Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie swoim postanowieniem z dnia 20 sierpnia 2024 r. określił możliwości prowadzenia przez organ samorządu postępowania administracyjnego lub podatkowego w sprawie indywidualnej, wyłączając prawo organu do kierowania sprawy na drogę sądową przeciwko interesom obywatela - adresata decyzji wydanej w I instancji.
W opisywanej sprawie WSA odrzucił skargę gminy, w której strona skarżąca wniosła o uchylenie rozstrzygnięcia - postanowienia SKO o uchyleniu postanowienia wójta w przedmiocie zawieszenia postępowania administracyjnego. Sąd zwrócił uwagę na to, iż w rozumieniu art. 50 § 1 i 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, a także poglądów orzecznictwa, organ jednostki samorządu terytorialnego nie dysponuje legitymacją procesową strony w postępowaniu sądowoadministracyjnym, ilekroć przepisy prawa ustanawiają go organem prowadzącym postępowanie administracyjne czy podatkowe w danej sprawie.
Oznacza to, że o ile organy jednostek samorządu mogą być w drodze przepisów upoważnione do prowadzenia określonego postępowania, tak niemożliwym jest dochodzenie przez taką jednostkę swojego interesu w drodze postępowania sądowego. W obowiązującym porządku prawnym, działanie tego rodzaju jest traktowane jako naruszenie generalnej zasady, zgodnie z którą organ ma kierować się dobrem wspólnym w granicach prawa i ustawowych upoważnień. Niedopuszczalnym jest wytaczanie drugiej stronie procesu przed sądem administracyjnym, co najczęściej stanowi niejako czynność "pod przykryciem", mającą na celu ochronę własnego interesu samorządu najczęściej pod pozorem "interesu publicznego". Jak wskazał sąd, wydawanie decyzji administracyjnych przez organy samorządu terytorialnego ma bowiem służyć ochronie interesu prawnego stron postępowania, jednak nie realizacji samodzielności jednostki samorządu terytorialnego. Ograniczenie to ma pewne podstawy ustrojowe. NSA zauważył, że sytuacja w której jednostka samorządu terytorialnego byłaby wyposażona w prawo dochodzenia swojego interesu przeciw interesowi prawnemu obywatela - przedmiotu decyzji organu I instancji - na drodze sądowej, naruszałaby podstawy zasad demokratycznego państwa prawnego.
Źródło: Postanowienie WSA w Rzeszowie z dnia 20 sierpnia 2024 r. (sygn. II SA/Rz 800/24)
