Ministerstwo Sprawiedliwości wydało projekt rozporządzenia w sprawie wysokości kwoty bazowej w 2023 r. Określenie wysokości kwoty bazowej na rok 2023 jest niezbędne do ustalenia przez Ministra Sprawiedliwości, w porozumieniu z Ministrem Finansów, wysokości dotacji na finasowanie w 2023 r. zadań w zakresie nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego oraz edukacji prawnej.

Projekt niniejszego rozporządzenia jest wykonaniem upoważnienia zawartego w art. 20 ust 5 ustawy z dnia 5 sierpnia 2015r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej (Dz. U. z 2021 r. poz. 945). Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z Ministrem właściwym do spraw budżetu corocznie określa, w drodze rozporządzenia, wysokość kwoty bazowej, mając na względzie limity wydatków, o których mowa w art. 28, oraz potrzebę zapewnienia właściwej organizacji systemu nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego i edukacji prawnej.

Realizacja przez powiaty zadania z zakresu nieodpłatnej pomocy prawnej, opiera się na pracy świadczonej przez adwokatów i radców prawnych na podstawie umów zawieranych przez powiat, ze wskazanymi osobami, które świadczą usługi z zakresu pomocy prawnej, w punktach prowadzonych przez powiat. W projekcie wskazano, że prognozowana na rok 2023 stopa inflacji ma spaść do poziomu 7,8%. W związku z tym proponuje się określenie w przedmiotowym projekcie kwoty bazowej za nieodpłatną pomoc prawną na rok 2023 na poziomie 6 134zł.

Projekt jest na etapie konsultacji publicznych, w związku z czym został przekazany do zaopiniowania Związkowi Powiatów Polskich. ZPP ocenia pozytywnie sam kierunek, jaki został przyjęty w ww. rozporządzeniu tj. wzrost kwoty bazowej do poziomu 6 134 zł, jednak podkreślić trzeba, iż wzrost ten nie jest wystarczający, aby w pełni pokryć koszty, jakie powiaty ponoszą w związku z realizacją zadań zleconych z zakresu organizacji systemu nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego i edukacji prawnej.

Od 2016r., czyli od kiedy powiaty zaczęły realizować zadania zlecone określone w ustawie z dnia 5 sierpnia 2015r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, wysokość kwoty bazowej wynosiła 5 150 zł. Od tego czasu suma wskaźników inflacji wyniosła 14,4%. Prawodawca prognozuje, że stopa inflacji w Polsce w roku 2022 wyniesie 9,1%, a na rok 2023 prognozuje się inflację na poziomie 7,8 %. Zatem, od pierwszego roku, w którym powiaty zaczęły realizować zadanie z zakresu nieodpłatnej pomocy prawnej do roku 2023, stopa inflacji będzie wynosiła 31,3%, co oznacza, że co najmniej o tyle winna wzrosnąć kwota bazowa, czyli o 628 zł, co daje 6762 zł.

Oczekiwania finansowe wskazanych grup zawodowych (tj. radców prawnych i adwokatów) wzrastają, gdyż wzrasta poziom wynagrodzenia w gospodarce krajowej. Z uwagi na niskie płace, powiaty stają przed wyzwaniem braku chętnych do podjęcia się ww. pracy, co zdecydowanie utrudnia, a czasem uniemożliwia realizację zadania zleconego nałożonego na powiaty. Zatem przy ustalaniu kwoty bazowej na rok 2023, należałoby uwzględnić również wskaźnik przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Wyliczając wzrost przeciętnego wynagrodzenia, można dojść do wniosku, że kwota bazowa powinna wynosić minimalnie 8 498 zł plus prognoza wzrostu przeciętnego wynagrodzenia na rok 2023.

Z powyższych wyliczeń jasno wynika, że proponowana przez projektodawcę kwota bazowa tj. 6 134 zł, jest kwotą zdecydowanie za niską, która nie uwzględnia zarówno wskaźnika inflacji, jak i wzrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce krajowej, jaki dokonał się od 2016r.

Aby zagwarantować realizację zadania zleconego powiatom, należy przyjąć zdecydowanie wyższą kwotę bazową na rok 2023.