Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, rozpoznając sprzeciw Gminy (reprezentowanej przez Wójta Gminy, będącej stroną w sprawie) od decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego – w sprawie, w której Wójt Gminy wydał decyzję jako organ I instancji – przypomniał pewne podstawowe zasady w tym zakresie. Chodziło (jak można się domyślić) o wydanie decyzji o warunkach zabudowy. O szczegółach szerzej poniżej.
Zdaniem Sądu w tej sytuacji procesowej Gmina nie była legitymowana do wniesienia sprzeciwu od decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego. Według WSA nie można zaakceptować sytuacji, w której organ jako dysponent władztwa publicznego, poprzez zakwestionowanie decyzji organu wyższego stopnia w istocie doprowadza do sytuacji, w której staje się niejako obydwoma stronami stosunku administracyjnego, tj. organem kształtującym władczo swoją własną sytuację jako sytuację strony. W takiej sytuacji Skarżący nie może domagać się ochrony swoich interesów na drodze postępowania sądowoadministracyjnego – ocenił Sąd, powołując się na podobny pogląd w sprawach dotyczących ustalenia warunków zabudowy, dominujący w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego.
WSA zauważył, że wykluczenie gminy z kręgu stron postępowania sądowoadministracyjnego, w którym organ wykonawczy gminy wydał decyzję w pierwszej instancji, ma swoje uzasadnienie konstytucyjne. Sąd przywołał w tym miejscu uchwałę 7 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 lutego 2016 r., sygn. akt I OPS 2/15, w której NSA stwierdził, że samorząd terytorialny jest częścią ustroju państwowego, a więc nie ma żadnego przeciwstawienia między nim a państwem; nie ma on własnych i suwerennych zadań i praw, lecz wykonuje zadania państwa, które nie zostały zastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla innych organów administracji publicznej (art. 163 Konstytucji RP). Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił w tej uchwale, iż prawo do sądu nie jest konstytucyjnym prawem podmiotowym jednostek samorządu terytorialnego – prawo do sądu w odniesieniu do jednostek samorządu terytorialnego ma charakter refleksowy, bo przysługuje im tylko w przypadku gdy znajdą się w sytuacji zrównanej z sytuacją obywatela albo jeżeli prawo to wynika wprost z przepisu ustawy, np. art. 98 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym. Wypływająca z art. 165 ust. 2 Konstytucji RP ochrona sądowa samodzielności jednostek samorządu terytorialnego nie wymaga zapewnienia tym jednostkom statusu strony w postępowaniu sądowoadministracyjnym ani też przyznania im prawa do wniesienia skargi na decyzje organu odwoławczego w sytuacji, w której jednostka ta nie występuje jako adresat działań władczych innych organów władzy publicznej, lecz sama podejmuje takie działania wobec innych podmiotów – ocenił NSA w przywoływanej uchwale.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 20 stycznia 2022 r., II SA/Po 1012/21
Źródło: CBOSA
