaniu oraz ocena warunków pod względem ich najlepszego spełniania dokonuje się poprzez te same dokumenty, niemniej jednak należy dokonać rozróżnienia funkcji, dla której dokument taki jest składany. W ocenie Izby funkcją tą jest zapobieżenie wykluczeniu wykonawcy z postępowania, a nie wzmocnienie jego pozycji w postępowaniu. Możliwość złożenia w dodatkowym terminie dokumentu, dzięki któremu wykonawca otrzyma kolejne punkty i zmieni swą pozycję w rankingu, godzi w sposób rażący w zasadę równego traktowania wykonawców i premiuje w sposób nieuzasadniony wykonawcę, który w terminie wyznaczonym na złożenie wniosków nie złożył wszystkich wymaganych dokumentów. Z kolei wykonawcy, który w sposób rzetelny przygotowali i złożyli kompletny wniosek takiej możliwości są pozbawieni. Zamawiający, chcąc przeprowadzić postępowanie w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców musiałby bowiem wezwać wszystkich wykonawców, którzy złożyli wnioski o dopuszczenie do udziału w dialogu, do złożenia jeszcze jednego wykazu w celu jego ponownej oceny. Takie działanie pozbawione byłoby jednak podstawy prawnej. Brak jest bowiem możliwości wezwania wykonawcy do złożenia dokumentu, który został złożony wraz z wnioskiem.
Pełny tekst orzeczenia dostępny jest tutaj
Źródło: Informator Urzędu Zamówień Publicznych nr 4/2012
