Odpady komunalnie nie były właściwie przetwarzane w instalacjach mechaniczno-biologicznych, a po przejściu przez instalacje nie nadawały się do recyklingu i ponownego użycia. To z kolei powodowało trudności z dalszym zagospodarowaniem odpadów i zwiększało związane z tym koszty – tak sytuację związaną z przetwarzaniem odpadów komunalnych oceniła Najwyższa Izba Kontroli.
Jak oceniła NIK, działania podejmowane przez organy administracji publicznej oraz prowadzących instalacje MBP i zarządzających składowiskami odpadów były niewystarczające i nieskuteczne. Co więcej, zagospodarowanie odpadów powstających w instalacjach MBP było niezgodne z przepisami o odpadach.
Główny Urząd Statystyczny alarmował już wcześniej, że Polska może nie spełnić wymaganych przez Unię Europejską 50 proc. recyklingu i przygotowania do ponownego użycia czterech frakcji odpadów komunalnych (papieru, szkła, plastiku i metalu) oraz redukcji masy składowanych odpadów.
Według danych przekazanych przez NIK, nieskuteczne były działania na rzecz ograniczenia składowania odpadów, pomimo, że we wszystkich wojewódzkich planach gospodarki odpadami przyjęto kierunki takich działań. Kontrola NIK wykazała, że znaczna część odpadów po przetworzeniu w instalacjach MBP nadal trafiała na składowiska. Tymczasem zgodnie z przepisami o odpadach składowanie powinno być ostateczną metodą ich przetwarzania.
Izba ma także zastrzeżenia do prowadzenia wizyjnego systemu kontroli miejsc magazynowania i składowania odpadów. Nieprawidłowości w postaci nieprzechowywania zapisu obrazu, niezabezpieczenie go przed utratą, a także niezainstalowanie go w terminie wystąpiły u 2/3 badanych. Ponadto informacje o odpadach komunalnych zagospodarowanych w instalacjach MBP przekazywano niezgodnie z przepisami – nie robiono tego wcale, bądź przekazywano informacje bez danych o masie odpadów lub robiono to po terminie.
W 2019 r. w porównaniu do 2016 r. opłaty za przyjęcie odpadów do instalacji MBP wzrosły od ponad 58 proc. do ponad 87 proc.
NIK negatywnie ocenia skuteczność monitorowania przez organy administracji publicznej sposobu gospodarowania odpadami komunalnymi oraz pochodzącymi z ich przetworzenia. Na niską skuteczność wpływ miał brak w urzędach marszałkowskich bazy danych o produktach i opakowaniach oraz gospodarce opadami. Do jej utworzenia zobowiązany był minister środowiska. Nieprawidłowo prowadzono również rejestr, stanowiący jedyny funkcjonujący moduł bazy, bo nie zawierał wszystkich informacji wymaganych przepisami.
Źródło: NIK
