Podczas posiedzenia Rady Ministrów, które odbyło się 6 grudnia br. przyjęta została "Strategia zarządzania długiem sektora finansów publicznych w latach 2012-2015", przedłożona przez ministra finansów.

„Strategia zarządzania długiem sektora finansów publicznych" jest, zgodnie z ustawą o finansach publicznych, ustalana co roku przez ministra finansów, przedstawiana Radzie Ministrów do zatwierdzenia, a następnie przedstawiana Sejmowi wraz z projektem ustawy budżetowej. Dokument obejmuje horyzont czterech lat i zawiera strategię zarządzania długiem Skarbu Państwa (SP) oraz strategię oddziaływania na pozostały dług sektora finansów publicznych.

Zarządzanie długiem publicznym odbywa się na dwóch poziomach. Po pierwsze: w szerszym znaczeniu - jest elementem polityki fiskalnej, w której podejmowane są decyzje o tym, jaka część wydatków państwa ma być finansowana poprzez zaciąganie długu, czyli - jaka będzie wielkość długu publicznego. Po drugie, w węższym znaczeniu, oznacza sposób finansowania potrzeb pożyczkowych państwa oraz kształtowanie struktury długu, a więc wybór rynków, instrumentów i terminów emisji.

Zgodnie z ustawą o finansach publicznych, przekroczenie przez relację państwowego długu publicznego do PKB progu 50 proc. w 2010 r. oznacza konieczność przyjęcia w ustawie budżetowej na 2012 r. relacji deficytu budżetowego do dochodów nie wyższej niż założona w budżecie na 2011 r. Relację tę w ustawie na 2011 r. ustalono na poziomie 14,7 proc., natomiast relacja założona w projekcie ustawy budżetowej na przyszły rok wynosi 11,9 proc. Ograniczenie to będzie oddziaływać na budżety kolejnych lat.

Na 2011 rok przewidywany jest wzrost relacji długu do PKB do 53,7 proc. (na koniec 2010 r. było to 52,8 proc.). Jest to wynikiem znaczącego osłabienia złotego w reakcji na kryzys zadłużeniowy w strefie euro. Zgodnie z przyjętymi założeniami, w latach 2012-15 relacja długu do PKB będzie się zmniejszać i obniży się poniżej progu 50 proc. w 2014 r. Zmniejszeniu ulegnie również relacja długu sektora general government do PKB, która w latach wyznaczonych przez „Strategię" osiągnie poziom 50,2 proc. Przy założeniach przyjętych w „Strategii" nie wystąpi zagrożenie przekroczenia przez tę relację progu 60 proc., przewidzianego w Traktacie z Maastricht.

Zgodnie z ustawą o finansach publicznych, utrzymywanie się relacji państwowego długu publicznego do PKB powyżej progu 50 proc. do 2014 r. będzie oznaczać przyjmowanie w kolejnych ustawach budżetowych relacji deficytu budżetowego do dochodów nie wyższej niż przyjęte w latach poprzednich. Duże znaczenie dla kształtowania się relacji będzie miał poziom kursu złotego pod koniec poszczególnych lat.

„Strategia" przewiduje wzrost relacji kosztów obsługi długu SP do PKB z 2,5 proc. w 2011 r. do 2,7 proc. w 2012 r., a następnie jej sukcesywne obniżenie do 2,2 proc. w 2015 r.

Dług publiczny i koszty jego obsługi:

Państwowy dług publiczny

• rok 2010 – 747,9 mld zł, w relacji do PKB – 52,8 proc.,
• rok 2011 – 812,3 mld zł, w relacji do PKB – 53,7 proc.,
• rok 2012 – 832,5 mld zł, w relacji do PKB -52,4 proc.,
• rok 2013 – 846,9 mld zł, w relacji do PKB - 50,3 proc.,
• rok 2014 – 864,8 mld zł, w relacji do PKB – 48,3 proc.,
• rok 2015 – 902,2 mld zł, w relacji do PKB – 47,4 proc.

Dług sektora general government

• rok 2010 – 776,8 mld zł, w relacji do PKB – 54,9 proc.,
• rok 2011 – 857,2 mld zł, w relacji do PKB – 56,7 proc.,
• rok 2012 – 890,0 mld zł, w relacji do PKB – 56,0 proc.,
• rok 2013 – 905,2 mld zł, w relacji do PKB – 53,7 proc.,
• rok 2014 – 921,0 mld zł, w relacji do PKB – 51,4 proc.,
• rok 2015 – 956,9 mld zł, w relacji do PKB – 50,2 proc.

Wydatki z tytułu obsługi długu Skarbu Państwa

• rok 2010 – 34,1 mld zł, w relacji do PKB – 2,4 proc.,
• rok 2011 – 38,4 mld zł, w relacji do PKB – 2,5 proc.,
• rok 2012 – 43,3 mld zł, w relacji do PKB – 2,7 proc.,
• rok 2013 – 42,7 mld zł, w relacji do PKB – 2,5 proc.,
• rok 2014 – 42,7 mld zł, w relacji do PKB – 2,4 proc.,
• rok 2015 – 42,6 mld zł, w relacji do PKB – 2,2 proc.

„Strategia" stanowi kontynuację strategii przygotowanej rok temu. Utrzymana została tendencja do minimalizacji kosztów obsługi długu w długim okresie przy przyjętych ograniczeniach związanych z ryzykiem oraz trzy współzależne zadania zwiększania: płynności, efektywności i przejrzystości rynku skarbowych papierów wartościowych.

Dla realizacji celu „Strategii" w latach 2012-2015 przyjęto, że:

• utrzymane zostanie elastyczne podejście do kształtowania struktury finansowania pod względem wyboru rynku, waluty i instrumentów, w stopniu przyczyniającym się do minimalizacji kosztów obsługi i przy ograniczeniach wynikających z przyjętych poziomów ryzyka oraz możliwego wpływu na politykę pieniężną;
• głównym źródłem finansowania potrzeb pożyczkowych budżetu państwa pozostanie rynek krajowy; udział długu w walutach obcych utrzymywany będzie w przedziale 20-30 proc. z możliwością przejściowych odchyleń od tego przedziału w przypadku znaczących zmian kursów walutowych;
• priorytetem polityki emisyjnej będzie budowanie dużych i płynnych emisji o oprocentowaniu stałym, zarówno na rynku krajowym, jak i rynku euro oraz dolara amerykańskiego;
• utrzymano dążenie do zwiększania średniej zapadalności długu krajowego, natomiast jego duration, które osiągnęło już poziom akceptowalny z punku widzenia ryzyka stopy procentowej, utrzymywane będzie w przedziale 2,5-4,0 lat;
• w przypadku długu zagranicznego obecny poziom zarówno ryzyka refinansowania, jak i ryzyka stopy procentowej, nie stanowi ograniczenia dla minimalizacji kosztów obsługi.

Zagrożenia dla realizacji Strategii wynikają przede wszystkim z: odmiennej od zakładanej sytuacji makroekonomiczną w Polsce (wolniejszy wzrost PKB, wyższe stopy procentowe i wahania kursu walutowego), uwarunkowań międzynarodowych, chodzi o gospodarki Europy i USA, oraz ryzyka przekroczenia progu 55 proc. relacji długu publicznego do PKB oraz progu 60 proc. relacji długu sektora general government (m.in. wyższy poziom potrzeb pożyczkowych budżetu państwa, niższy kurs złotego, duży przyrost zadłużenia innych niż SP podmiotów sektora finansów publicznych, np. jednostek samorządu terytorialnego, czy koniecznością wykonania poręczeń lub gwarancji udzielanych przez sektor finansów publicznych).

Źródło: KPRM