Nie będzie obowiązku zwracania przychodów od środków ulokowanych na rachunkach bankowych JST, pochodzących z dotacji celowej na dofinansowania branżowych centrów umiejętności. W wyniku zgłoszonej przez ZPP uwagi, MEN zrezygnowało z takiego zapisu.

We wtorek, 21 października, odbyło się posiedzenie Zespołu do Spraw Edukacji, Kultury i Sportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Zespół zarekomendował opinie do dziesięciu dokumentów, w tym dotyczących doradztwa zawodowego i kompetencji poradni psychologiczno-pedagogicznych.

ZPP „z ręką na pulsie”

Ministerstwo Edukacji Narodowej przychyliło się do uwagi Związku Powiatów Polskich do projektu rozporządzenia Ministra Edukacji w sprawie rozliczania dotacji celowej na dofinansowania branżowych centrów umiejętności. Dokument jest aktem wykonawczym do ustawy z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych i wprowadza obowiązek składania przez JST do wojewody, który udzielił dotacji, rocznego rozliczenia dotacji celowej na dofinansowanie funkcjonowania BCU. Określa także wzór formularza tego rozliczenia.

ZPP stanowczo sprzeciwił się wprowadzeniu w projekcie obowiązku zwracania przychodów od środków ulokowanych na rachunkach bankowych JST, pochodzących z dotacji, co było w planach MEN-u. Organizacja zwróciła uwagę na to, że takie żądanie nie znajduje poparcia w obowiązujących przepisach, a środki te stanowią dochód JST. W odpowiedzi resort, usunął z projektu negowany przepis.

Po tej zmianie Zespół zarekomendował pozytywną opinię do projektu.

WZK i spór o ich miejsce w przepisach prawa

Innym ważnym tematem był projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie województwa i innych ustaw (UD271).                               

Celem projektowanej ustawy jest realizacja kamienia milowego A43G dla reformy A3.1. „Kadry dla nowoczesnej gospodarki: poprawa dopasowania umiejętności i kwalifikacji do wymogów rynku pracy”, w ramach KPO. Akt przewiduje zmiany w ustawie z o samorządzie województwa, polegające m.in. na dodaniu zapisu, zgodnie z którym „Województwo planuje, koordynuje, monitoruje i ewaluuje działania na rzecz rozwoju umiejętności mieszkańców województwa i promowania idei uczenia się przez całe życie, w tym kształcenia i szkolenia zawodowego”; jak również rozszerzeniu zakresu strategii rozwoju województwa o kwestie związane z rozwojem umiejętności mieszkańców i promowaniem idei uczenia się przez całe życie. Projekt przewiduje przy tym dodanie do ustawy rozdziału 3a, który reguluje funkcjonowanie Wojewódzkich Zespołów Koordynacji do spraw polityki umiejętności (WZK). Nowelizacja obejmie także ustawę – Prawo oświatowe oraz ustawę o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Zgodnie z KPO, kamień milowy A43G musi zostać zrealizowany w terminie do dnia 31 grudnia 2025 r.

Projekt został przedstawiony KWRiST już w sierpniu. Teraz naczelnik wydziału Maciej Lasota z Ministerstwa Edukacji Narodowej zreferował co zmieniło się od tamtego czasu.

– Pierwsza rzecz to jest domknięcie konsultacji z Ministerstwem Finansów – wymieniał. – Tu byliśmy w stanie zgodzić się z Ministrem Finansów co do sposobu finansowania Wojewódzkich Zespołów Koordynacji w postaci dotacji celowej, znaleźć źródło tego finansowania w postaci rezerwy budżetu państwa poz. 45 i określić limity finansowania dla poszczególnych województw w oparciu o liczbę mieszkańców i liczbę szkół prowadzących kształcenie zawodowe na terenie danego województwa. (...) Nastąpiły też dwie bardzo istotne zmiany. Po pierwsze, początkowo skłanialiśmy się w kierunku przeniesienia części przepisów materialnych, dotyczących funkcjonowania WZK na grunt prawa oświatowego, jednak po dalszej analizie przepisy te wróciły tam, gdzie były w wersji projektu, który był kierowany do opiniowania i uzgodnień. W tej chwili większość tych przepisów nadal jest w projekcie zmiany do ustawy o samorządzie województwa. (…) I trzecia rzecz, dosyć istotna dla konstrukcji tego projektu, to, że ostatecznie nie przychyliliśmy się do postulatu, który zgłaszał resort rodziny, pracy i polityki społecznej, mianowicie, aby Wojewódzkie Zespoły Koordynacji opiniowały niezasadność kształcenia w danym kierunku w pierwszej instancji, natomiast opinia Wojewódzkiej Rady Rynku Pracy, żeby była opinią drugiej instancji. Tak jak w wersji kierowanej do uzgodnień, Wojewódzkie Zespoły Koordynacji mają być tutaj drugą instancją w przypadku, kiedy Wojewódzka Rada Rynku Pracy wydałaby opinię o braku zasadności kształcenia w danym zawodzie.

Związek Powiatów Polskich zgłosił kilkanaście uwag do nowej wersji projektu, z których kilka zostało całościowo bądź częściowo uwzględnione. Resort zgodził się m.in. na doprecyzowanie, że WZK jest organem opiniodawczo-doradczym zarządu województwa, a nie tylko działającym przy zarządzie województwa oraz na pozostawienie samorządom województw swobody w określaniu częstotliwości dokonywania aktualizacji strategii rozwoju województwa.

– My podtrzymujemy nasze uwagi – mówił Piotr Majoch ze Związku Powiatów Polskich odnosząc się do zastrzeżeń, odrzuconych przez Ministerstwo. – (…) W szczególności chciałem zwrócić uwagę na tę o numerze 5, którą przesłaliśmy, czyli potrzebę włączenia bloku przepisów z rozdziału 3a do Prawa oświatowego, dlatego, że dostaliśmy wcześniej wiadomość zwrotną, że nasza uwaga zostanie uwzględniona w tym zakresie, natomiast mimo wszystko widzimy, z aktualnego projektu, że to nie nastąpiło. A my po prostu bronimy w pewnym sensie takiej legislacyjnej poprawności. Nie chcemy, aby ustrojowe ustawy dotyczące samorządu województwa czy – w dalszej perspektywie czasowej – innych jednostek samorządu terytorialnego, były zaśmiecane branżowymi – tak naprawdę – przepisami, które nie mają takiego znaczenia z perspektywy ustroju, w tym przypadku ustroju województwa.

Podobnie wypowiadał się Rafał Cieślik ze Związku Województw RP.

– Dodanie całego rozdziału 3a w tym zakresie nie powinno się ostać – mówił. – I to też jakby w kontekście samego chociażby § 26 Rozporządzenia w sprawie „Zasad techniki prawodawczej”, zgodnie z którym w przepisach ustrojowych zamieszcza się w szczególności przepisy o zadaniach i kompetencjach organów lub instytucji, ich formie prawnej i organizacji i sposobu ich finansowania, obsadzania oraz jakim podmiotom one podlegają albo jakie podmioty sprawują nad nim nadzór. Ustawa o samorządzie województwa jest właśnie taką ustawą ustrojową, a więc właściwym aktem prawnym dla tych kwestii zasadniczych. Natomiast kwestie dotyczące chociażby funkcjonowania WZK powinny być regulowane w innych aktach.

Kontynuację dyskusji w tym zakresie pozostawiono na czwartkowe (23.10.) posiedzenie Zespołu ds. Ustroju Samorządu, Obszarów Miejskich i Metropolitalnych. Tymczasem Zespół ds. Edukacji, Kultury i Sportu zarekomendował pozytywną opinię do projektu z uwagami, zgłaszanymi przez korporacje samorządowe, a nieuwzględnionymi w projekcie.

Doradztwo zawodowe w warunkach współczesności

W porządku obrad znalazł się również projekt rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie doradztwa zawodowego – aktu wykonawczego do ustawy – Prawo oświatowe.

Projekt ma na celu dostosowanie obecnie obowiązujących przepisów dotyczących doradztwa zawodowego do warunków współczesności, m.in. poprzez włączenie branżowych centrów umiejętności w działania doradcze szkół, wykorzystanie narządzi analitycznych dotyczących rynku pracy, zwiększenie udziału rodziców w procesie doradczym czy zacieśnienie współpracy szkół z pracodawcami w zakresie opracowywania programu realizacji doradztwa zawodowego.

Najwięcej zastrzeżeń do projektu miał Związek Województw RP. Swoje uwagi zgłosił także Związek Powiatów Polskich (1) wskazanie, że współpraca szkół z lokalnymi lub regionalnymi pracodawcami, izbami gospodarczymi lub przedstawicielami branż w zakresie opracowywania programu realizacji doradztwa zawodowego powinna być dobrowolna; 2) zastąpienie obowiązku zapewnienia przez szkoły dostępu uczniom i ich rodzicom do cyfrowych narzędzi doradztwa zawodowego na obowiązek informowania uczniów i rodziców, że takie narzędzia istnieją; 3) dostosowanie projektu do potrzeb uczniów kształcących się w szkołach specjalnych.) oraz – tożsame z dwiema pierwszymi uwagami ZPP – Śląski Związek Gmin i Powiatów (Miasto Tychy).

W odpowiedzi na przekazane propozycje przedstawiciel resortu poinformował, że zapis o zapewnianiu dostępu do cyfrowych narzędzi zostanie przeformułowany, tak by jednoznacznie wskazywał, że szkoła ma jedynie zapoznawać uczniów i rodziców z tymi narzędziami. Co do współpracy szkół z wymienionymi podmiotami przy opracowywaniu programu realizacji doradztwa zawodowego, wyjaśnił intencję wnioskodawcy:

– Zależy nam na tym, by te działania doradcze były podejmowane we współpracy z pracodawcami, co nie oznacza stricte, że chodzi o realizację tego programu doradztwa zawodowego w praktyce – tłumaczył. – Chodzi o to, by pracodawcy też mieli wpływ na proces przygotowania samego programu na dany rok szkolny. (…) W naszej ocenie przygotowanie takiego programu, czyli – podkreślam – opracowanie go, nie oznacza konieczności ponoszenia dodatkowych nakładów finansowych. Bo to może być równie dobrze kwestia konsultowania, informowania o istniejących zakładach pracy na terenie danego powiatu. Więc naszym zdaniem, nie należy mylić tego z kwestią samej realizacji programu we współpracy z pracodawcami. (…) Tutaj należy to wyraźnie rozgraniczyć.

Przedstawiciel resortu zapowiedział także, że już kolejnego dnia zostanie uruchomiony ogólnopolski program doskonalenia doradców zawodowych dla poszczególnych szkół, realizowany przez Ośrodek Rozwoju Edukacji. Pierwsze szkolenia będą kierowane do doradców na terenie województwa mazowieckiego, kolejne – wielkopolskiego itd.

Powstaje także katalog nowych zawodów, dostępnych dla uczniów z niepełnosprawnościami.

 – Zawodów nie stygmatyzujących – podkreślał pracownik Ministerstwa – ale o dość nawet atrakcyjnych nazwach, np. asystent ogrodniczy. Tak, by z jednej strony, było zainteresowanie także rodziców wyborem kształcenia w takich zawodach, ale też tak, by nie zniechęcać samych uczniów, np. nazwami takimi jak „pomocnik ogrodnika” czy „pomocnik kucharza”. Ten katalog już w tej chwili powstaje. Pierwsze propozycje są już zgłoszone.

Zespół zarekomendował pozytywną opinię do projektu.

O kompetencjach poradni

Taką samą rekomendację uzyskał projekt rozporządzenia Ministra Edukacji w sprawie wydawania orzeczeń i opinii przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych.

Projektowana regulacja m.in. rozszerza zakres kompetencji wszystkich poradni, uprawniając je do wydawania orzeczeń we wszystkich obszarach kształcenia specjalnego, w tym w odniesieniu do dzieci i uczniów: niesłyszących, słabosłyszących, niewidomych, słabowidzących oraz z autyzmem, w tym zespołem Aspergera. Ma to umożliwić zwiększenie dostępności poradni dla rodziców i ich dzieci, skracając czas oczekiwania na przyjęcie i wydanie orzeczenia oraz uzyskanie adekwatnego wsparcia dostosowanego do indywidualnych potrzeb osób objętych pomocą.

– Proponujemy w tym rozporządzeniu dużo większą współpracę z placówkami oświatowymi, szkołami i przedszkolami, bo to przecież tam dzieci funkcjonują, tam przebywają i to tak naprawdę szkoły mają bardzo dużą wiedzę na temat tego, jak dziecko funkcjonuje w danej rzeczywistości – mówiła przedstawicielka resortu.

Podczas posiedzenia Ministerstwo odniosło się do uwag zgłoszonych przez Związek Powiatów Polskich.

MEN zgodziło się na redukcję zakresu informacji podawanych przy składaniu wniosku o wydanie orzeczenia lub opinii, uwzględniając, że poradnie mają dostęp do tej dokumentacji; zrezygnowało z możliwości wydawania orzeczenia o potrzebie indywidualnego nauczania na okres całego etapu edukacyjnego, jak również z dołączania do wniosku o wydanie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego ze względu na rodzaj niepełnosprawności zaświadczenia lekarskiego zawierającego rozpoznanie wydane przez lekarza specjalistę w dziedzinie medycyny odpowiedniej ze względu na chorobę lub problem zdrowotny skutkujący wystąpieniem danego rodzaju niepełnosprawności i wyniki badań oraz wydłużył termin na przeprowadzenie oceny funkcjonowania dziecka lub ucznia przez zespół przed wydaniem orzeczenia lub opinii do 10 dni.

Odnośnie przepisu wskazującego osoby, które z głosem doradczym będą mogły uczestniczyć w posiedzeniach zespołu wydającego orzeczenia i opinie, Ministerstwo nie uwzględniło postulatu dookreślenia i zawężenia pojęcia „inne osoby” lub oddania decyzji do dopuszczenia takich osób przewodniczącemu zespołu. Zdaniem ZPP należy mieć na względzie, iż czynności podejmowane przez zespół są objęte klauzulą poufności i istnieje obawa, że niektóre osoby dołączane na wniosek rodziców, nie będą dawać należytej rękojmi spełnienia związanych z tym wymogów.

W odpowiedzi, resort zapewnił, że wszystkie osoby, uczestniczące w posiedzeniu zespołu są zobowiązane do zachowania poufności.

– Jest taki przepis wprost, a ponadto, są to tylko te osoby, które w opinii rodzica ucznia czy samego pełnoletniego ucznia mogą wnieść jakieś istotne informacje z punktu widzenia oceny potrzeb ucznia, czyli potem lepszej jakości dokumentu wydanego przez zespół orzekający, lepszego rozstrzygnięcia w sprawie, o którą wnioskuje właśnie rodzic ucznia czy uczeń – tłumaczyła przedstawicielka Ministerstwa.

Resort odrzucił również uwagę dotyczącą wątpliwości, której szkole należy wysłać orzeczenie w przypadku zmiany progu edukacyjnego, np. w sytuacji gdy uczeń kończący szkołę podstawową dopiero w okresie wakacji pozna wynik rekrutacji.

W odpowiedzi na postulat uzupełnienia zapisów o procedurze postępowania przewodniczącego zespołu orzekającego w przypadku braku podpisu drugiego rodzica na wniosku lub w przypadku braku oświadczenia, Ministerstwo zaproponowało dopisanie klauzuli o odpowiedzialności karnej za przekazywanie nieprawdziwych informacji, w przypadku rodzica, który składa oświadczenie.

Resort nie zgodził się na rezygnację z wymogu składania podpisów wszystkich członków zespołu wraz z przewodniczącym na wydawanych egzemplarzach orzeczenia:

– Niestety, nie mogliśmy tej uwagi uwzględnić. Mamy jasne stanowisko radców prawnych, że nie jest to możliwe z punktu widzenia Kodeksu postępowania administracyjnego. Ale myślę, że pracując nad tymi docelowymi rozwiązaniami, będziemy mieć na uwadze, żeby zaproponować jakieś rozwiązanie na poziomie ustawy, które będzie prowadzić do połączenia takiej konieczności. Niestety nie możemy zrobić tego na poziomie rozporządzenia.

Zmianie nie ulegnie także wykaz niepełnosprawności, w którym stosuje się określenie „autyzm, w tym Zespół Aspergera”.

– W nowych rozwiązaniach już tego określenia nie będzie – zapowiedziała przedstawicielka resortu. – Natomiast w tej chwili takie mamy przepisy, dotyczące organizacji kształcenia specjalnego, z którymi musi być spójne rozporządzenie. No i jednocześnie należy wskazać, że ta obecna klasyfikacja, czyli ICD-10, będzie jeszcze obowiązywać z tego, co wiemy z Ministerstwa Zdrowia, co najmniej 2 lata.

Przedstawicielka resortu zapowiedziała także wydanie przez MEN poradnika dedykowanego m.in. członkom zespołów orzekających, ułatwiającego stosowanie nowych przepisów.

Pozostałe sprawy

Zespół zarekomendował pozytywne opinie także do kilku innych, nieprowokujących dyskusji, projektów:

• projektu rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie Ministra Edukacji w sprawie akredytacji kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych;
• projektu rozporządzenia Ministra Edukacji w sprawie Sektorowej Ramy Kwalifikacji w sektorze energetyka";
• projektu rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie sposobu opracowywania sprawozdania z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli;
• projektu zarządzenia Prezesa Rady Ministrów zmieniającego zarządzenie w sprawie Międzyresortowego Zespołu do spraw uczenia się przez całe życie i Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (prawdopodobnie przedstawiciele strony samorządowej zostaną zaproszeni na kolejne posiedzenie Zespołu);

a także do:

• pisma Ministerstwa Infrastruktury włączania do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (ZSK) kwalifikacji wolnorynkowej „Operowanie bezzałogowymi, zdalnie sterowanymi i autonomicznymi pojazdami podwodnymi (ang. ROV Operator)”; oraz
• pisma Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie proponowanych zmian dot. wprowadzenia nowego zawodu technik aranżacji florystycznych.

Na wniosek Unii Metropolii Polskich Małgorzata Mostek-Łączyńska z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego przedstawiła informację na temat prac legislacyjnych nad nowelizacją ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej. Jak wynika z wypowiedzi, powołany w kwietniu br. zespół zadaniowy jest w trakcie prac

– Zebraliśmy ponad 800 uwag od szeroko rozumianej strony społecznej, zarówno twórców indywidualnych, różnych organizacji pozarządowych, ale też innych organizacji samorządowych i również państwa uwagi, które były zgłaszane wcześniej, są włączone do tej całej procedury analizy i weryfikacji. Uwagi zostały podzielone na 10 bloków tematycznych. jesteśmy w tej chwili mniej więcej w siódmym, ósmym. Zgodnie z zapowiedziami, jesienią, będziemy państwu ponownie przedstawiać projekt do konsultacji, żebyście państwo zobaczyli te wszystkie zmiany i te wszystkie nasze propozycje i będziemy wpisywać go do rządowego Wykazu prac legislacyjnych wraz z uzasadnieniem – powiedziała. 

Burmistrz Anna Grygierek zwróciła się z prośbą, by na kolejnym posiedzeniu został poruszony temat Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa.